Tíminn - 13.07.1996, Blaðsíða 7

Laugardagur 13. júlí 1996
7
Hcekkun leikskólagjalda meginástœba 0,1%
hœkkunar neysluverbsvísitölu Hagstofunnar:
Leikskólagjöld
hækkað um 18%
á árunum 1995/96
Frá Stefáni Bö&varssyni, fréttaritara
Tímans í uppsveitum Árnessýslu:
,Já," segir alþingismaöurinn
Össur Skarphéöinsson.
Skyldi hann eiga við kjósend-
ur sína? Eöa þaö, aö ekki er
maðurinn ýkja hávaxinn?
Nei — hann á viö atkvæöi sín
í kjördæmi líffræðingsins
Össurar Skarphéðinssonar,
nefnilega stórurriöana í Þing-
vallavatni: „Þeir verða seint
kynþroska, ekki fyrr en 8 til 9
ára gamlir og veröa þess
vegna svona stórir." Þetta
koma m.a. fram á fræðslu-
fundi á náttúrufræðasetrinu
aö Alviöru undir Ingólfsfjalli
fyrir skömmu, þar sem Össur
flutti erindi um aðaltóm-
stundamál sitt, stórurriöann
í Þingvallavatni. „Og þaö sem
meira er og jafnvel merki-
legra en þaö, aö hann hrygn-
ir einungis annaö hvert ár
uþp frá því."
í máli Össurar kom fram að
urriðinn hefði numið land hér
fyrir um 9 þúsund ámm, á
hnignunarskeiði ísaldar, heföi
þá sem sjóbirtingur lokast inni
í Þingvallavatni, eftir a.m.k.
eitt þúsund ára aðgengi frá sjó,
og styöst þar m.a. við rann-
sóknir konu sinnar, Árnýjar
Erlu Sveinbjörnsdóttur jarð-
fræðings, á sæskeljum við
Sogsfossa, en eins og flestum
mun kunnugt rennur Sogið úr
Þingvallavatni og heitir Ölfusá
eftir að hafa sameinast Hvítá
einmitt við Alviðru.
„Stórurriðinn í Þingvalla-
vatni og íslenskir rauðhausar
geta rakið uppruna sinn úr
sömu átt, þ.e. frá ströndum
keltneskra víkinga," sagði Öss-
ur og klóraði sér í hausnum,
„en hann hefur það fram yfir
okkur sem tegund, að hafa
meiri fjölbreytni erfðafræði-
lega en nokkuð annað þekkt
hryggdýr. Þessi fjölbreytni
ruglaði flesta þekktusm vís-
indamenn fyrri tíma í ríminu
því þeir vildu gjarnan flokka
hvert afbrigði sem tegund, en
Jónas Hallgrímsson komst ná-
lægt því sem kennt er í dag, að
um eina tegund sé að ræða."
Stómrriðinn hefur í gegnum
aldirnar verið toppurinn í
F.h. hjónin Valgeir Þorvaldsson og Cubrún Þorvaldsdóttir, þá sýslumannshjónin, og Örn Þórarinsson oddviti
Fljótamanna.
Vesturfarasetriö á Hofsósi opnað
Frá Guttormi Óskarssyni fréttaritara
Tímans á Hofsósi:
Vesturfarasetriö á Hofsósi,
sem Valgeir Þorvaldsson hef-
ur haft forgöngu um aö
stofna og byggt upp í gamla
kaupfélagshúsinu viö höfn-
ina, var opnaö sl. sunnudag,
7. júlí. Mikill fjöldi manns
sótti samkomuna, og meöal
gesta var forseti íslands, frú
Vigdís Finnbogadóttir. Einn-
ig voru þama mættir Vestur-
íslendingar sem eiga ættir aö
rekja til Islands.
