Tíminn - 24.07.1996, Blaðsíða 16

Vebrib (Byggt á spá Veburstofu kl. 16.30 í gær)
• Su&urland til Vestfjaröa: Sunnan og suöaustan gola e&a kaldi og
riqinq framan af. Su&vestan kaldi e&a stinninqskaldi oq skúrir síödeqis.
Hiti 9 til 14 stig.
• Strandir og Nor&urland vestra: Sunnan kaldi og rigning í fyrstu,
en úrkomulítið síðdegis. Hiti 9 til 16 stig.
• Nor&urland eystra til Austfjar&a: Su&austan kaldi os gkýjað. Dá-
lítil rigning á stöku sta& síðdegis. Hiti 10 til 18 stig.
• Su&austurland: Sunnan oq su&vestan kaldi eða stinningskaldi og
rigning framan af. Suðvestan kaldi eða stinningkaldi og skúrir þegar líö-
ur á daginn. Hiti 10 til 16 stig.
• Miðhálendið: Sunnan kaldi eba stinningskaldi og ví&a rigning þeg-
ar lí&ur á morguninn. Sunnan og suðvestan kaldi e&a stinningkalai og
skúrir sunnan og vestan til sí&degis. Hiti á bilinu 7 til 12 stig.
Á Vesturlöndum eru berklar allt aö 20 sinnum algengari meöal innflytjenda heldur en heimamanna:
Fjórðungur berklatilfella
1990-94 í innflytjendum
Ólafur Skúlason biskup kynnti
reglugerb og erindisbréf vígslu-
biskupa á Kirkjuþingi 1991 sem
byggir á lögum frá 1990:
Ofmælt hjá sr.
Geir Waage
Hr. Ólafur Skúlason biskup segir
a& hann hafi strax á Kirkjuþingi
áriö 1991 kynnt reglugerh og er-
indsbréf handa vígslubiskupum
sem bygghi á lögum sem sam-
þykkt voru á Alþingi árib 1990. Af
þeim sökum sé þab ofmælt sem
fram kom hjá sr. Geir Waage for-
manni Prestafélags íslands og
sóknarpresti í Reykholti í Borgar-
firöi í Tímanum sl. föstudag 19.
júlí ab þab hefbi dregist einhverra
hluta vegna þar til nú ab biskup-
inn gæfi út erindisbréf um verk-
efni vígslubiskupa sem byggir á
á&urnefndum lögum.
Biskup segir að í áttunda lið í
þessu erindisbréfi segi um verkefni
vígslubiskupa aö þeir „vígja presta
og kirkjur að boði biskups." Hann
segir að vegna þess aö nýir vígslu-
biskupar hafi tekið við frá þeim
tíma hefði hann staðið fyrir útgáfu
á nýrri reglugerð um efnið sem að
stofni til er alveg óbreytt frá hinni
fyrri. Enda gengur reglugerð aldrei
lengra en þau lög sem hún byggir á
og frá 1990 hefur lögum nr. 62 frá
því ári ekki verið breytt. En eins og
kunnugt er þá staðhæfði sr. Geir
Waage í umræddri frétt að það væri
í samræmi við lög og stefnu að
vígslubiskup vígði nýju kirkjuna í
Reykholti en ekki biskup og það
væri aðeins tilviljun í tíma að þetta
kæmi upp á svipuðum tíma og svo-
nefnt biskupsmál.
„Hann skrifaði mér bréf þar sem
hann fór þess á leit í samráði við
sóknarnefnd að sr. Sigurður fengi
að vígja kirkjuna. Ég skrifaði hon-
um aftur um hæl að þaö hlytu að
vera einhverjar ástæður að söfnuð-
ur, sóknarnefnd og prestur vildu
frekar vígslubiskup, þótt þær væru
ekki tilgreindar," segir hr. Ólafur
Skúlason aðspurður um hvort þaö
hefði verið að ósk sr. Geirs eða
ákvörðun biskups að sr. Sigurður
Sigurðsson vígslubiskup í Skálholti
vígir nýju kirkjuna í Reykholti
sunnudaginn 28. júlí n.k.
Sama dag og nýja kirkjan í Reyk-
holti verður vígð mun hr. Ólafur
Skúlason biskup verða staddur í
Flatey á Breiðafirði þar sem hann
mun endurvígja kirkjuna. Sú end-
urvígsla hefði hinsvegar ekki verið á
dagskrá biskups þennan dag ef
hann hefði verið beðinn að vígja
Reykholtskirkju. -grh
Eftir að Hvalfjarbargöng verba
tekin í notkun verbur ámóta
langt milli Kjalarness og Reykja-
víkur, eins og milli Kjalarness og
Akraness. Þab hefur verib bent á
þetta m.a. í sambandi vib flutn-
ing Landmælinga íslands.
