Tíminn - 18.07.1996, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 18. júlí 1996
9
✓
Ast rómantík og
samfarir
Á liðnum vetri vann Illugi verk-
efni með nemendum Menntaskól-
ans við Sund er kallaðist ást, róm-
antík og samfarir og fjallaði meðal
annars um staðsetningu þessara
þátta í umhverfinu. „Átján ára ung-
lingurinn er í raun húsnæðislaus
þegar kemur að þessum atriðum í
lífi hans. Stóra spurningin er hvar
hann á ab vera og hann fer að leita
sér athvarfs fyrir þessar þarfir sínar.
Unglingar kela eftilvill í strætóskýl-
um og öðrum afdrepum og ef not-
ast er við bíl þá hefur hann öðlast
aðra merkingu í umhverfinu en að
vera bara farartæki."
Reykjavíkurflugvöll einnig dæmi
um fyrirbæri er kljúfi umhverfið.
„Einhver sagði við mig að hann
væri eins og kona sem lyftir pilsi."
Ég fer út meb mína list
Illugi kvaðst hafa farið að hug-
leiða efni þessarar sýningar eftir að
hann hafi skoðað Stöðlakot. „Ég er
fyrst og fremst umhverfislistamaður
og byggi list mína úti og á umhverf-
inu. Því varð ég að leggja áherslu á
að byggja utan um kotið en ekki að
pakka listinni inn í það og út frá því
kviknaði hugmyndin um að gera
dálítið grín að landanum." Illugi
Eysteinsson hefur lokið námi í inn-
anhúsarkitektúr frá Southern Illino-
is University, umhverfishönnun frá
Parsons School of Design og arki-
tektúr frá Southern California Ins-
titute of Architecture. Hann starfar
fyrst og fremst sem listamaöur, seg-
ir það köllun sína og hefur haldið
níu einkasýningar að sýningunni í
Stöðlakoti meðtalinni. Talið beinist
að umhverfi hér á landi og Illugi
segir fáránleikann birtast í mörgu.
„Vib höfum tilhneigingu til þess að
líta á okkur sem einskonar stórveldi
— byggingar okkar sem hallir." 111-
ugi segir að íslenskir bæir hafi ekki
það sem kalla megi miðbæ, „centr-
um", svefnbærinn sé yfirgnæfandi í
öllu okkar byggðaskipulagi.
Vesturbærinn er svefn-
bær og Kópavogs-
brýrnar Ijótur skurður
„Þegar ég kom heim frá námi tók
ég nokkur hundmð ljósmyndir af
mínum uppeldisslóðum — Melun-
um í Reykjavík. Ég varð eiginlega
fyrir áfalli því mér fannst ég alltaf
hafa alist upp í miðbæ en þegar ég
fór að vinna þessa myndaseríu eða
umhverfisverkefni þá komst ég að
raun um að Vesturbærinn í Reykja-
vík er ekkert annaö en svefnbær."
Illugi nefnir Akureyri sem dæmi um
bæ er feli í sér raunverulegan mið-
bæ. í Reykjavík sé hann dreifðari —
Kvosin og Laugavegurinn — eins-
konar skaftpottur. Illugi segir að
byggingar geti gerbreytt umhverfi
og nefnir Háskólann sem dæmi.
„Hann dregur til sín athygli úr mik-
illi fjarlægð, segir hann og nefnir
einnig Höfbabakkabrúna sem skapi
umhverfinu ákveðna ímynd.
„Munur hennar og Kópavogs-
brúnna er til dæmis sá ab Höfða-
bakkabrúin fellur að því umhverfi
lllugi Eysteinsson skopast oð byggingarlistinni og landanum:
í draumi sérhvers kots felst höll
„Þá er tilganginum náð," voru orð
Illuga Eysteinssonar, arkitekts og
umhverfislistamanns, þegar ég
kvaðst hafa ekið í tvígang fram-
hjá „Stöðlahöllinni" hans við
Bókhlöðustíginn og ekki ein-
göngu verið í leit aö bílastæði
heldur einnig að útilistaverki því
sem hann sýnir þessa dagana.
