Tíminn - 01.08.1996, Síða 9

Fimmtudagur 1. ágúst 1996
9
UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . .
Suharto hershöföingi og forseti
Indónesíu hefur ríkt einrábur í
30 ár, en nú er heilsu hans fariö
hraka og mörgum þykir sem
dómgreindin sé ab fara sömu
leib. Andstaba landsmanna
gegn stjórn hans hefur enn-
fremur ab öllum líkindum aldr-
ei verib meiri, og hún nær orbib
til flestra helstu þjóbfélagshóp-
anna: Stúdentar krefjast réttlát-
ara þjóbfélags, atvinnurekendur
af millistétt kvarta undan þeim
sérréttindum sem vinir og
frændur Suhartos njóta í vib-
skiptalífinu, verkamenn fara í
verkföll til ab krefjast þess ab
lágmarkslaun verbi hækkub
(eru nú sem svarar tæpum 150
krónum á dag) og bændur mót-
mæla því ab fólk sé hrakib af
jörbum sínum án ástæbu. „Eftir
30 ár meb Suharto verbur sú til-
finning æ almennari mebal
fólks, ab nú sé nóg komib," seg-
ir vibskiptarábgjafi nokkur í
höfubborginni Jakarta.
íbúar Indónesíu eru tæpar 200
milljónir talsins, og efnahagslega
er landib nú á hrabri uppleið.
Hagvöxtur er um 7 prósent á ári.
En jafnframt því hefur spillingin
farib hraövaxandi. Áhangendur
og abstandendur Suhartos græba
á tá og fingri á viöskiptabrölti
sínu í olíu- og bifreiöaiönaðinum,
aö ógleymdum fjarskiptaiönaöin-
um, og hafa fengið stóra við-
skiptasamninga á silfurfati. Sonur
Suhartos, Hutomo „Tommy"
Indónesía:
tndónesíski herinn ab berja á stjórnarandstöbunni.
Óánægja magnast
Mandala Putra eignaðist t.d. ný-
lega meirihluta í ítalska fyrirtæk-
inu Lamborghini, sem framleiðir
sportbíla eins og kunnugt er. Hin
börnin fimm standa honum ekki
langt aö baki hvað fjármálin
snertir. Er nú svo komið að fjöl-
skylda Suhartos er ein þeirra rík-
ustu í heimi, en eigur hennar eru
metnar á um 30 milljarða dollara.
Á einungis fáeinum mánuðum
hefur 49 ára kona, Megawati Suk-
arnoputri, tekið ótvíræða forystu í
hreyfingu stjórnarandstöðunnar.
Megawati er dóttir Sukarnos,
fyrsta forseta Indónesíu, og þar til
fyrir skömmu var hún formaður
Indónesíska lýðræðisflokksins
(PDI), sem er annar af tveimur
stjórnmálaflokkum sem leyfðir
eru í landinu fyrir utan stjórnar-
flokkinn sjálfan, sem heitir Golk-
ar. í augum landsmanna er Mega-
wati orðin að „tákngervingi lýð-
ræðisins" í landinu, eins og
mannréttindafrömuðurinn
Poncke Princen orðar það.
Segja má að vinsældir hennar
og forystuhlutverk séu Suharto
sjálfum að þakka. í júní lét hann
skipa svo fyrir að hún segði af sér
formannsembætti flokksins á sér-
stöku aukaflokksþingi sem haldið
var undir eftirliti hersins, en kjör-
tímabil hennar átti ekki að renna
út fyrr en áriö 1998 ef allt hefði
verið með felldu. Lög Indónesíu
heimila inngrip af þessu tagi, rík-
isstjórnin má blanda sér í innri
málefni stjórnmálaflokks ef hann
er talinn ógna „velfarnaöi ríkis-
ins".
Þetta inngrip sýnir líka að Su-
harto telur stöðu sinni vera ógnað
af Megawati, þrátt fyrir að hann
hafi komið sér upp nánast full-
komnu kerfi til að halda uppi eft-
irliti og halda sjálfum sér við völd.
Megawati hafði gefið í skyn að
hún myndi bjóða sig fram gegn
honum í forsetakosningunum ár-
Suharto einrœbisherra Indónesíu.
ið 1998, sem væri brot á þeirri
hefö að enginn sé í framboði
nema Suharto sjálfur. Þjóöþingið,
sem hefur fyrst og fremst ráðgjaf-
arhlutverki að gegna í Indónesíu,
hefur frá árinu 1968 sex sinnum
kosið Suharto í forsetaembættið.
„Eins og javanskur guðkonungur
vill Suharto ekki fá eitt einasta
Megawati, nýr leibtogi stjórnar-
andstöbunnar.
mótatkvæöi. Hann vildi ryðja
samkeppniskonunni úr vegi,"
sagði Laksamana Sukardi, fjár-
málastjóri PDI.
