Tíminn - 13.08.1996, Blaðsíða 5

Þribjudagur 13. ágúst 1996
5
Hárgreibsla
sköllóttu söng-
konunnar
Leikhópurinn Ljóshærba kennslukonan:
Sköllótta söngkonan eftir Eugéne lo-
nesco. Þýöandi: Karl Gu&mundsson.
Leikstjóri: Melkorka Tekla Ólafsdóttir.
Leikmynd og búningar: Leikhópurinn
meö aöstoö Kristínar R Bergmann.
Sýnt í Betri stofunni, Vesturgötu 2
(Kaffi Reykjavík, bakdyramegin). Frum-
sýnt 9. ágúst.
Þessi leikhópur starfar undir
verndarvæng Hins hússins,
menningar og upplýsingamið-
stöðvar ungs fólks, eins og seg-
ir í leikskránni. Hér er um að
ræða ánægjulegt dæmi um þá
menningarstarfsemi sem hald-
ið er uppi í Hinu húsinu sem
borgaryfirvöld höfðu forgöngu
um að koma á fót. Sýningin á
Sköllóttu söngkonunni er
áhugasýning, og um þær hef
ég yfirleitt/ ekki fjallað hér í
blaðinu.' Mér finnst þó vel
mega gera undantekningu nú,
enda ástæða til að örva með al-
mennri athygli starfsemi af
þessu tagi.
Sköllótta söngkonan er ann-
að verk Ionescos sem á skömm-
um tíma er tekið til nýrrar
meðferðar á leiksviði í Reykja-
vík. Hitt var Kennslustundin
sem Kaffileikhúsið sýndi við
góðan orðstír. í þessum leikj-
um felst slík orðræðusnilli og
hugmyndagnótt að þau hljóta
alltaf að ögra leikhúsmönnum
og skemmta leikhúsgestum.
Og þau eru líka þannig vaxin
að ungt áhugafólk getur vel
flutt þau sér og öðrum til
ánægju, enda þótt skorti á leik-
listarkunnáttu til að gera verk-
efninu full skil.
Mér leyfist kannski að rifja
upp æskuminningu varðandi
Sköllóttu söngkonuna. Það var
á menntaskólaárunum fyrir
ævalöngu sem ég kynntist
þessu verki fyrst. Það kom
þannig til að áhugasamir nem-
endur höfðu forgöngu um að
samlesa leikinn tvisvar á Sal,
og var ég reyndar viðriðinn
þann flutning, las formála að
honum eftir höfundinn. Mikið
fannst okkur, grænjöxlunum
þetta skrýtið verk, svona gjör-
samlega fáránlegt og út í loftið,
við sátum hreinlega dolfallin
yfir fjarstæðunum. Þórarinn
Björnsson skólameistari hafði
tekið að sér að skrifa höfundin-
um og beðið um leyfi til flutn-
ingsins sem veitt var ljúfmann-
lega. Annars held ég að Þórar-
inn hafi ekki kunnað sérstak-
lega að meta verkið, klassískt
menntaður móralskur rök-
hyggjumaöur sem hann var.
En annar bókmenntamaður á
Akureyri kom að hlusta, í bæði
skiptin, og lagði hann reyndar
ekki leið sína í húsakynni skól-
ans í annan tíma svo ég muni.
Þetta var Stefán Bjarman, hinn
snjalli þýðandi Steinbecks og
Hemingways og lærimeistari
Indriða G. Og enn er mér í
minni hve Stefán skemmti sér
vel yfir flutningi nemendanna
á þessum skrýtna texta.
Sköllótta söngkonan er sam-
in um miðja öldina og er löngu
orðin skóladæmi um absúrd-
leikrit. Þetta er léttara verk en
Kennslustundin, það er ekki í
því sá broddur sem þar er. í
Sköllóttu söngkonunni er ein-
ungis leikur að fáránlegum
hugmyndum, fram færður af
slíkri list að það er ónæmur og
steinrunninn áhorfandi sem
ekki hrífst með. Og í rauninni
er texti leiksins alls ekki eins fá-
ránlegur og virðast mætti.
Hann fer fram á heimili breskra
millistéttarhjóna, herra og frú
Smith, og lýsir heimsókn herra
og frú Martin þangað. Vinnu-
konan Mary er svo fulltrúi lág-
stéttarinnar. Og síðan kemur
vinur hjónanna, dælustjórinn,
líka á vettvang. Þessi umgerð er
fullljós og alveg hægt að skoða
leikinn sem einfalda skop-
mynd af breskum smáborgur-
um. Það er auðvitað fyndið í
sjálfu sér að rúmenskur höf-
undur skuli semja á frönsku
leik um þetta efni! En vitanlega
lyftir verkið sér yfir öll landa-
mæri. Það er hinn fáránlegi
hversdagsheimur smáborgar-
ans hvar sem er á Vesturlönd-
um sem hér er leiddur fram.
Hugkvæmni höfundarins í
orðræðulist er með ólíkindum,
og þýðing Karls Guðmunds-
sonar á verkinu, sem mun vera
gömul, er prýðileg, hljómaði
Eugéne lonesco.
LEIKHUS
GUNNAR STEFÁNSSON
mjög vel og í hvívetna vöndug-
lega stíluð og hnyttin. Sýning-
in í heild er því unga fólki sem
að henni stendur til sóma. Hún
er vel unnin af hendi leikstjór-
ans og er sérstök ástæða til að
nefna hve textaframburður
leikaranna er yfirleitt góður.
