Tíminn - 02.08.1996, Blaðsíða 9

Föstudagur 2. ágúst 1996
9
Vestmannoeyjor; Akureyri, Siglufjöröur og Neskaupstaöur berjast um fjöldann:
\wm L - I m

'sa
Þar er mikið drukkib," sagði norskur
leigubílstjóri sem ók tíbindamanni
í Ósló fyrir rúmum aldarfjórbungi
þegar hann komst ab því ab unglingur-
inn, sem var farþegi hans var frá ís-
landi. Þegar bílstjórinn var inntur eftir
því hvar hann hefbi kynnst drykkju-
skap íslendinga kvabst hann hafa verib
á síld vib ísland sumarib 1959. Frásögn
hans af landlegu á Seybisfirbi um fyrstu
helgi í ágúst þab sumar þegar hundrub
íslenskra, færeyskra og norskra sjó-
manna voru á stabnum og gerbu sér
glaban dag meb tilheyrandi fylliríi sem
nábi upp á Fljótsdalshérab, hljómabi
sem tröllasaga. Þetta var á þeirri tíb þeg-
ar verslunarmannahelgin var abeins frí-
dagur verslunarmanna og verslanir
voru lokabar fyrsta mánudag í ágúst af
þeim sökum. Þessi landlega meb tilheyr-
andi drykkjulátum á fátt sameiginlegt
meb útihátíbum í dag enda til hennar
stofnab af öbru tilefni. Ferbalög um
landib voru heldur ekki jafn algeng og
nú um þessa helgi. Vegakerfib var frum-
stæbara og bílaeign landsmanna abeins
svipur hjá sjón mibab við núverandi
flóru ökutækja. Þótt áfengi hafi nokkuð
tengst hátíbahaldi um verslunarmanna-
helgina í gegnum tíbina þá hefur sam-
komuhald síbari ára einkum byggst upp
í þeim tilgangi ab stemma stigu vib ab
efnt væri til fylliríissamkoma.
Útihátíðahaldið um verslunarmannahleg-
ina hefur verið að þróast í um tvo áratugi.
Á þeim tíma hafa ýmsir reynt fyrir sér með
hátíðahald en á undanförnum tveimur til
fjórum árum virðist vera að komast nokk-
uð fast skipulag á þessi hátíöahöld og þau
aö verða hluti af ferðaþjónustu í ýmsum
bæjum og byggðum.
Popphljómsveitir í skógi
í upphafi miðaðist útihátíðahaldið helst
við ungmenni sem söfnuðust saman á
stöðum utan þéttbýlis um þessa helgi.
Dægurtónlistarmenn fundu farveg til að
stunda atvinnu sína og farið var að efna til
dansleikja þar sem ungt fólk kom saman og
gisti í tjöldum. Oft þótti nokkuð sukksamt
á þessum hátíðum þar sem Bakkus var með
í för. Því tóku ýmis félagasamtök að skipu-
leggja útihátíðir fyrir unglinga með tilheyr-
andi tónlist og stundum skemmtiatriðum.
Samkomuhald af því tagi fór nokkuð víða
fram og má meðal annars nefna Atlavík við
Lagarfljót, Vaglaskóg í Fnjóskadal, Húna-
ver í Blönduhlíð og Húsafellsskóg í Borgar-
firði sem dæmi um staði þar sem ung-
mennasamtök og aðrir aðilar stóðu fyrir
hátíðahaldi. Margar þessara útihátíða þóttu
takast bærilega þótt ætíð væri nokkuð um
ölvun og önnur vandamál komið upp er
gjarnan fylgja margmenni af þessu tagi.
Engin þessara útihátíða vann sér þó hefð
enda mættu þær andstöðu ýmissa aðila og
ekki síst skógræktarmanna sem höfðu for-
ræði á landi á sumum þessum stöðum.
Galtalækjarmótib — upphaf
fjölskyldusamkoma
Eina útihátíðin sem á raunverulegar ræt-
ur í þessum tíma og staðið hefur af sér allar
breytingar á skemmtanahaldi er Bindindis-
mótið í Galtalækjarskógi en það var svar
bindindissamtaka við þeirri þróun að ung-
Þéttbýlin tekin
við útihátíða-
haldinu
menni söfnuðust saman á út um land á
einskonar rokkhátíðir. Bindindismótið við
Galtalæk var strax í upphafi byggt upp sem
fjölskylduhátíð þar sem foreldrum var boð-
ið að koma með börn sín og unglinga til
útihátíðar þar sem allir gætu skemmt sér
saman. Áfengisbann hefur ætíð einkennt
þessa samkomu þannig að þeir sem ætluðu
sér að detta í það án návistar annarra fjöl-
skyldumeðlima tóku fljótlega að leita ann-
að.