Verkið felst í því að hann hefur
byggt falska framhlið á Stöðlakot
og þar með breytt því í höll. Hin
falska hlið en alger andstæða þess
sem að baki býr — lítils og vina-
legs húss sem er einskonar nú-
tíma útgáfa af gamla torfbænum
og fulltrúi ákveðins tíma og að-
stæðna í sögu Reykjavíkur eins og
Illugi kemst að orði.
í hinni fölsku framhliö felst evr-
ópskur kassaarkitektúr — litlaus og
án persónueinkenna. Með því dreg-
ur atkitektinn og listamaðurinn
fram ákveðnar andstæður sem ein-
skorðast ekki við byggingarlist
heldur mannlífið sjálft eins og
hann segir, því í draumi sérhvers
kots leynist höll. „Hvað dreymir
Stöðlakot. Hverjir eru draumar litlu
Gunnu og litla Jóns? Dreymir þau
ekki um frægð, frama og velsæld í
líkingu við erlendar fyrirmyndir,"
segir Illugi og bætir við að á sama
hátt séu draumar Stöðlakots fólgnir
í að verða alþjóðlegt nútímalista-
safn. Því hafi orðið að breyta útliti
þess í samræmi við þessa drauma.
í draumi sérhvers kots
Illugi kallar sýningu sína „í
draumi sérhvers kots". Hann segir
hana útilistaverk og innsetningu
sem lýsa eigi sálarkreppu húsagerð-
arlistar og smáþjóðar er búi við
minnimáttarkennd gagnvart er-
lendum hugmyndum og áhrifum.
Illugi kveður verkið ádeilu á þá til-
hneigingu íslendinga að sveipa um
sig erlendum hugmyndum til þess
að sýna að þeir séu hluti af hinni
stóru menningarlegu heild. Þarna
virðist hann hitta naglann á höfuð-
ið því hvað er fáránlegra en hug-
mynd kotsins um að vera höll og
glata þar með öllum sínum ein-
kennum og sögu. „Ég kalla þetta
einnig musteri fáránleikans," segir
Illugi og kveðst leggja áherslu á hið
alþjóðlega nútímalistasafn í sínum
skilningi. Á þeirri sýningu sem
hann hefur sett upp innan dyra
gætir sama húmorsins og felst í úti-
listaverkinu því þar hefur hann sett
upp myndir eftir á þriðja tug lista-
manna sem skipa framvarðasveit
listasögunnar. Er þar að finna nöfn
eins og Robert Rauschenberg, Ame-
deo Modigliani, Edvard Munch,
Max Beckmann, Félix Vallotton,
Georgia O'Keeffe, Edouard Manet,
Marc Chagall, Pablo Picasso, Vin-
cent van Gogh, Henri Matisse og
ýmsa fleiri. Öll verkin eru byggð á
póstkortum sem Illugi hefur
minnkað um helming en sett inn í
gyllta ramma sem eru um helmingi
stærri en myndirnar þannig ab eft-
irprentuð verk meistaranna hverfa
næstum í umbúðir. „Þetta er hluti
af fáránleikahugmyndinni," segir
Illugi og bætir við að með þessum
eina hætti geti kotið orðið ab höll
alþjóðlegrar myndlistar.
sem hún er byggð í og leggur
áherslu á það en Kópavogsbrýrnar
eru bara ljótur skurður sem klýfur
byggðina í tvennt." Illugi segir
Stílbrot á milli Reykja-
víkurapóteks og Hótel
Borgar
Með sýningunni „í draumi sér-
hvers kots" leggur Illugi Eysteins-
son áherslu á það sérstæða og gam-
ansama í umhverfinu og með túlk-
un sinni nær hann ekki aðeins til
húmorsins í manneskjunni sjálfri
heldur einnig til lotningar hennar
fyrir því sem er framandi þótt það
falli enganveginn ab því hefð-
bundna. Hann segir byggingarstíl-
inn gott dæmi til að skynja þetta og
nefnir húsið í sundinu- á milli
Reykjavíkurapóteks og Hótel Borgar
þar sem troðið hafi verið byggingu í
einhverjum alþjóbastíl er myndi al-
gert stílbrot við byggingarlist Guð-
jóns Samúelssonar er reynt hafi eft-
ir mætti að þróa byggingarstíl í
anda íslenskrar sögu.
-ÞI
" lilllsff
'IIISK*
SKSI
Umhverfisverk eftir iiluga á Akureyri.