„Jú, ég býst vib að þab sé rétt,"
svaraði Jónas Vigfússon Sveitarstjóri
Hlutur útlendinga í þeim
berklatilfellum sem upp hafa
komib hér á landi hefur áttfald-
ast, eba úr 2,9% upp í 23,4% á
tveim áratugum, þó aballega á
allra síbustu árum. „Hérlendis
hafa til skamms tíma flest til-
felli (af berklum) komib upp í
hópi innfæddra íslendinga,
sem tóku smit á unga aldri og
eru nú um og yfir sextugt. Þessi
mynd er ab breytast meb stór-
felldum fólksflutningum.
Hundrabshluti þeirra sem eru
eba hafa verib erlendir ríkis-
borgarar aukist marktækt eba á
fjórum fimm ára tímabilum frá
1975-1994 á eftirfarandi hátt:
2,9%, 4,1%,
5,6% og 23,4% núna frá
1990", segir Þorsteinn Blöndal í
greininni: „Berklavarnir — Hvert
stefnir?" í Læknablaðinu (júlí
'96). Gífurlegir fólksflutningar
frá svæðum þar sem berklaveiki
Sveinn Hannesson, fram-
kvæmdastjóri íslensks ibnabar,
segir ab lagasetning um vöru-
gjaldib síbastli&ib vor hafi verib
í Kjalarneshreppi aðspurður um
vegalengdirnar. Hann tók undir að
það mundi líklega skipta fólk sem
byggi á Kjalarnesi litlu hvort það
mundi sækja atvinnu til Akraness
eða Reykjavíkur, „nema það þarf ab
borga í göngin. Eftir að göngin
koma þá náttúrulega breytist þetta
verulega. Og þab skiptir þá heldur
er landlæg valda því, að sögn
Þorsteins, að berklum eykst nú
ástmegin á vesturlöndum. í
Bandaríkjunum séu berklar fjór-
falt algengari hjá Mexíkönum en
hvítum, sexfalt algengari hjá
svörtum og 11 sinnum algengari
hjá Asíubúum og fólki frá Kyrra-
hafssvæðunum. í Bretlandi og
Kanada séu berklar fimm sinn-
um algengari hjá innflytjendum
frá Asíu. í Hollandi hafi nýgengi
berkla verið 20 sinnum algeng-
ara hjá innflytjendum (1992) en
innfæddum og sömuleiðis 14
sinnum algengara í Noregi og 11
sinnum í Svíþjóð. Orsakir þessa
séu margvíslegar og flóknar. Fá-
tækt hafi m.a. mikla þýbingu. Þá
hafi vissir berklabakteríustofnar
öðlast lyfjaviðnám, sem oftast
stafi af rangri lyfjameðferð
lækna og/eða sinnuleysi í heil-
brigðisþjónustu.
Að sögn Þorsteins hafa inn-
„argasta klúbur í skattamálum
seinni ára."
„í stað þess að sameina og sam-
ræma neysluskattlagningu í einn
Akurnesinga ekki máli þó þeir búi
hér." Jónas segir að margir af íbúum
Kjalarneshrepps starfi í Reykjavík,
en töluvert af íbúunum starfi á
staðnum. Þar er rekin ýmis þjón-
usta: skóli, leikskóli, sundlaug,
íþróttahús og verslun en íbúafjöld-
inn í hreppnum er um 500 manns.
-ohr
flytjendur stundum berkla þegar
þeir koma hingað til lands, en al-
gengara sé þó að þeir leysist úr
læðingi á næstu árum á eftir.
„Innflæði einstaklinga .með
berklabakteríusýkingar á ekki að
þurfa að valda risi á nýgengi
berkla hérlendis eins og gerst
hefur víða erlendis".
Greinarhöfundur segir ís-
lenska lækna nú sjá færri berkla-
tilfelli en nokkru sinni, enda ný-
gengi berkla á íslandi með því
lægsta, eða 5 tilfelli á 100.000
íbúa og fólk undir fimmtugu
mælist nær allt án útkomu á
berklaprófum.
En lágt nýgengi skapi velþekkt
vandamál. Sérþekking lækna um
sjúkdóminn minnki og hætta á
að greiningartöf aukist þar með.
