Tíminn - 21.08.1996, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 21. ágúst 1996
WDUWBS®
5
/
ágætu vibtali K.Þ. vib forseta
íslands, Vigdísi Finnboga-
dóttur, nýlega skýrir hún frá
átökum sínum vib undirritun
EES-laga. Margir þóttust sjá og
vita ab henni hefbi ekki verib sú
undirritun ljúf.
Nú láta sumir sem hér hafi
forseti gjört alveg rétt og ísland
hafi engu tapaö vib þann gjörn-
ing, en vandræöi hefbu skapast
ef málinu hefbi verib vísab til
þjóöarinnar. Þá hafi veriö rætt
um máliö í Alþingiskosningum
og máliö þar kynnt, svo kosning
hafi verib óþörf um málib sér-
staklega. Ég man aö frambjóö-
endur í umræddum kosningum
minntu á ab nú væri kosiö um
EES málib, þ.e. þeir Alþingis-
menn sem kjörnir yrbu kæmu
til meb ab greiöa atkvæbi um
máliö á Alþingi, en þessu var
mótmælt kröftuglega og eink-
um af alþýöuflokksmönnum —
og talin svívirba ab nota þeta í
áróöursskyni. Já, þeir eru til sem
telja aö málib hafi veriö aö fullu
upplýst og umræban um þaö
VETTVANGUR
„Hér er einhver kominn
sem getur með réttu sagt
Alþingi fyrir verkum og
alþmgismenn verða líka
að hlýða. Hæstiréttur ís-
lands er ekki æðsta
dómstig í öllum málum
okkar þjóðar í dag!"
fullnægjandi. En þab skrifa ekki
allir undir þab.
Máliö lá ekki Ijóst fyrir og
liggur jafnvel ekki enn ljóst
hvab í felst. Vitaö er þó meö
vissu ab afsal á fullveldi Islands
hefir fariö fram ab hluta. — Nú
koma skilaboö frá Brussel —
kannast menn ekki viö þaö aö
breyta íslenskum lögum eftir
forskrift frá Brussel — og ef þaö
gerist ekki koma kærur og síöar
sektir!
Hér er einhver kominn sem
getur meb réttu sagt Alþingi fyr-
ir verkum og alþingismenn
veröa líka aö hlýöa. Hæstiréttur
íslands er ekki æðsta dómstig í
öllum málum okkar þjóðar í
dag!
Allt fyrir ekkert! Sjálfsagt er
hægt aö sjá jákvæða hluti í mál-
inu, en eru það allt hreinar tekj-
ur? Fjarri fer því, þar eru ekki
hrein reikningsskil — og ýmis-
legt í pakkanum sem hefði verið
gott aö vera laus viö og varla allt
komið fram ennþá.
En þjóöin átti sinn rétt aö
segja sitt álit um málið, og það
Hafdís Haflibadóttir:
Samnýting einkabíla
Hvernig þætti þér aö hafa
bíl til eigin nota þegar þú
þarft á því aö halda en
losna viö allt umstang sem því
fylgir eins og þrif og viðhald. Að
eiga þess valkost aö nýta tíma og
fé í áhugamálin frekar en bílinn.
Þetta er mögulegt í yfir 250 borg-
um víös vegar í Evrópu með því
aö vera meðlimur í bílaklúbbum
og fjölgar meðlimum þeirra um
50%-60% á ári.
Car Free Cities Network
Til þess aö minnka umhverfis-,
heilsufarsleg og félagsleg vanda-
mál sem tilkomin eru vegna sí-
aukinnar einkabílaumferðar, er
þaö nauðsynlegt aö bjóba raun-
hæfa valkosti við einkabílinn. Á
vegum samtakanna Car Free Citi-
es Network er unnið að því. Einn
valkosturinn er aö vera meðlimur
í bílaklúbbi þar sem maöur nýtur
meginkosta einkabílsins en á
samtímis þátt í að sporna við auk-
ingu einkabílaumferðar.
StattAuto, Coopauto, Greenw-
hels, Autodelen eöa StadtTei-
lAuto. Nöfn bílaklúbbanna sem
nú þegar em starfandi víðs vegar
um Evrópu tengjast öll þeirri
meginhugmynd aö bæöi banka-
reikningurinn þinn og umhverfið
njóta góös af því aö þú samneytir
bíl með öðmm. Aðild að Europe-
an Car Sharing, sem em regnhlíf-
arsamtök bílaklúbba, veitir enn-
fremur meðlimum aögang aö bíl-
um í öðrum löngum.
Hvaö er bílaklúbbur?
Bílaklúbbur er nútímaþjónusta
um samnýtingu bíla. Menn borga
félagsgjald og síðan aöeins fyrir
þann tíma og þá vegalengd sem
þeir aka hverju sinni. Fyrirkomu-
lag bílaklúbbanna er mismun-
andi eftir löndum en sem dæmi
þá er bílaklúbburinn í Bremen
sjálfseignarfélag sem sér um rekst-
ur bílanna en bókunarþjónustan
er rekin í gegnum leigubílastöö í
borginni.
VETTVANGUR
„Þú getur sparað mikið fé
efþú sameinar aðild að
bílaklúbbi við notkun á
strætó, á hjóli eða gengur.
