Tíminn - 10.08.1996, Blaðsíða 3

Laugardagur 10. ágúst 1996
3
Um 50% veröhœkkun kartaflna hœkkar húsnœöisskuldir landsmanna um 350 milljónir:
„ Kartöflu verðbólgan" nú
mánuði fyrr á ferðinni
Vísitala neysluverös hækkaöi
um 0,6% milli júlí og ágúst,
sem umreiknaö til árs svarar
til hátt í 8% veröbólgu. Segja
má aö þetta sé hluti árlegar
„kartöfluveröbólgu", því 52%
hækkun á kartöfluverði er
mesti einstaki áhrifavaldur-
inn. Kartöflumar hækkuöu
líka um 52% í fyrra, en sú
hækkun kom bara mánuöi
seinna inn í vísitöluna. Hækk-
un vísitölunnar nú stafar aö
2/3 hlutum af verðhækkun
matvæla; grænmeti og ávextir
hækkuöu nokkuö eins og
venjulega á þessum árstíma og
þar viö bætist síðan 25%
hækkun á sykri. Þaö sem á
vantar má rekja til hækkunar
á vibhaldskostnaöi húsnæöis
og á húshitunarkostnaði.
Áhrif þessarar 50% verðhækk-
unar kartaflna á lánskjaravísi-
töluna valda því að húsnæðis-
skuldir heimilanna hækka í
kringum 350 milljónir — en fyr-
ir þá upphæð mætti líklega
kaupa um 10 kílóa poka af kart-
öflum á hvert mannsbarn í
landinu. Þessi mörg hundmð
milljóna skuldahækkun mun
hins vegar væntanlega ganga til
baka þegar kartöfluverðið lækk-
ar á ný með haustuppskerunni.
Vísitala neysluverðs hefur að-
eins þrisvar sinnum áður á síð-
ustu þrem ámm hækkað svona
mikið á einum mánuði, sam-
kvæmt útreikningum Hagstof-
unnar. Síðasta tilfellið var í maí
í vor, þegar bensínverð hækkaði
um hátt í 6%. Þannig að nærri
lætur að 50% verðhækkun kart-
aflna hafi ámóta áhrif á vísitöl-
una og 5% verðhækkun á bens-
íni.
Formabur Sjálfsbjargar í
Reykjavík:
Gætu eins
einkavætt SVR
Sigurrós Sigurjónsdóttir, for-
mabur Sjálfsbjargar í Reykja-
vík, segir vegna framkominna
tillagna um einkavæbingu
Feröaþjónustu fatlaðra aö hún
sé þeim hugmyndum algjör-
lega andvíg. „Þaö yröi ekki til
góbs. Ef bjóöa á þetta út væri
alveg eins hægt aö bjóöa SVR
út."
Sigurrós sagöi umfang ferða-
þjónustunnar hafa stóraukist
síðustu árin og væntanlega
væm á annað hundrað manns
sem nytu hennar. -BÞ
Síaukinn umferöarþungi kallar á sterkari undirlög:
Tilraun með sements-
bundin undirlög undir
þjóbvegi landsins
Umferðarálag á þjóbvegi lands-
ins vex hrööum skrefum ár frá
ári. Er nú svo komið víða, sér-
staklega á hringveginum ná-
lægt þéttbýli, aö venjulegur
malarundirburður undir
klæöningu nægir ekki til þess
aö þola síaukinn umferðar-
þunga. Þess vegna hefur vega-
geröin á síbustu ámm farið ab
styrkja undirlögin meö bindi-
efhum. Hún hefur einkum not-
ab bik, þ.e. tjömbindiefni, en
erlendis er víöa algengara ab
nota sement.
Sementverksmiðjan hf. hefur
ásamt íslenskum aðalverktökum
sf. haft forgöngu um tilraunir
með sementfestu hér á landi, t.d.
var gerð tilraun með sementfesm
fyrir nokkmm ámm á veginum
að Höfnum á Reykjanesi. Nú
stendur einnig til í samvinnu við
fyrirtækið Merkúr hf. sem er um-
boðsaðili fyrir vélbúnað til vega-
gerðar, að gera tilraun með se-
mentfesm á 5 km kafla í Langadal
skammt frá Blönduósi. Aðspurður
segir dr. Guðmundur Guðmunds-
son hjá Sementverksmiðjunni se-
ment vera samkeppnisefni við
tjöruna sem bindiefni í undirlög
vega, hvort þeirra sé betra eigi
tíminn eftir að leiða í ljós en
hann bendir á að sementið er ís-
lenskt efni. -gos
Menningarnótt í Reykjavík:
Viötökur fyrirtækja
mjög góöar
Ab sögn Kristínar Ámadóttur,
formanns framkvæmda-
stjómar vegna Menningar-
nætur í Reykjavík á afmæli
borgarinnar þann 18. ágúst,
hafa fyrirtæki tekib vel á móti
þeirri hugmynd ab taka þátt í
afmælishátíöahöldunum.
