Tíminn - 16.08.1996, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 16. ágúst 1996
fÍMÍfM
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Mánaöaráskrift 1700 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Allir í strætó...
allir...
Umferðin í Reykjavík er eins og í 300 þúsund manna
bæ í nágrannalöndunum. Þetta er fullyrðing umferð-
aryfirvalda og er byggð á athugunum. Þetta þýðir að
umferðarþunginn er þrisvar sinnum meiri en eðlilegt
má telja og er ábyrgu fólki umhugsunarefni og ein-
staka manni jafnvel áhyggjuefni.
Notkun strætisvagna hefur farið hríðminnkandi í
þann aldarfjórðung sem einkabílisminn hefur rutt
sér rækilega rúms. Stundum er því kennt um að
þjónusta strætisvagna sé léleg, leiðakerfi illa skipu-
lögð og ferðir stopular. Vafalaust er eitthvað til í því.
En að hinu leytinu er borgin og nágrannabyggðir því
marki brenndar að erfitt er að skipuleggja umferðar-
mannvirki.
Eldri hverfi taka ekki við umferðarþunganum sem
í þau er beint og skipulagning yngri hverfa miðast öll
og eingöngu við þarfir einkabílsins. Almennings-
samgöngur sitja á hakanaum.
Nú hefur leiðakerfi Strætisvagna Reykjavíkur verið
tekið til rækilegrar endurskoðunar og í gær var tekið
í notkun nýtt leiðakerfi, því breytingar frá því gamla
eru víða byltingakenndar.
Það er áreiðanlega rétt ákvörðun hjá borgaryfir-
völdum að endurskipuleggja allar ferðir Strætisvagn-
anna því gamla kerfið var alltaf lasburða og fór
versnandi eftir því sem borgin stækkaði. Þarf ekki
annarra vitna við um það en hve farþegum fækkaði
gífurlega þrátt fyrir fjölgun borgarbúa.
Eðlilega er engin reynsla af nýja leiðakerfinu og
vafalítið eiga eftir að koma upp einhverjir hnökrar
sem ekki voru fyrirséðir. En þær grunnhugmyndir
sem liggja að baki breytingunum lofa góðu og von-
andi eykur nýja leiðakerfið veg Strætisvagna Reykja-
víkur og gerir almenningssamgöngur þægilegri og
skilvirkari en þær hafa verið til þessa.
En hitt verður að hafa í huga að þótt nýja kerfið
reynist vel þurfa leiðir strætisvagna ávallt að vera í
endurskoðun, ekki síst í ört stækkandi borg og taka
verður æ meira tillit til fjölmennra nágrannabyggða,
sem raunar eru alar að verða sambyggðar þótt sveit-
arfélögin séu nefnd sitthverju nafninu. Leiðakerfi al-
menningsvagna alls höfuðborgarsvæðisins þarf að
Stilla saman og eðlilegast væri að aðeins eitt öflugt
fyrirtæki ræki það allt saman en ekki fleiri.
Forráðamenn almenningssamgangna hafa lengi
sofið á verðinum og misst illilega af síðasta strætó á
meðan einkabíllinn jók veldi sitt og umfang ár frá
ári. Værukærir stjórnendur borgar og SVR skildu allt-
of seint að þeir áttu í stríði við samkeppnisaðila sem
skákaði almenningsvögnum út af markaði og borgar-
yfirvöld verða við hverri kröfu um að auðvelda bí- .
lagrúanum takmarkalitla umferð um stræti og torg.
' En almenningssamgöngur hafa setið á hakanum.
Þess vegna er umferðarþunginn orðinn þrisvar
sinnum meiri en eðlilegt má telja. Allt er það dýrt og
óhagkvæmt fyrir borgina, einstaklingana og þjóðfé-
lagið.
Sú bragarbót sem nú er verið að gera í þágu al-
menningssamgangna er vonandi aðeins fyrsta sporið
til að gera Reykjavík að betri og íbúavænni borg.
Kurteisin kostar mikib
Stöö 2 „skúbbaði" því
í fyrrakvöld að maður-
inn sem var barinn í
bíl sínum á Reykjanes-
brautinni á dögunum,
var enginn annar en
sýslumaöurinn í
Reykjavík. „Sýslumað-
ur barinn" hljóðaði
kynningin og var
áhugi Garra á þessari
annars gömlu frétt
samstundis vakinn.