Hins vegar virðist sem þessar
aðgerðir Suhartos hafi snúist gegn
honum. Með því að neyða Mega-
wati til að segja af sér embætti
leysti hann úr læöingi mikinn og
almennan stuðning við hana
meðal landsmanna, en fram að
því hafði Megawati verið fremur
lítið áberandi í indónesískum
stjórnmálum. í fjölmörgum borg-
um safnaðist fólk saman til þess
að mótmæla afsetningu hennar
úr embætti, og voru það ekki bara
stuðningsmenn PDI. Jafnvel fyrr-
verandi hershöfðingjar og stjórn-
málamenn sendu frá sér ályktun
gegn þessari umdeildu aðgerð. Og
mestu munar e.t.v. um stuðning
frá Abdurrahman Wahid, leiðtoga
Nahdatul Ulama, sem eru 30
milljón manna samtök múslima
— en í Indónesíu búa fleiri mús-
limar en í nokkru öðru ríki heims.
Nú um helgina réðst lögreglan
og herinn inn í höfuöstöövar PDI
í sendiráðahverfinu í Jakarta, en í
allt sumar höfðu höfuðstöðvarnar
verið miðstöð mótmælafunda.
Miklar óeirðir fylgdu í kjölfarið og
þúsundir manna hlupu um götur
borgarinnar og köstuðu steinum í
lögregluþjóna, hermenn og á
stjórnarbyggingar. Eldar voru
kveiktir og lögreglan virtist ekki
ráða við neitt.
Eftir nokkra hríð fór fólk svo að
beina reiöi sinni að Kínverjum,
sem eru 3ja prósenta minnihluti í
landinu en oft mátt þola árásir frá
almenningi vegna þess að kín-
verskir viðskiptamenn eru margir
hverjir með fjáðari mönnum í
landinu.
Megawati er enn
óskrifaö blaö
Atburðir síðustu vikna og óeirð-
irnar um helgina sýna greinilega
að andstaðan gegn Suharto er að
magnast. Enn á eftir að koma í
ljós hvort Megawati býr yfir þeim
leiðtogahæfileikum sem sumar
aðrar „dætur frægra feðra" í Asíu
hafa til að bera, svo sem Aung San
Suu Kyi í Búrma eða Benazir
Bhutto í Pakistan. „Hún er að
ganga í gegnum eldskírnina
núna," segir Princen. Hún hefur
skorað á Suharto að leyfa frjálsar
og sanngjarnar forsetakosningar,
ásamt því að uppræta spillinguna.
„Sem dóttir Sukarnos hef ég
ákvebnu hlutverki ab gegna, verð
ég að gera eitthvaö fyrir landið
mitt," segir Megawati sjálf. í 30 ár
hafa menn „ekki getað sagt það
sem þeir vilja segja. Þeir þurfa ein-
hvern sem tekur að sér þá ábyrgð
að tala máli þeirra." Samt er
greinilegt að hún aðhyllist ekki
neinar róttækar stjórnbyltingar-
hugmyndir: „Stjórnarskráin okkar
er mjög góð," segir hún. Hins veg-
ar þurfi að beita henni á annan og
betri hátt en gert hefur verið
hingað til: „Fólkið vill jöfn rétt-
indi."
-gb/Der Spiegel, Newsweek
Umdeildar hugmyndir um nýja tegund hraöahindrana í Hollandi:
Kindum hleypt á þjóðvegina
Borgarstjórnin í hollensku borg-
inni Culemborg hefur ákvebið ab
grípa til all óvenjulegra rábstaf-
ana í baráttu sinni gegn hrab-
akstri, sem hingab til hefur lítinn
árangur borib.
Hugmyndin er sú ab leyfa kind-
um að ráfa frjálsum um þjóðvegina
í þeirri von ab ökumenn neyðist þá
til að draga úr hrabanum. Hug-
myndin kviknaði þegar meðlimir
borgarráðsins kynntu sér reynslu
breskra ökumanna á sveitavegum í
Bretlandi. „Það er raunar gjörsam-
lega ómögulegt að aka hratt fram-
hjá kindunum þegar ekið er um dal-
ina í Yorkshire," segir Chris De
Bakker, talsmaður borgarrábs.
Dýraverndunarsinnum líst sem
von er heldur illa á þessa hugmynd,
enda óttast þeir að hún hafi
óskemmtilegar afleiðingar: Daubar
kindur muni liggja sem hrávibi á
þjóbvegunum. Borgarrábið staðfesti
hins vegar nýlega að þeim væri „full
alvara" með áformum sínum.
Tilraunin á ab hefjast í september
næstkomandi með því að fimm eða
sex kindum verði látnar spranga
um vegina á svæði þar sem hrað-
akstur er landlægur. Ef tilraunin ber
góðan árangur er síðan ætlunin að
fjölga kindunum í yfir 100. Sérstök-
um grindum verður þó komið upp
sem hindra kindurnar í ab komast
inn á enn fjölfarnari vegi þar sem
öruggt yrði að þeirra biði ekkert
annab en dauðinn.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
borgaryfirvöld í Culemborg hafa
fengið óvenjulegar hugmyndir. Ein
var sú að minnka verulega notkun
sláttuvéla á graslendum borgarinn-
ar. í staðinn átti að prófa að láta 40
kindur og 10 kýr sjá um að halda
grasvextinum niðri. „Það er um-
hverfisvænni lausn," sagði De
Bakker. -gb/The Sunday Times