Kristín segir menningarnótt
sem þessa tíðkast víðast hvar á
Norðurlöndunum. „En þó að
þetta heiti menningarnótt þá
em ýmsir viðburðir sem byrja
fyrr," og þurfa kvöldsvæfir því
ekki að óttast að þeir missi af
herlegheitunum.
Til dæmis opnar Harpa
Björnsdóttir sýningu á Sjónar-
hóli kl.20. Kl.21 verða tónleikar
í Nýlistasafninu. Lokasýning
Götuleikhússins verður kl.22 á
Ingólfstorgi.
Kl.23 hefst hátíðardagskrá í
Ráðhúsinu. Þar verður kórsöng-
ur, m.a. 60 barna barnakór frá
Hong Kong. „Síðan eigum við
von á einhverjum borgarfulltrú-
um þangað í heimsókn sem viö
vonumst til að sýni á sér aðra
hlið en við eigum að venjast."
Margt fleira veröur borgarbú-
um til skemmtunar þessa nótt.
Kl. 1 veröur nætursýning á
Gunnlaugs sögu Ormstungu í
Skemmtihúsinu. Þá verður ljós-
myndamaraþon í samvinnu við
Hans Petersen og ýmsar bóka-
búðir, hljómplötuverslanir og
gallerí verða opin fram eftir
kvöldi. Þá er vonast til þess að
veitingahúsin verði með tónlist-
arflutning eða annað í þeim dúr
fyrir matargesti.
Þess má geta að bílastæði í
Ráðhúskjallaranum og Kola-
portinu verða opin og ókeypis
þess nótt. ■
júlíus Hafsteini, formaöur Ólympíunefndarinnar, telur eölilegt aö
afreksfólki í íþróttum sé gert jafnt hátt undir höföi og skákmönnum:
Á ab setja afreks-
fólk í íþróttum á
launaskrá ríkisins?
Júlíus Hafstein, fonnaöur
Ólympíunefndar íslands, seg-
ist sammála því sem komið
hefur fram í viðtölum viö
Ólympíufarana, m.a. Jón Arn-
ar Magnússon og Guörúnu
Amardóttur, aö sálræna þætt-
inum í þjálfun þeirra sé ábóta-
vant. „Sálfræðilega þáttinn í
þjálfun á íslandi vantar alveg,
viö höfum vanmetið þennan
þátt í íslenskri íþróttahreyf-
ingu. Þetta er alveg sambæri-
legt viö tónlistarmenn sem em
kannski að undirbúa sig í tvö
ár fyrir einhverja stóra kons-
erta, sé sálræni þátturinn ekki í
lagi þá klárast málib ekki al-
mennilega."
„En það er alveg ljóst að inn í
þetta mál verða að koma opin-
berir aðilar, með sama hætti og
þeir styrkja t.d. skákmenn. Það
eru u.þ.b. 10 skákmenn á laun-
um hjá hinu opinbera sam-
kvæmt samþykkt alþingis. Ég
spyr: Hvers vegna er ekki hægt
að gera það við aðra íþrótta-
menn sem skara jafn glæsilega
fram úr? Skipulagður stuðningur
við afreksfólk í íþróttum er ekki
til staðar. Það virðist ekki hafa
verið áhugi fyrir því hjá ríkis-
valdinu fram til þessa," sagði
Júlíus í samtali við Tímann en
virtist bjartsýnn á að sá áhugi
]úlíus Hafstein.
gæti vaknað.
Júlíus segir sveitarfélögin hafa
staðið sig mun betur í aö hlúa að
íþróttastarfsemi en telur að stóm
fyrirtækin í landinu eigi einnig
að styðja við bakið á afreks-
mönnum í íþróttum. „Þessir
íþróttamenn em óbeinar auglýs-
ingar fyrir vömr og þjónustu
stóm fýrirtækjanna í landinu
sem em að selja ísland með ein-
um eða öðmm hætti."