Samkvæmt fréttinni
var sýslumaðurinn á
ferð með syni sínum,
sem er lögregluþjónn,
á leiðinni til Reykja-
víkur þegar bíll fyrir
aftan þá byrjar skyndi-
lega að blikka ljósun-
um eins og hann þurfi
bráðnauðsynlega að tala við þá feðga. Sonurinn
lögregluþjónninn stöðvar að sjálfsögðu bílinn
enda gat verið um mikilvægt erindi að ræða, e.t.v.
einhver í neyð sem þurfti á aðstoö lögreglumanns
að halda nema þá einhver sem bráðlá á að koma
kaupsamningi í þinglýsingu hjá sýslumanninum
eða jafnvel einhver sem vildi í snatri óska eftir
gjaldþrotaskiptum. Alla vega brugðu þeir sýslu-
mannsfeðgar sér í gervi miskunn-
sama Samverjans og stoppuðu til
þess eins að drukkinn ribbaldi á
þrítugsaldi kemur að bíl þeirra, ríf-
ur upp huröina og byrjar að berja sýslumanninn
fyrst og síðan soninn eftir að hann ákvað að
koma föður sínum til aðstoöar.
Ótrúleg móbgun
Ribbaldinn hvarf síðan á braut en var handtek-
inn á Café Bóhem á Grensásvegi skömmu síðar að
því er sagt var í fréttinni og gat enga skýringu gef-
ið á barsmíðunum, sagðist meira að segja ekki
muna eftir því aö hafa barið sjálfan sýslumann-
inn í Reykjavík!! Þetta er hámark ókurteisinnar —
eitt er að muna ekki eftir því að hafa barið
óbreyttan Jón Jónsson, en annað að muna ekki
eftir því að hafa barið sýslumanninn í sjálfum
höfuðstaðnum.
Mórallinn í þessari
sögu er óvenjulega
skýr: Drengskapur er
kjánaskapur og kurteisi
kemur mönnum í koll.
Og það er greinilegt
að þessi boðskapur á
víðar við en á Reykja-
nesbrautinni, því í
Tímanum í gær er
gagnmerk frétt um að
Islendingar séu að stór-
tapa í úthafsútgerð á
Reykjaneshryggnum
vegna heiðarleika síns
og drengskapar. Nú eru
það Rússar og ESB
þjóðirnar sem hafa
brugðið sér í hlutverk
ribbaldans því eins og
menn muna var út-
hafsveiðiflotinn við N-
Atlantshaf stöðvabur með blikkandi ljósum til að
gera samkomuleg um hámarksafla úr kvótanum.
Muna ekkert í Brussel
íslendingar eru hins vegar í hlutverki hinna
hjálpsömu sýslumannsfeöga í þessu máli enda
virðist enginn virða aflatakmörkin nema við. Aðr-
ir aðilar samkomulagsins um út-
hafskarfann á Reykjaneshryggn-
um standa nú í dyrunum rétt
eins og ribbaldinn á Reykjanes-
brautinni og láta höggin dynja á drengskapnum
og kurteisinni. Garra kæmi ekki á óvart þó tals-
menn þessara sömu þjóba könnuðust ekkert vib
þessar barsmíðar þegar þeir verða minntir á þær á
næsta Fiskveiðistjórnunarfundi meb Evrópusam-
bandssægreifum og Rússum, á Café Bohem í Brus-
sel.
En úthafsveiðiforingjarnir á íslandi eru að læra
sína lexíu af þessum endurteknu kennsludæmum
um að kurteisin kostar mikið og kemur mönnum
auk þess í koll. Þannig segir Jóhann A. Jónsson,
hið annálaða ljúfmenni og stimamjúki sjéntil-
mabur úthafsveiðanna í Smugunni, í viðtali við
Tímann í gær: „Við horfum ekki upp á það til
lengdar að við einir sér tökum þátt í einhverri
stjórnun og aðrir ekki". Garri
tlónuon talar um mlttók I samnlngigtrblnnl um Kcyklontshrygg:
endingar eru ab tapa á
dbarleikanum
“1
M **•■** JTT y+mi IM I UMJV I #*ri of miikl rt |UAnr m|Q| |ul
—-- “*-* IttMM r ——------------------ . —' —
!■ I brltwt «u»MMkUMlyiU lUlhMW nUt <4 k*k#» ■»«» 1*0 rt rtii 111 l-U
l*r*M UI rttki Vtntarpx rt MTM H~xrt kM 1 krt «1 laulw «t» «mu th krta iftli kmnl þ*i Unin H)tti >mu i
v UUrtU M» o< ul »>■ wUm rt rtn. llUi I iuih»«m >|inu fUunn u Url»«ArUurU'i'-« iunn|>riili
ukrttnUi prtv •« M ^nriirtki «Mi. u rtn rtU.* mfii Um •« ur I lnutv II ~
n HM* h*>** *•* ■ MN «*(«. Uu rt nknrt taf mwhv rtkl lw* irtrt irtrt >ku
■ y* krt rt mU rtk (Uu ww Mnk rt vrtta H I ■ururtn **" < >n*u •* ÍrTkrta'W'rum
»rtv*Urt«k*rt iwiw(«rtUM**rt*.u UiMi**mli|irt|Mil|H tom nMkrt ■
M*. >*• krt* Mu hrt tufmfná* im rt rtn rt« H"* urt"rt*ilrt •» h*rt* >*«ni« rt >rt
44 Uk* rt (IttyiAi M*1> rt nrt* Uk*. >i uu*M' .M*iUIM|«irtiitMtt
GARRI
Verslun hér og verslun þar
Meðal þess sem hleypir fjöri í hagvöxt góðærisins
eru ferðalög út í heim. Ferðaskrifstofur og flugfé-
lög hafa af þeim ærnar tekjur og vaxtarbroddur at-
vinnulífsins er í ferðamannaiðnaöinum sem skap-
ar rosalega mörg atvinnutækifæri, svo að notað sé
landsföburlegt orðalag, sem allir skilja ekki, eba
svoleiðis. Þú skilur.
