Tíminn - 24.07.1996, Blaðsíða 4

4
Miðvikudagur 24. júlí 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerð/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mánaðaráskrift 1 700 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Siðlaust ofbeldi
Ekki líöur svo helgi að ekki berist fréttir af fleiri eða
færri ofbeldisárásum og er fólk limlest með vopn-
um af ýmsu tagi. Árásirnar eru gerðar á götum úti,
á drykkjukrám og síðast en ekki síst í heimahús-
um. Meðferðin á fólki er slík að það gengst undir
miklar aðgerðir í sjúkrahúsum og margir liggja um
lengri eða skemmri tíma á gjörgæsludeildum. Ef
ekki nyti við færni lækna og heilbrigðisþjónustu,
væru morð mun tíðari í landinu en ella.
Það er fólk á öllum aldri sem beitir náunga sína
ofbeldi og ræðst á þá með heiftarhuga í þeim til-
gangi að svipta þá lífi eða limlesta. Fórnarlömbin
eru einnig á ýmsum aldri. Dreifing ofbeldisverka
um landið sýnist í fljótu bragði vera sæmilega jöfn
með tilliti til íbúafjölda.
Notkun vopna, svo sem eggjárna og barefla,
eykst jafnt og þétt og er greinilegt að meiningin er
að veita þeim, sem ráðist er á, sem mesta áverka og
jafnvel verða þeim að bana.
Reynt er að gefa skýringar á þessari öfugþróun.
Hægastur vandinn er að skella skuldinni nær ein-
hliða á ofbeldismyndir í sjónvarpi og margt það
ógeð sem hægt er að nálgast á myndböndum.
Reiknað er út að tíu ára börn hafi séð tugþúsund
morð á skjánum og þegar fjórtán ára aldri er náð
hafa unglingarnir orðið vitni að tugþúsundum
drápa og grófasta ofbeldi. Þessar kennslustundir
skila sér síðan í stórauknu ofbeldi.
Ofbeldi í sjónvarpi er handhæg skýring á því
hve árásargirni eykst, en fleira kemur til og er sumt
jafnvel ekki taliö til orsaka tíðra fólskuverka.
Mikill meirihluti þeirra líkamsárása, sem verða
að fréttaefni, eru gerðar undir áhrifum áfengis eða
annarra fíkniefna. Það eitt sýnir að það böl, sem
ofneysla eiturefna er, kemur fleirum við en þeim
sem eyðileggja sjálfa sig á drykkju og annarri fíkni-
efnaneyslu. Þetta er samfélagsvandamál sem bitn-
ar oft harðast á þeim sem ofbeldinu eru beittir.
Viss 'tegund tónlistar og meðfyfgjandi textar
hvetja beinlínis til ofbeldis og má geta nærri
hvaða áhrif það kann að hafa á óharðnaða og mót-
tækilega unglinga.
En vafasamt er að einskorða ofbeldishneigð og
grófar líkamsárásir við einstaka orsakavalda og
halda því síðan fram að með því að útrýma þeim
og banna þetta og banna hitt sé hægt að koma í
veg fyrir að fólskan fái útrás.
Það eru áreiðanlega fleiri og samverkandi ástæð-
ur fyrir því hve uggvænleg þróunin í þessum efn-
um er. En hitt er deginum ljósara að samfélagið
hlýtur að leita leiða til að kanna til hlítar hvað
veldur því að íslendingar eru farnir að taka sér
vopn í hönd til að drepa hvern annan og limlesta,
að því er virðist að tilefnislitlu og út í bláinn. Það
er eitthvað mikið bogið við siðferðið í slíku samfé-
lagi, sem einnig lætur sér lynda að borgararnir eru
illa varðir fyrir ofbeldisseggjum af öllu tagi. Eru
bílar til dæmis háskaleg vopn í höndum þeirra,
sem ekki virða rétt samborgara sinna til aö halda
lífi sínu og limum. ■>
Ofbeldi og siöleysi eru greinar af sama meiði og
eigi að ráða hér bót á, er ærið verk að vinna ef sið-
bótamenn er einhvers staðar að finna.
Nú má Moggi vara sig
Já, nú má Mogginn aldeilis fara að vara sig. Nú er nefni-
lega að rísa úr öskustónni landsbyggðarsnepill einn fer-
legur. Þar sameinast hin fornfrægu blöð Dagur og Tím-
inn, landsbyggðarblöð hvurt á sína vísu sem bæði eru í
upphafi runnin undan rifjum Framsóknar og eiga trú-
lega bæði tilveru sína Jónasi frá Hriflu eitthvað að þakka.