Vestmannaeylngar blanda sér í
slaginn
Vestmannaeyingar hafa lengi haldið sína
þjóðhátíð. Þar til fyrir all nokkrum árum
var efnt til hennar um aðra helgi í ágúst en
síðan ákváðu forsvarsmenn hennar að færa
hana fram um eina viku og þannig blönd-
uðu þeir sér í slaginn og þá
þróun sem hafin var um há-
tíðahöld um þessa helgi.
Ákvörðun Vestmannaeyinga
um að færa hátíðahald sitt
fram um viku hafbi strax veru-
leg áhrif á hátíöahald um
landið því þjóbhátíðin hafði
ætíð verið fjölskyldusamkoma
þar sem eyjamenn fluttu sig af
mölinni inn í Herjólfsdal sem er á hinum
gróna hluta eyjanna og bjuggu þar í tjöld-
um sínum meðan á hátíðahöldum stóð.
Þjóðhátíðin var í föstum skorðum frá ári til
árs og hafa Vestmannaeyingar haldið flest-
um einkennum hennar þótt gestir séu
orðnir landkrabbar að meirihluta. Þjóðhá-
tíðin er hluti af ímynd Vestmannaeyja og
kallar nú þangað fjölda ferðamanna á
hverju ári.
VERSLUNAR
MANNA-
HELGIN
stemmningu
Þeir bæir sem lengst eru komnir að þessu
leyti eru Siglufjörbur, Akureyri og Neskaup-
staður. Þótt með öðrum hætti sé þá nota
Siglfirðingar hefðir til að skapa hátíðar-
stemmningu líkt og Vestmannaeyingar.
Siglfirðingar minnast síldaráranna sem var
ákveðið gullaldartímabil í sögu staðarins.
Með því móti hefur þeim tekist að skapa
hátíð sem í senn er mjög persónuleg fyrir
bæinn en einnig sérstæð þegar miðað er
við aðrar útihátíbir. Síldarævintýrið á
Siglufirði byggist fyrst og fremst á því að
endurvekja þetta tímabil í leikrænum bún-
ingi og bæjarbragurinn er færbur til þessara
tíma eftir því sem við veröur komið.
Áhersla hefur verið lögð á að byggja hátíða-
haldið sem mest á heimamönnum og
skapa þannig siglfirska hátíb. Siglfirðing-
um er einnig í mun að skapa hefðir sem
efla áhuga á staðnum og þar
með ferðaþjónustu því bær-
inn liggur nokkuð úr alfara-
leið og er endastöð í þjób-
vegakerfi landsins. Ef mibað
er við aðsókn að síldarævin-
týrinu á því sex ára tímabili
sem efnt hefur verið til þess-
ara hátíðarhalda virðist þetta
hafa tekist og síldarævintýri
komið til að vera.
Aörir fóru aö líkja eftir
Þegar ljóst var að þjóbhátíð Vestmanna-
eyinga var ab verða hluti af ferðaþjónustu
þeirra tóku menn í öðrum bæjarfélögum að
huga að hvort ekki væri unnt að fara að
dæmi Eyjamanna þótt ekki væri hægt að
vísa til þeirrar hefðar sem þeir bjuggu að.
Því tóku hátíðahöldin að breytast úr mis-
jafnlega vel skipulögðum útihátíðum utan
þéttbýlis þar sem ungmenni höfðu einkum
komið saman til þess ab hlusta á rokktón-
list og detta dálítið í það, í skipulagðar fjöl-
skylduhátíðir sem þegar eru orðnar hluti af
ferðaþjónustu ýmissa bæja.
Arfur fyrri tíöar skapar hátíöar-
Akureyringar nýta bæinn sem
hátíöasvæöl
Akureyringar efna nú til hátíðar sem þeir
kalla „Halló Akureyri" þriðja árið í röð. Þeir
fara aðra leið en nágrannar þeirra í Siglu-
firbi og byggir hátíbin ekki á neinum
ákveðnum hefðum í bæjarlífi Akureyrar.