Verslunarferðir eru auglýstar sérstaklega og sé
farib í menningarferðir er bent á að í viðkomandi
borgum sé verðlagið í
búbunum sérlega
hagstætt fyrir kaup-
glaða túrista. Hugar-
far nýríkra íslendinga
mótast af því að enn
hafi Hörmangarar
einkarétt á íslands-
versluninni og okri á
möökubu korni og
svíki mál. En með
nýfengnu verslunarfrelsi er hægt aö halda fram
hjá þeim og gera sín prívatinnkaup erlendis, eða í
ríkisrekinni fríhöfn á Keflavíkurflugvelli sem
snuðar ríkissjóð um skatta og inn-
flutningsgjöld. Það heitir á máli
Hörmangara og landa þeirra
„system i galskapet."
Samkeppnin eflir alla dáb
Nú hafa kaupmenn skorið upp herör gegn versl-
unarferðum til útlanda og hvetja alla þjóbholla ís-
lendinga til að kaupa á heimaslóðum til að efla
ríkissjóð og skapa atvinnutækifæri, eins og það
heitir í átakinu.
Eins og allir eiga að vita er verslunarfrelsið fyrir
kaupmenn en ekki viðskiptavini þeirra. Þess
vegna eiga kaupmennirnir að ráða hvar lýðurinn
kaupir varninginn og þeir eru að bítast um við-
skiptavinina sín á milli. Og mikib hafa verslunar-
hættir breyst, þökk sé samkeppninni.
Verslun er ab leggjast af í strjálbýli og kaupmað-
urinn á horninu er ab verða álíka forngripur og
rábdeild og sparsemi. Samgöngubætur miðast viö
að allir landsmenn eigi aubvelt meb ab gera öll sín
innkaup á nauöþurftum í Kringlunni og Bónusi.
Lúxus og óþarfa kaupir maöur í fríhöfnum vítt
um heim og svo eru farnar svona tvær verslunar-
ferðir til útlanda til að galla familíuna upp og ná í
allar fínu og ódýru jólagjafirnar.
Með krítarkort í Paradís
Verslanaklasar og stórmarkaðir ganga af dreif-
býlisverslun og smá-
kaupmönnum dauð-
um og verslunarferð-
irnar til útlanda
ógna veldi stórmark-
abanna. Enda er nú
farið að fljúga beint
úr strjálbýlinu inn í
verslanaparadísir
stórborga beggja
vegna Atlantsála.
Þegar þangað er komið er nú aldeilis gaman að
hafa krítarkort upp á vasann og njóta lífsins.
Svar íslensku kaupamannanna er að reisa æ
fleiri og stærri verslanamið-
stöðvar hverja ofan í annarri, og
ætla viðskiptavinunum að borg-
ar þær. Það gera það ekki aðrir.
Þróunin í versluninni er að fyrst flyst hún úr dreif-
býli og íbúðahverfum í stórmarkaði og búðaklasa
og síðan til sjónvarpsmarkaöa og pöntunarlista á
Interneti og til útlanda. Pálmi í Hagkaupum verð-
ur brátt eins úreltur og Silli og Valdi, Vilhjálmur
Þór og og Pétur á Gautlöndum.
Einu litlu atriöi gleyma átaksmenn sem vilja
verslunina inn í landið og í dreifbýliö. Sem er að
margir grípa fegins hendi að fá tækifæri til að
losna að heiman og ferðast í Bónus eða til út-
landa. Þá þarf líka að eiga erindi til að afsaka
ferðakostnabinn og hvaða tylliástæða er betri en
sú, að það margborgi sig að ferðast langt yfir
skammt til að versla.
Og atvinnutækifærin og hagvöxturinn færist yf-
ir á ferðamannaþjónustu. En þar er vaxtarbrodd-
urinn, ekki satt?
OÓ
Á víbavangi