Það væri kannski ekki svo vitlaust að nýja blaðið væri
skírt Jónas honum til heiðurs.
lóðbeint á höfuðið. Nei, nýja blaðið verður að gerasvo-
vel að vera spennandi, svo áskrifendurnir séu tilbúnir
að greiða áskriftargjaldið, enda stendur ekki annað til
en það verði spennandi.
Garri meb norðlenskum hreim
Mikib stendur til
En það fer ekki á milli mála að mikið stendur til og
telja sumir að það standi jafnvel miklu meira til en í
rauninni stendur þó til. Skilningur -------
eins af fréttamönnum Ríkisútvarpsins
var sá að sérstakt blað verði gefið út ----
fyrir hvern landsfjórðung og það er
Myndin, sem menn geta augljóslega gert sér af breyt-
ingunum, sýnir það nú aldeilis rækilega. Það eru að sjálf-
sögðu hreinar línur að nýja blaðið verður ferskt og flott.
Dagur á Akureyri skríður svolítið út úr sveitamennskunni
og Garri fer að tala með norðlenskum hreim. Til að sætta
sjónarmið norðurs og suðurs verður Tíminn að mæta ein-
------------ hverstaðar á leiðinni. Það er ekki alveg
GARRI orðið ljóst hvort Tíminn verður með
_____________________ borgfirskum menningarbrag, háleitum
háiendisbrag af Hveravöllum eða með
,ía stóra dagblaöiö
r senndagsinsljos
Danut-Tíminn veröur óháö dag- J ^ |
nskum Dagui le„iamikla __ < f 1 I i I
nú kannski ekkert fráleitt að gera það barasta, þegar til
kemur. Kannski það væri rétt aö gefa út sérstakt blað
fyrir hvern einasta
hrepp — þá næbu
menn e.t.v. ab slaga
rekstrarkostnaði pr. les-
anda upp undir þab
sem rekstrarkostnaður-
inn pr. hlustanda er hjá
Ríkisútvarpi — sjón-
varpi. Þab væri hins
vegar, því miöur, beinn
og breibur vegur til
glötunar, því nýja
landsbyggðarblaðið
hefur nefnilega engan
ríkiskassa til að seilast í
og þar að auki eru
áskrifendurnir ekki
skyldugir til að greiða
áskriftina. Þarafleiðandi
getur nýja dagblaðið
ekki leyft sér þann
munaö að senda staffið
í frí og birta bara fót-
boltamyndir eba
ólympíuleikafréttir í
öllu heila blaðinu, for-
síbu jafnt sem leibara.
Þá færi það nefnilega
skagfirskt söng- og gleðiblób í æbum. Ætli það verði ekki
einhver kokkteill af þessu og ýmsu fleiru. Garri
nskum
in og
>g mun
þelrta
nl verb-
idur og
:tt. Dag-
blab og
mna fyT-
tóra dag-
essa dag-
ndum ab
_ laggirn-
t hvenær
ýja blabs
byggist á
bst hefur
nar, sem á
meirihluta
cm gefur út
iameiningu
ilun meiri-
*nti, útgáfu-
bs. Höfub-
Dagur-Tíminn vcióui 6t>ÍB d*
landlbyggóai. cim ogjauna^
Wtta'nulning! og
eínum líóandi stundal meó e‘n
'1IFrétt«v°ft Dags-Tímans vetbul
b“óumdagslnsídag.umdsmenn
eiga því ab geta fylgst meb frémun
órsínum heimahéröbum aUa ut-
gáfudaga Dags-Timans.
Meb samelnlngu blabanna
vel. Þlónuslan viö nuveiand
áskrlfendur stórlcga bætt. mr
I,. fá <tærra og efnlsmeira blab
rZdut oTvSut lögó Séistög
Sheisla á aö áskiilendui um land
allt geti 'esl6 b'aóiö me6 moigun-
Tjesendui Da8s-Ti7"a™™0g
«nn fá h66,";^ Ltti
hlakka til ab takast
vcui. Ritstjóm Timans °8 *krir nflues fréttablabs.
um stab. Þá verbur Dagur-Timirm starfSmcnn blabsins fagna þvi ab
....____AYvShnT vettvangur þjób- tameiningarlnnar og
Óskabarn pólitíkusa
Fyrirhugaður flutningur Landmælinga upp á Skaga er nú
orðið bitbein allrar byggðaþróunar stjórnmálamannanna
og ef ekki linnir er varla annað sýnna en ab fylkingar
muni slíta sundur lögin og friðinn. Samdar eru ályktanir
með og á móti Reykjavíkurvaldinu og yfirgangi lands-
byggðarinnar og jafnvitrir pólitíkusar viðra skoðanir sín-
ar á málinu dögum oftar.
