Tíminn - 17.07.1996, Page 7

Mi&vikudagur 17. júlí 1996
7
Aö sögn fréttamanna
eru megináhugamál
rússneskra hermanna
í Tjetjeníu annars veg-
ar oð sleppa úr hern-
um og hins vegar
vodka
Þegar þetta er ritab vir&ist
fekkert lát ennþá á strí&inu
í Tjetjeníu, hvaö sem lí&ur
rússneskum kosningalofor&um
um a& því skuli loki&. Ekki er
heldur a& sjá a& neitt lát sé á
vöm Tjetjena gegn rússneska
ofureflinu.
Lýsingar, sem birtast í fjölmiðl-
um um framferði rússneska hers-
ins þar, minna margar á hegðun
sama hers í heimsstyrjöldinni síð-
ari, er hann var enn kalla&ur
Rau&i herinn. Drykkju- og rán-
skapur er þaö, sem virðist ganga
fyrir flestu öðm hjá rússneska
hernum í Tjetjeníu.
Blandað meb ediki
Munurinn frá sí&ari heimsstyrj-
öld er einkum sá, a& Rauði herinn
haf&i þá til þess a& gera öfluga
stjórn, skipulag sem dugði og bar-
áttukjark. En hjá rússneska hern-
um í Tjetjeníu virðist hins vegar
allt vera á ringulreið og baráttu-
viljinn í lágmarki. Og eftir því er
árangurinn.
Á frásögnum sumra frétta-
manna er svo ab heyra, ab hern-
aður Rússa þar suður frá hafi nú
mestanpart snúist upp í þab ab
leita sér að brennivíni, eöa vodka
nánar tiltekið. Af Rússum hefur
lengi farið það orð að þeim hætti
til að umgangast áfenga drykki
eitthvað svipað og algengt hefur
verið talið með þjóðum þeim er
búa næst norðurpólnum. Og af
sumum frásagnanna af Tjetjeníu-
stríðinu í fjölmiblum mætti ætla,
ab daglegt líf arftaka Rauða hers-
ins þar syðra sé fyrst og fremst
gegndarlaus drykkjuskapur.
Tjetjenar eru múslímar og sagð-
ir virða áfengisbann þess siðar, en
eigi að síður draga þeir að sér
vodka hver sem betur getur. Því
að aldrei er að vita hvenær flokk-
ur rússneskra hermanna ryðst inn
í eitthvert húsið og hótar að
skjóta heimilisfólkib, láti það ekki
vodka í té. Tjetjenarnir kváðu
hafa fundið upp á því að blanda
vodkað með ediki, til ab auka
Rússum þorsta. Því ab þeim mun
drukknari sem hermennirnir
verða, þeim mun minni líkur em
á ab þeir hitti það sem þeir skjóta
á. Að sögn er aldrei hægt að vita
hvað þeir taki til bragðs, þangað
til þeir velta um koll dauða-
dmkknir. Og þá nota Tjetjenarnir
tækifærið til ab taka vopn þeirra
traustataki.
Liðsforingjum „skemmt"
Á þessa leib lýsir rússneska
hernum í Tjetjeníu Thomas
Goltz, fréttamabur hjá tímaritinu
Soldier of Fortune. Lesendur þess
em atvinnuhermenn, óbreyttir
borgarar sem em hrifnir af stríð-
um og vopnum, málaliðar og
menn sem gjarnan vilja verða
það. Blaðamönnum tímaritsins
og lesendum er flestum hjartan-
lega sama um stjórnarfar stríðs-
landa og málstaði stríðsaðila.
Tímaritið einbeitir sér ab því, sem
snertir öryggi og hagsmuni her-
manna í stríðum, stjórnun og
skipulagi hernaðar, heraga,
hvernig hin og þessi vopn og hin-
ar og þessar hernaðaraðferðir
dugi. Með hliðsjón af þessu fær
rússneski herinn í Tjetjeníu
lægstu einkunn hjá Goltz.