Tökum dæmi um klúbb-
meðlim í Bretlandi. Á
hverju ári leigir hann bíl í
tveggja vikna sumarfrí og
það sem eftir er ársins í
tveggja daga helgarfrí á
fjögurra vikna fresti. Hann
leigir auk þess bíl í 5 tíma í
hverri viku í verslunarferðir
og þess háttar. Hann notar
annan ferðamáta til og frá
vinnu."
Það em þrír þættir sem hafðir
em að leiðarljósi fyrir klúbbmeð-
limi.
* Að vera óhaöur og geta farið
hvaðan sem er, hvert sem er,
hvenær sem er sólarhringsins.
* Aö eiga þess kost að geta val-
iö stærö bifreiðar eftir erindi,
stóran þegar flytja á alla fjöl-
skylduna, lítinn þegar skreppa á í
stórmarkaðinn að versla.
* Fjárhagslegur ávinningur
með því aö geta ferðast ódýrt og
þægilega meö almenningsvögn-
um þegar óskað er. Aö finnast
maður ekki veröa aö nota einka-
bílinn vegna þess að maður borg-
ar líka þegar hann stendur
óhreyfður.
Hvernig virka þessir
bílaklúbbar?
Þaö er eins auðvelt að bóka bíl
eins og aö panta leigubíl, þú
hringir í miðstöðina og bókar bíl,
með eða án fyrirvara.
Viö inngöngu borgar þú trygg-
ingargjald og fær þinn lykil. Lyk-
illinn gengur aö skáp sem er
staðsettur á stæöum víðs vegar
um borgina þar sem bílarnir em.
í skápnum finnur þú bíllykilinn
var í hendi forseta aö leggja
málið fyir þjóöina þegar ríkis-
stjórnin gerði það ekki. Þjóðin
haföi kosið forsetann og forset-
inn þannig fengiö valdið frá
fólkinu, ljóst var þetta þá og er
enn. Umsögn þjóöarinnar um
þetta mál var sjálfsögö í þessu
tilfelli.
Allar ríkisstjórnir Noröur-
landa o.fl. hafa lagt máliö fyrir
þjóöir sínar, en ekki sú íslenska
þó 35 þús. íslenskir kjósendur
hefðu sent Alþingi ósk um þjóö-
aratkvæöi og forsetinn fengiö
fjölmargar óskir um sama, var
ekki orðið viö þeim sjálfsögðu
tilmælum. Þjóöaratkvæöa-
greiðsla um máliö þurfti engu
að breyta um stjórn landsins —
og ekki forseta heldur. Stjórn
landsins gat setið áfram og
sömuleiöis forseti. Þeim bar að-
eins aö leita eftir þjóöarviljan-
um og framfylgja honum hver
sem hann heföi verið. Það var
lýöræði!
Höfundur er bóndi.
ásamt öðrum fylgihlutuum sem
þú getur þurft á að halda, eins og
bílastól, skíöagrindur o.þ.h. Þar
sem engir starfsmenn eru á stæð-
inu þarftu að yfirfara bílinn eftir
síðasta notanda og skila honum í
sama ástandi. Þegar þú hefur lok-
iö ferð þinni fyllir þú út eyðublað
og skilur eftir í skápnum ásamt
bíllyklinum. Reikningurinn berst
mánaöarlega, miðað við notkun.
í sumum bílaklúbbum hafa
menn tölvuvætt þessar skráning-
ar og þá sleppa menn viö eyðu-
blöðin. Sem félagi í bílaklúbb
þarft þú bara þinn lykil og síma.
Bílaklúbburinn mun sjá um við-
hald, tryggingar og allt annaö
erfiði. Einungis aksturinn hvílir á
þér.
Þú getur sparað mikið fé ef þú
sameinar aöild aö bílaklúbbi við
notkun á strætó, á hjóli eða
gengur. Tökum dæmi um klúbb-
meðlim í Bretlandi. Á hverju ári
leigir hann bíl í tveggja vikna
sumarfrí og þaö sem eftir er árs-
ins í tveggja daga helgarfrí á fjög-
urra vikna fresti. Hann leigir auk
þess bíl í 5 tíma í hverri viku í
verslunarferðir og þess háttar.
Hann notar annan ferðamáta til
og frá vinnu.
Hvernig bílaklúbbar
bæta umhverfib
Bílaklúbbar stuöla að vistvæn-
um samgöngum og bæta borgar-
umhverfið. Könnun sem gerö var
í Sviss í orkumálum sýndi að
fyrrum bílaeigendur minnkuðu
orkunotkun til ferða um 50%
með því að gerast meðlimir í
bílaklúbbi. Miðað við reynslu þar
kemur hver bíll í bílaklúbbi í
staöinn fyrir 5-6 einkabíla. Þess
vegna verður umferðin minni og
minna land þarf undir bílastæði.
Á þennan hátt munu bílaklúbbar
eiga þátt í að vinna pláss sem
þörf er fyrir til að gera borgir vist-
vænni og ákjósanlegri að búa í.
Höfundur er arkitekt og er í vinnuhópi
„Car Free Cities Network" um a& finna
raunhæfa valkosti vib notkun einkabílsins.