Hún er fyrst og fremst byggð upp á röö
skemmtiatriða auk þess sem Akureyri er í
þjóðbraut og miðast útihátíðin þannig við
að nýta alla þá þjónustu sem þar er að
finna í tengslum við skemmtiatriði og aðra
afþreyingu. Halló Akureyri er líkt og aðrar
útihátíðir mibub við fjölskyldufólk þótt
einnig hafi nokkuð verið um unglinga. Á
bilinu 7000 til 8000 manns munu hafa
komið til Akureyrar um verslunarmanna-
helgina í fyrra og búast forráðamenn hátíð-
arinnar við allt að 10 þúsund gestum til
bæjarins nú um helgina. Svipuð samkomu-
hefð er að myndast í Neskaupstab en Norð-
firðingar efna til útihátíðar sem þeir kalla
Neistaflug. Þeir höfða til veðurblíðu sem
oft einkennir Austfirði á þessum árstíma og
halda hátíð sína undir merkjum sólar og
fjölskyldunnar.
Hátíöahöld á ýmsum stööum á
Suöurlandi og víöar
Ýmsir aðrir aðilar eru einnig að þreifa sig
inn á þessar brautir og bjóða fjölskyldufólki
gistiabstöðu og ýmis skemmtiatriði. Sumt
er bundið við verslunarmannahelgina
sjálfa en einnig er farið að dreifa þessum
hátíðahöldum á fleiri helgar. ísfirðingar
héldu sína hátíð um síðustu helgi og Sunn-
lendingar fagna meb töðugjöldum á Gadd-
staðaflötum við Hellu um miðjan mánuð-
inn. Sú hátíð er einskonar uppskeruhátíð
og um leið kynning á landbúnaði og sveita-
lífi. Flúðir eru einn þeirra staða sem taka nú
þátt í keppninni um landann um verslun-
armannahelgina því þar verður efnt til úti-
hátíðar sem nefnist Hrunadansinn og vísar
heitið til þjóðsögulegra atburða. Þá verður
útihátíð á Kirkjubæjarklaustri við Hótel
Bjarkarlund fyrir vestan, á Hrísum í Eyja-
firði og fleiri staði nætti nefna.
Fólk vill líka vera í Reykjavík
En hvab með Reykjavík? Til þessa hefur
straumur fólksins legið úr borginni og
landsbyggðin notið ævintýranna þessa
faga. Ekki er efnt til neinna sérstakra há-
tíðahalda þar um verslunarmannahelgina
eba sérstaklega unnið að því ab halda fólki
í bænum. Þó er ljóst að fólk kemur einnig
utan af landi og stoppar í höfubborginni
þessa daga. Kristín Ándersen og Ingvar
Guðmundsson hafa verib ab byggja upp
ferðaþjónustu á Kjalarnesi og meðan ann-
ars hafib rekstur gistiheimilis. Þau segja að
nú færist í vöxt að fólk komi utan af landi í
leyfum sínum. Því finnist ákjósanlegt að
gista í nálægð við borgina og geta eytt frí-
dögunum í Reykjavík og nánasta umhverfi.
Þetta eigi bæði við um verslunarmanna-
helgina og einnig aðrar helgar sumarsins.
Hvaö ræöur för?
Hvað ræður því hvert straumurinn liggur
hverju sinni? Sumir hafa fundið sér sína
hátíð og fara á sama staðinn ár eftir ár.
Þannig eru ákveðnar hefðir að skapast en
einnig ráða aðrir þættir miklu. Veður hefur
mikil áhrif á ferðir fólks en einnig kostnað-
ur og ekki síst sú hóptilfinning sem ein-
kennir samfélag ungmenna. Stóru útihá-
tíðarnar hafa mest aðdráttarafl en þær
minni byggja fremur á fólki sem vill reyna
eitthvab nýtt eða hefur tengsl við ákveðna
staði. Svo virbist sem straumurinn muni
einkum liggja til Vestmannaeyja sem fyrr
og Akureyri er einnig að verba mjög vinsæl.
Stærð og fjölbreytileiki bæjarins veldur þar
nokkru en þar er meðal annars að finna
marga góða veitinga- og skemmtistaði auk
fjölda gististaða og tjaldsvæðis í mibbæn-
um. Þá er ljóst að síldaræfintýrið á Siglu-
firði mun draga marga til sín um þessa
helgi.
Þótt drykkjuskapur hafi jafnan sett nokk-
urn svip á útihátíðarhöld um þessa helgi þá
miðast allt undirbúningsstarf og fram-
kvæmd útihátíöa dagsins í dag viö að fjöl-
skyldur skemmti sér saman og að meðferð
áfengis verði stillt í hóf. Saga norska leigu-
bílstjóranna á því við um liðna tíð.
-ÞI