Tíminn - 18.07.1996, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 18. júlí 1996

Tvær af nyrstu laxveibiám lands-
ins eru á Melrakkasléttu. Þab eru
Ormarsá og Deildará á austan-
verbri Sléttu. Þær falla bábar til
sjávar, sitt á hvorum stab,
skammt sunnan vib Raufarhöfn.
Ormarsá fellur í sjó hjá svo-
nefndri Hjallhöfn. Upptök hennar
eru hins vegar um 38 km sunnar,
eba á þeim slóðum þar sem sumar-
vegurinn yfir Öxarfjarðarheiði, úr
Núpasveit í Þistilfjörð, liggur. Að-
rennslissvæði árinnar er 232 fer-
kílómetrar að stærð, samkvæmt
skrá Vatnamælinga Orkustofnun-
ar. Áin fellur nokkurn veginn beint
noröur eftir Melrakkasléttunni um
gróib land og votlent.
Mestur hluti árinnar í
óbyggbum
Ormarsá er geng laxi og öðrum
sjógengnum fiski svo til allá leið
frá ósi til upptaka, þó að veiði sé
stunduð á neöstu 17 kílómetrum
árinnar. Stangaveiði hefur verið
iðkuð í ánni um áratuga skeið og
hefur hún verið leigð út. Leigutaki
um skeið var Stangaveiðifélagib
Fluga á Akureyri, sem var með
veiðihús vib ána, hjá Arnþúfufossi.
Núverandi leigutaki eru svissnesk
hjón, Ursula og Rolf Dopler, sem
hafa ána á leigu til og með árinu
2003. Reist hefur verið vistlegt
veiðihús í landi Hóls, sem verður
eign veiðifélagsins. Þar geta veiði-
menn haft sína hentisemi með
gistingu og fæði.
Laxveiði í Ormarsá hefur á árun-
um 1974 til 1995 verið að árlegu
meðaltali 191 lax, samkv. skrá
Veiðimálastofnunar. Mesta árleg
veiði voru 366 laxar árið 1993 og
1986 fengust 350 laxar úr ánni.
Víst er að lægð kom í iaxveiðina á
Útrennsli Ormarsár til sjávar á miöri mynd. Nœr eru bœjarhúsin á Ormarslóni. Fjœr er Raufarhöfn.
Ormarsá á Sléttu
Myndir EH
árunum 1981-1984, eins og í allar
aðrar ár í þessum landshluta. í
kaldari árum minnkar auðvitab
framleiðslugeta ánna gagnvart
laxi, ekki síst á nyrstu svæðum
landsins.
VEIÐIMAL
EINAR HANNESSON
Ormarsá, skammt frá sjó.
Ormarsá.
Veiðifélag var stofnab um Or-
marsá 1969 og náði til 13 jarða í
tveimur hreppum, Presthólahreppi
og Svalbarðshreppi. Félagið hefur
auk þess ab ráðstafa veiði í ánni
staðið fyrir ýmsum fiskræktarað-
gerbum, eins og sleppingu laxa-
seiða af ýmsum stærðum, umbót-
um á gönguskilyrðum fyrir laxinn.
Þá hefur verið unnið að vegagerð til
að auövelda veiðimönnum aðgang
að ánni, enda mestur hluti árinnar í
óbyggöum. Þarna í heiðinni eru
fimm gömul eyðibýli, eins og Gras-
geiri, Hrauntangi, Óttarsstaðir,
Lækjamót og Heiðarmúli. Byggbar
jarbir eru úti við ströndina beggja
vegna Sléttunnar: Brekka, Presthól-
ar og Efri-Hólar að vestan og Vogur,
Hóll, Ormarslón, Krossavík og
Kollavík ab austan.
Fyrsti formaður veiðifélagsins var
Þorsteinn Steingrímsson, Hóli, til
1983, en þá tók við formennsku nú-
verandi formaður, Höskuldur Þor-
steinsson, Höfba, sonur Þorsteins á
Hóli.
Opinberir lánasjóöir
Þegar einhver skipan hefur komist á
og fest sig í sessi er oft eins og litið
sé á það sem náttúrulögmál að skip-
anin standi.
Að sjálfsögðu ætti þab ekki að
vera svo. Ráðamenn, hver á sínum
stað, verða að halda vöku sinni vilji
þeir ná besta mögulega árangri.