Þeim hefur líka tekist undir
Leikarar og leikbrúbur.
leiðsögn Melkorku að móta
persónurnar furðuskýrt. Auð-
vitað þarf til miklu reyndari og
þroskaðri leikkrafta til að skila
öllum safa þessa verks, — og
þarf raunar varla að nefna það.
En í sýningu sem þessari kem-
ur æskuþokki í stað rútínunn-
ar. Og innan þess ramma sem
hér er settur var Sköllótta söng-
konan hin besta skemmtun í
meðförum Ljóshærðu kennslu-
konunnar. Eg held raunar að
sýningin hefði þurft á að halda
betra leikrými en hér, uppi
undir þaki bakatil í Kaffi
Reykjavík. Þar er lágt til lofts og
molluhiti í sterkum ljósum.
Af frammistöðu einstakra
leikenda verður raunar fátt ráð-
ið um það hvort hér séu upp-
rennandi atvinnuleikarar á
ferð. Öll stóðu þau sig vel, og
vel mátti sjá ólíkt upplag þeirra
sem nýttist ágætlega I hlut-
verkunum. Mest gaman hafði
ég af dælustjóranum sem Páll
Sigþór Pálsson lék af góðri
skopgáfu. Frú Smith lék Guð-
rún Jóhanna Ólafsdóttir af
töluverðum skaphita með köfl-
um, en þess gætir að óreyndir
leikarar hafa ekki nægilegt vald
á líkamstjáningu og raddbeit-
Tímamynd: ]AK
ingu þegar sýna á geðbrigði.
Flóki Guðmundsson var sett-
legur sem herra Smith á bak
við blaðið. Birna Ósk Einars-
dóttir var geðfelld í hlutverki
vinnukonunnar Mary. Unnur
Ösp Stefánsdóttir var býsna
svipsterk sem frú Martin og Ól-
afur Egill Egilsson sýndi skop-
lega takta í hlutverki herra
Martins. Atriðið milli þeirra
þar sem þau eru að rifja upp
hvernig kynnum þeirra er hátt-
að fannst mér skemmtilegt í
meðförum. Aftur á móti var
veikasti hluti sýningarinnar sá
þegar allt fer upp í loft á svið-
inu, þá er sýningin við það að
leysast upp í farsalæti.
Sköllótta söngkonan er „leik-
ur" í frummerkingu þess orðs.
Við getum best notið hennar
sem absúrd- hversdagsleiks, án
þess að pæla mikið í merking-
um eða að reyna að finna rök-
heldan þráð og samhengi þar
sem slíku er ekki til að dreifa.
Frekar en í lífinu sjálfu þar sem
hvað rekur sig á annars horn.
Er kannski absúrdleikur eins og
þessi sannasta mynd af lífi okk-
ar sem völ er á — þegar öllu er
á botninn hvolft?
Skýrslan er fundin
Flutningur ríkisstofnana út á
landsbyggðina hefur verið til
umræðu í sumar vegna þeirr-
ar ákvörðunar umhverfisráð-
herra að flytja Landmælingar
til Akraness. Magnús H.
Gíslason fyrrum blaðamaður
sagði frá 21 árs gömlu nefnd-
aráliti um þennan málaflokk
í grein í Tímanum á miðviku-
daginn, sem vakti mikla at-
hygli.
Magnús sagði að nefnd undir
forystu Ólafs Ragnars Gríms-
sonar hefði skilað ítarlegri
skýrslu um flutning ýmissa rík-
isstofnana. Lagði nefndin til
heildarflutning 25 stofnana,
deildaflutning sem átti að
snerta 12 stofnanir, stofnun 36
útibúa og eflingu útibúa 11
stofnana.
Magnús segir að nefndin hafi
reiknað með að farið yrði eftir
þessari skýrslu, sem svo mikil
vinna var lögð í, því 243 stofn-
anir kynnti nefndin sér og 157
þeirra sérstaklega vel.
Síðar gerðist það að Magnús,
þá blaðamaður Þjóðviljans, var
beðinn um að útvega eintak af
téðri skýrslu, enda var hann
einn nefndarmanna. Ekki átti
hann eintak sjálfur, en spurðist
fyrir í hinum háu ráðuneytum.
En þar segir hann að menn hafi
komið „af fjöllum". Eða eins og
Magnús sagði í grein sinni:
„Ráðherrar, aðstoðarráðherr-
ar, ráðuneytisstjórar, skrifstofu-
stjórar, deildarstjórar, fulltrúar
eða hvað þetta hrúgald heitir
nú allt saman, enginn vissi
neitt. Skýrslan virtist hreinlega
vera týnd og tröllum gefin,"
segir Magnús. Henn telur
nefndastörfin og þá miklu fjár-
muni sem varið var til starfa
nefndarinnar hafa verið sýnd-
armennsku eintóma.
í gær fannst loks eintak af
umræddu nefndaráliti. Það
fannst á Akranesi í fórum Guð-
mundar Vésteinssonar á Akra-
nesi. Guðmundur sendi Tíman-
um síðan ljósrit úr skýrslunni
þar sem meðal annars er fjallað
um ágætijaess að flytja Land-
mælingar Islands út á land.
í nefndinni frá 1975 sem
vann við „týndu skýrsluna"
voru auk Ólafs Ragnars, sem
Ólafur heitinn Jóhannesson
skipaði, þeir Bjarni Einarsson,
Helgi Seljan, Jón Baldvin
Hannibalsson, Magnús Gísla-
son, Magnús E. Guðjónsson og
Sigfinnur Sigurðsson.
-JBP

i’í-sSS*-—
Úr áliti nefndar Ólafs Ragnars frá 1975, — þarna er fjallab um Land-
mœlingar á bls. 92 í skýrslunni.
i