Þrjátíu manna starfslið kortagerðarinar undirbýr máls-
sókn á hendur ráðherra fyrir að stuðla að búseturöskun
þess í Reykjavík og nágrenni
og þingmenn og sveitar-
stjórnarmenn skora á hann
að hvika hvergi frá ákvörðun
sinni. Enda mun hann aldrei
gera slíkt því ákvörðunin er
pólitísk. Og þegar svoleiðis
ákvörðun er tekin verður
henni ekki haggað því stab-
fastir stjórnmálamenn skipta
aldrei um skoðun né stefnu.
Sama hve vitlausar þær eru.
Forsjárhyggja
Lítið hefur borib á því
uppi á Skipaskaga að aðrir en
þeir sem sinna stjórnmálum
í atvinnuskyni eða í hjáverk-
um hafi neina skoðun á því
hvort þeim vegnar betur
með eða án Landmælinga.
Að sama skapi sýnast Reykvíkingar
furðu tómlátir um þau „atvinnutæki-
færi" sem nú á ab flytja búferlum.
Fólk á Innnesjum skiptir sér yfirleitt
aldrei af því hverjir koma og hverjir fara og enn síður
hvort ab fjölskylda sem flytur í blokkina eða hverfið kem-
ur frá Kópavogi eða Kópaskeri.
En stjórnmálamennirnir sem hafa alla forsjá „atvinnu-
tækifæra" og byggðaþróunar taka pólitískar ákvarðanir og
standa við þær. Eða er þab ekki þess vegna að vöxtur
byggða á Innnesjum hefur aldrei aukist meira og mann-
fjölgun á „landsbyggðinni" ekki veriö eins treg og síðan
skipulögð var byggðaþróun meb Byggðastofnun með öll-
um sínum kommisörum fyrir aldarfjórðungi síðan.
Núna er byggðaþróunin komin á það stig að allt svæði
Rannsóknarstofnunar landbúnaðarins er fariö að kúldrast
inni á milli ört vaxandi og þéttbýlla íbúbarhverfa höfuð-
borgarinnar. Nú má spyrja: Hver biður um landbúnaðar-
rannsóknir inni í miðri borg?
En vonandi dettur engum í hug að flytja þá góðu stofn-
un úr þéttbýlinu því þá mundi borgarstjórn ærast ab
missa allan þann skara búfræðinga sem þar vinnur út á
eyðihjarn landbúnaðarhéraðanna.
Pólítiskar ákvarbanir
Ár eftir ár hverfa fleiri verkfærir íslendingar til útlanda
en þeir sem flytja heim aft-
ur. Enginn sér eftir þeim þar
sem byggöastefnur bítast
ekki um þá og strangt til tek-
ið stafar búsetubreyting
þeirra ekki af pólitískum
ákvörbunum. Um þá flótta-
menn er ekki annað að segja
en, fari þeir vel og svo má
hælast um að atvinnuleysi
minnkar þegar fækkar á jötu
„atvinnutækifæranna."
Byggðastefnur pólitíkus-
anna eru skýrar. Samkvæmt
pólitískum ákvörðunum á
að fjölga í hverju einu ein-
asta byggðarlagi landsins og
eru reistar efnismiklar
stjórnsýslustofnanir og fé-
lagslegar, íbúðir til ab púkka
undir „atvinnutækifærin."
Hvernig þau dæmi eiga að
ganga upp vita þeir einir sem mynd-
ugleika hafa til ab taka pólitískar
ákvarðanir og rífast svo heiftúðlega
um hvar fólk á að búa og starfa.
Nú standa fyrir dyrum miklar breytingar á útgáfu Tím-
ans og Dags. Áf því að þar er ekki um pólitíska ákvörðun
að ræða valda byggða- og búsetumál engum vandræðum.
Tæknin býður upp á menn vinni ab sama verkefni norb-
an og sunnan heiða og gangi vonir eftir mun útgáfustarf-
semin einnig ná austur og vestur þegar fram líða stundir.
Enginn verður fluttur nauðugur og búseturöskun verð-
ur engin. Samt mun fyrirtækib blómstra og vonandi eiga
sem flestar byggðir eftir að njóta góbs af á einmhátt og
annan. En pólitíkin þrífst á deilum og eru Landmælingar
ríkisins því óskabarn hugsjónamannana þar til þeir koma
sér upp nýjum króga til að rífast um hver á umráðarétt yf-
ir.
OÓ
Á víbavangi
/