Jafnframt aukist sá tími sem
sjúklingurinn er smitandi og
fleiri eru móttækilegir fyrir sjúk-
dómi en ella þegar bókstaflega
nothæfan neysluskatt er haldið
áfram að tjasla í þetta skattskrípi,"
segir Sveinn í blaði Samtaka iðnað-
arins. Hann segir að nú sé vöru-
gjaldið orðið sambland af þrem
leiðum sem öllum var hafnað af
nefnd fjármálaráðuneytis sem fjall-
aði um málið.
„Niðurstaðan er kostuleg blanda
13 flokka verö- og magngjalda til
innheimtu á heildsölustigi, ekki af
heildsöluverði, heldur af innkaups-
verði. Enginn skilur eða getur út-
skýrt hvernig standa á að þessari
innheimtu sem koma á til fram-
kvæmda um næstu mánaðamót,"
segir Sveinn. -JBP
tekið allir undir fimmtugu séu
neikvæðir. „Smitun við þessar
aðstæður tekur mynd míkrófar-
sóttar eins og gerðist hér síðast
fyrir tveim árum að einn sjúk-
lingur smitaði 32 ábur en hann
greindist og var settur í með-
ferð", segir Þorsteinn. Við slíkar
aðstæður sé mikil vinna að rekja
öll samskipti.
Tæplega fjórðungur jarðarbúa
(1,7 milljaröar) séu smitaðir af
berklabakteríu, 10 milljón manns
fái virka berkla og 3 miíljónir deyi
árlega. „Við þannig kringumstæð-
ur eru hreinir órar að tala um
upprætingu berkla í einhverju
einstöku landi", segir Þorsteinn
Blöndal í grein sinni. ■
Ómenntubum lögreglumönn-
um hefur farib fœkkandi und-
anfarin ár:
Tímaskekkja
miðaö viö nú-
tímakröfur
„Ég hugsa ab gegnumsneitt séu
allir meb próf frá Lögregluskólan-
um. Þab eru héra&slögreglumenn
sem vinna þá einkum í kring um
samkomuhald til a&stobar sta&ar-
lögreglu og svo yfir sumartímann
afleysingafólk sem er ekki meb
próf. Þetta var mikib verra. í
kring um 1990 var gert átak í því
a& útrýma ómenntu&um," sag&i
Jónas - Magnússon formabur
Landssambands lögreglumanna í
samtali vib Tímann í gær.
Hann segir það koma upp öðru
hvoru að ómenntaðir lögreglu-
menn séu ráðnir og það hafi síöast
gerst í vetur á Selfossi, ísafirði og
Húsavík. Dómsmálaráðuneytið
hefði kippt þeim ráðningum til
baka strax.
„Svo hins vegar gerðu þeir breyt-
ingu á lögreglulögunum í vor þar
sem opnað er á þann möguleika aft-
ur aö þeir geti ráðið menn ef það
vantar menn, án menntunar. Þaö
erum við mjög ósáttir við."
Jónas segir Landssambandið hafa
bent Alþingi á það í vor að þetta
væri orðin tímaskekkja miðað við
nútímakröfur, „og þekkist hvergi í
Evrópu að afleysingar tíðkist í lög-
reglu, hvað þá að menn séu einir að
störfum eða sjálfstætt án fullgildrar
menntunar og þjálfunar."
Hvað varðar viðbrögð Alþingis
segir Jónas: „Menn virtust horfa
meira á þab hvort það vantaði
mannskap heldur en hitt hver
menntunin væri. Vildu líkja því við
að jafnvel í hjúkrunarstörfum væri
afleysingafólk tekið inn, sem ég
held að sé ekki rétt."
Sumarafleysingamenn í lögregl-
unni fá einungis vikunámskeið og
tók Jónas undir að þab mætti búast
við því að lögreglumenn, ómennt-
aðir í faginu, væru að störfum út
um allt land um þessar mundir,
þannig að vandamálib er ennþá fyr-
ir hendi, segir Jónas, en í miklu
minni mæli en áður. -ohr
Kjalarneshreppur orbinn miösvæöis
Systurnar í Landakoti hafa notfœrt sér blíbvibrib í sumar eins og abrir
landsmenn. Vib hittum þcer ab máli þar sem þcer voru ab snyrta garbinn sinn ab Bárugötu 2 í Reykjavík, sem er
eitt fegursta hús borgarinnar. Þœrsögbu ab trjágróburinn í garbinum þeirra hefbi verib orbinn slíkur ab fella
þurfti eitt stóra tréb, dagsbirtunnar naut ekki lengur innandyra. Tímamynd ibp
Framkvœmdastjóri íslensks iönaöar haröoröur:
Lagasetning um vörugjald skattaskrípi