Það var mál manna að stofn-
un Vesturfarseturs mundi
styrkja tengsl Vestur-íslend-
inga við gamla landið og einn-
ig styrkja okkur Frónbúa að
rækta sambandið við frændur
okkar fyrir vestan. Meðal gest-
anna að vestan var formaður
Þjóðræknisfélags íslendinga í
Vesturheimi, Loris Johansen,
sem flutti ávarp og mælti á ís-
lensku. „Ég finn sterkt að ég er
íslendingur og sérstaklega þeg-
ar ég er komin hingað norð-
ur", sagði Loris Johansen m.a. í
ræðu sinni. ■
Um 18% meöaltalshækkun á
leikskólagjöldum á stærstan
þátt í 0,1% hækkun á vísitölu
neysluverðs milli júní og júlí.
Samkvæmt upplýsingum
Hagstofunnar koma raunvem-
lega tvær hækkanir inn í vísi-
töluútreikninginn að þessu
sinni: Annars vegar 10-12%
hækkun núna um mánaðapiót-
in og hins vegar áhrif þess að
leikskólarnir opnuðu heilsdags-
pláss handa börnum hjónafólks
í byrjun síðasta árs, gegn 19.600
kr. mánaðargjaldi. En áður vom
einungis börn úr forgangshóp-
um á leikskólum allan daginn.
Þar sem ekki var þá vitaö um
hlutfall þessa hóps af heildinni
var ekki unnt að reikna gjaldiö
inn sem hækkun meðalkostnað-
ar. Nú hafa upplýsingar þar um
fengist og vægi þessa verið
reiknað, sem kemur út sem
u.þ.b. 6% meðalhækkun á leik-
skólagjöldum.
Barnaheimilisútgjöld og hús-
hjálp reiknast 1,1% heimilisút-
gj alda „vísitölufjölskyldunnar".
Þetta er jafn stór útgjaldaliður í
vísitölugmndvellinum og kaup
á gosdrykkjum og léttöli, en ör-
litlu lægri en rafmagnsreikning-
urinn
Aðrar verðlagsbreytingar virð-
ast hafa verið fremur fáar og
smáar milli júní og júlí, ef und-
an er skilin nær 13% verðlækk-
un á liðnum „annað grænmeti"
og 1% verðlækkun á bensíni.
Þessir liðir leiddu til álíka lækk-
unar á vísitölunni eins og hún
hækkabi vegna leikskólagjald-
anna.
Vísitala neysluverðs reiknast
176,9 stig núna í júlí, eba 2,4%
hærri heldur en fyrir 12 mánub-
um. ■
Össur Skarphébinsson ab fá 'ann í veibitúr fyrir 10 árum. — Hans helsta tómstundamál er stórurribinn.
Verða þeir stóru seinna
kynþroska en hinir?
fæðukeðju Þingvallavatns, en
einn megiþátturinn í rann-
sóknum Össurar er hnignun
hans í kjölfar virkjunar Efra-
Sogs fyrir rúmum 35 ámm, þar
sem lífsviðurværinu var raskað
á harkalegan hátt og ekki síður
síðar með hækkun og lækkun
vatnsyfirborðsins með hrika-
legum afleiðingum fyrir lífríki
alls vatnsins, þessa mesta stór-
urriðavatns á jörðinni, að áliti
Össurar.
Hér er aðeins minnst á örfá
atriði sem fram komu í erindi
Össurar, en stærð fiska, myndir
af veiðimönnum og feng,
veiðisögur, veiðiskýrslur og
samanburður við urriðavötn
erlendis bar líka á góma, og
það sem kannski var eftir-
minnilegast hversu vísindalega
fyrirlesarinn flokkaði heimildir
sínar, lífs og liðnar, en meðal
hinna fyrrnefndu vom við-
staddir þeir Kaldárhöfðabræð-
ur, Óskar og Kjartan Ögmunds-
synir, en um stómrriðann í
Þingvallavatni og fylgifiska
hans má nánar fræðast í bók
sem væntanlega verður gefin
út innan skamms. ■