Hann hefur kynnt sér her
þennan og Tjetjeníustríð hans
vel, verið með rússneskum her-
mönnum þar langdvölum, ekib
Maöur gerir v/'ð vegg í tjetjenskum bæ, en ófriburinn ásamt mebfylgjandi
eybileggingu heldur áfram.
hyggju, fær maður viðstöðulaust
aðgang að öllu hjá þeim, allt frá
fjölskylduleyndarmálum til skot-
færabúra." En því félagslífi fylgi
viss áhætta. Vestrænir frétta-
menn séu yfirleitt ekki vel séðir í
rússneska hernum og drukknir
séu hermennirnir duttlungafullir
og óútreiknanlegir. „Alltaf getur
einhver þeirra ... fyrst orbib sauð-
drukkinn, síðan ofsóknarbrjálab-
ur og loks svo óður að hann skjóti
mann — og gráti svo út af því á
eftir."
Ekki er laust við að þetta minni
á það sem Runeberg kvað um kós-
akka einn, sem Finnar höfðu
kynni af í rússnesk-sænska stríð-
inu 1808-1809: „... lagöi, stakk og
hjó í hel / með hjartans besta
þel." (Hér tilfært eftir minni).
Rússneskir hermenn í Tjetjeníu. Fjölmargir þeirra strjúka.
fylliríi
BAKSVIÐ
DAGUR ÞORLEIFSSON
um með þeim í skriðdrekunum
þeirra og drukkið meb þeim.
Rússarnir, segir hann, ráfa og
keyra um í tætingslegum hópum
og einingum, sauðdrukknir,
skjóta á hús og önnur mannvirki
af handahófi og hver á annan,
eyðileggja eigin hergögn og öku-
tæki annaðhvort af slysni og/eða í
drykkjuæbi.
Goltz nefnir sem dæmi skrib-
dreka af gerbinni T-72, sem ók á
flutningabíl með hermönnum,
vegna þess að ökumaður skrib-
drekans var of dmkkinn til að
hafa hugmynd um hvert hann
væri að fara og hvað væri í vegi
hans. Síðan hélt skriðdrekinn
áfram inn í þorp, ók þar yfir
gamla konu sem við þab dó sam-
stundis, og síðan á hús sem við
þab hmndi saman.
Að sögn Goltz em í rússneska
hemum þarna annars vegar ungir
menn sem kvaddir hafa verið í
herinn og hins vegar málaliðar, er
gengið hafa í hann gegn stað-
greibslu og fá síðan allháan mála
á rússneskan mælikvarða. Þeir
fyrrnefndu hugsa flestir fyrst og
fremst um það að sleppa frá þessu
öllu og þeir strjúka hópum sam-
an. Mæður þeirra koma gjarnan
til Tjetjeníu til að reyna ab fá þá
lausa úr hernum. Samþykki þær
ab „skemmta" hlutaðeigandi liðs-
foringjum og libsforingjarnir
verði ánægðir með „skemmtun-
ina", má vel vera að þeir skrifi
vottorð þess efnis ab hlutaðeig-
andi piltur sé ekki nógu heilsu-
góður til að gegna herþjónustu og
skuli því fá lausn úr henni.
Gulltennur
Margir málaliðanna em hins
vegar glæpamenn, sem í stríðinu
fá ærin tækifæri til að „njóta sín",
og fyrrverandi lögreglumenn úr
dreifbýli.
Um aöfer&ir njósnaþjónustu
rússneska hersins nefnir Goltz
eftirfarandi dæmi: Hann hitti að
máli mann, tannlausan með öllu
og blæddi úr gómum hans.
Njósnaþjónustan hafbi tekið
hann í yfirheyrslu daginn áður og
þá hafði hann verið með gull-
tennur. Þær höfðu verið dregnar
úr honum með töng og þóttist
hann hafa sloppið vel, því að
hann var a.m.k. lifandi enn.
Goltz tekur undir þab, sem fleiri
fréttamenn hafa sagt um fram-
ferði rússneskra hermanna í Tjetj-
eníu, að þeir steli og ræni öllu
steini léttara.
Goltz, sem hugsar eins og at-
vinnuhermaður og málaliði,
skrifar að rússnesku hermennirnir
séu oft vingjarnlegir, afslappaðir
og því sé nokkuð auðvelt ab kom-
ast í góðan kunningsskap við þá.
„Drekki maður með þeim og
syngi með þeim einhvern söng
þrunginn öfgafullri þjóbernis-