Þannig verður stjómandi atvinnu-
fyrirtækis að fylgjast með efnahags-
ástandinu, ekkert síður en því sem
nýtt kemur fram í greininni.
Stjórnmálamenn ráðskast meb
sameiginleg mál okkar allra. Ólíkt
stjórnendum í rekstri, sem hafa
peningalega arðsemi að markmiði,
er þeirra hlutverk fyrst og fremst að
sinna mannlegum þörfum, en um
leið sjá til þess að hjól atvinnulífs-
ins snúist.
Meðal þeirra stjórntækja sem
stjórnmálamenn hafa skapað eru
ýmsir opinberir sjóðir og lánastofn-
anir. Ef sagan er skoðuð kemur í ljós
að þegar sjóður hefur einu sinni
komist á laggirnar em litlar sem
engar líkur á að hann verði lagður
af nema ef honum hefur verið svo
illa stjórnab að hann verbi févana.
Sama gildir um endurskoðun starf-
seminnar.
Stjórnmálamennimir sem eiga að
hafa eftirlit með sjóbunum hafa lít-
inn áhuga á að beita sér fyrir sárs-
aukafullum breytingum þar sem
starfsmenn sjóbanna myndu missa
störf sín eða hinn og þessi stjóri eða
stjórnarmaður spón úr aski sínum.
Því miður er almenningur áhuga-
lítill um þessi mál, menn mega ekki
vera ab því að velta flóknum hlut-
um fyrir sér og ástandib breytist
ekki.
Tilefni vangaveltna minna hér að
framan er auglýsing frá Húsnæðis-
stofnun þar sem beðið var um lán
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
að fjárhæð þúsund milljón krónur.
Eftir því sem ég bes't veit em eng-
in kaup íbúðarhúsnæðis á frjálsum
markaði fjármögnuð af hinu opin-
bera lánakerfi. Eg veit heldur ekki
betur en ab í áratugi hafi ríkissjóöur
árlega veitt Húsnæðisstofnun stórfé
til útlána. Og ég geri ráð fyrir að það
fé endurgreiðist smátt og smátt til
stofnunarinnar.
Því hlýtur það að vera ofureölileg
spurning hvernig á því standi að
taka þurfi svona stórt lán. Ég fylgist
vel meb fréttum, en minnist þess
ekki ab hafa séð eða heyrt fjallað
um þetta mál. Sjálfsagt er til ein-
hver skynsamleg skýring, en eitt
vantar: Gagnrýnin, opinber um-
ræða um jafn stóran sjóð og aug-
lýsti eftir láninu þarf að fara fram.
Þetta leiðir hugann að öðm. Fyrir
nokkra var tilkynnt að ríkissjóður
ætlabi að innleysa spariskírteini
vegna óhagstæðra vaxtakjara. Þetta
gat ríkissjóður vegna þeirrar fyrir-
hyggju í upphafi að í spariskírtein-
unum vom ákvæði sem heimiluðu
uppsögn.
Því nefni ég þetta, að kunningi
minn tjáði mér um daginn ab hann
hefði viljað greiða upp lán sitt vib
opinberan sjóð atvinnulífsins
vegna þess að hann gat fengið hag-
stæðara lán. Honum kom það mjög
á óvart þegar honum var sagt að
vildi hann greiða lánið upp, þyrfti
hann að greiða sérstakt álag.
Hann hélt að sér hefði misheyrst,
en svo var ekki. Skýringin á álaginu
var sú, að sjóðurinn væri að endur-
lána fé, það fé bæri fasta vexti og
óuppsegjanlega, þannig ab vaxta-
byrðinni yrði að velta yfir á lántak-
andann.
Kunningi minn var reyndar þeirr-
ar skobunar ab frekar ætti að velta
einhverjum úr valdastóli og verð ég
að viðurkenna að ég er sömu skoð-
unar, eða hvernig er hægt ab skýra
það að ein opinber stofnun (spari-
skírteinin) sýni fyrirhyggju eins og
áður er lýst, en önnur sofi á verðin-
um?
Að lokum þetta: Ég fagna því að
viðskipta- og iðnabarráðherra skuli
nú taka á málum opinberra sjóða.
Til þess þarf bæði þrek og þor.