Aðspurður um hvort ekki liggi
beinna við að íþróttahreyfingin
forgangsraði útgjöldum innan
sinna vébanda fremur en að
krefjast frekara fjármagns frá rík-
isvaldinu sagði Júlíus að því væri
Flestir kvikmyndatitlar frumsýndir á Islandi af Noröurlöndunum:
Islenskar myndir
meb 2,5% hlutdeild
Samkvæmt fréttamiölinum
Landi og sonum, sem Félag
kvikmyndagerðarmanna gefur
út, er markaðshlutdeild inn-
lendra kvikmynda afar mis-
munandi á Noröurlöndunum.
Islenskar myndir em á botnin-
um: þær hafa einungis 2,5%
hlutdeild á íslenska kvik-
myndamarkabnum. Þó ber ab
geta þess ab hér em fmmsýndir
flestir titlar, eba um 200 á ári.
Svíþjóö og Danmörk skera sig
úr en þar höfðu innlendar kvik-
myndir 15- 20% markaðshlut-
deild á ámnum 1993- 4. Norskar
og sænskar myndir höfðu hins
vegar álíka litla markaðshlutdeild
í heimalöndum sínum og íslensk-
ar, eða um 4%.
Það var Norræni kvikmynda- og
sjónvarpssjóðurinn sem fram-
kvæmdi þessa markaðskönnun og
hún er ekki talin gefa misvísandi
niðurstöður varðandi hlutdeild ís-
lenskra kvikmynda því hér vora
framsýndar 4 íslenskar kvik-
myndir á árunum 1993- 4: Stuttur
frakki, Hin helgu vé, Bíódagar og
Skýjahöllin, og voru þrjár þeirra
ágætlega sóttar. Áhugi íslendinga
á bíómenningunni er þó gríðar-
legur, og mun meiri en hjá ná-
grönnum okkar á Norðurlöndun-
um. Hver íslendingur sér að með-
altali 4,9 myndir á ári, Norömenn
2,5 myndir, Svíar 1,8 mynd, Dan-
ir 1,5 en Finnar einungis 0,9
myndir á ári. ■
ekki að leyna hún þyrfti einnig
að skoða ákveðna híuti hjá sér.
Júlíus segir ab ekki verbi geng-
ið beint í að rába sálfræðinga til
ab efla þá hlið íþróttaþjálfunar á
íslandi. Hins vegar muni menn
strax á næstu vikum fara að
leggja línurnar og kanna hvaba
leiðir séu færar í þessum efnum.
„Jóhann Ingi Gunnarsson,
handknattleiksþjálfari og sál-
fræðingur, í Læknaráði Olymp-
íunefndar íslands, er maður sem
við gætum hugsanlega nýtt.
Hann hefur bæbi þekkingu og
reynslu og það hefur sýnt sig að
hans sálfræðilega þekking hefur
komið að miklum og góbum
notum."_______________-LÓA
Lausn komin fyrir þá sem
aeskja innlagnar á
Heilsustofnun NLFÍ:
Sækja beint
til stofnun-
arinnar
Þeir sem æskja innlagnar á
Heilsustofnun Náttúrulækn-
ingafélags íslands (NLFÍ) geta
nú snúiö sér beint til lækna
Heilsustofnunar NLFÍ meb
óskir um innlögn.
Ákvörðun þar að lútandi hef-
ur verið tekin í samráði við
embætti landlæknis íslands og
verbur þetta fyrirkomulag við-
haft á meðan óbreytt ástand rík-
ir í samningamálum heilsu-
gæslulækna og heilbrigðisráðu-
neytis.
Vegna ástandsins hefur
beiðnum heilsugæslulækna til
Heilsustofnunar NLFÍ vegna
sjúklinga sem þarfnast hvíldar
og endurhæfingar fækkað mjög
og hafa sjúklingar hringt beint í
Heilsustofnunina til ab spyrja
hvert þeir geti leitaö. Stofnunin
hafði ekki önnur svör til spyrj-
endanna en að leita til sjúkra-
húsanna og sérfræðinganna. Nú
er orðið ljóst ab nægjanlegt er
ab leita til lækna NLFI.
-ohr