Tíminn - 03.02.1990, Blaðsíða 7

Laugardagur 3. febrúar 1990
Tíminn 7
imt*

i ii r | mít
*>

L m u ’*** ■to ifi \d mt 9*1
Æm fjljl fPpl W'' ■ . ... . 1
llF JF WmBr w * i 1 ÉÉÉÉýr ’

Til þess að hafa nú á allan
fyrirvara þá er best að segja það
strax að Davíð Oddsson er eng-
inn Ceausescu, hvorki af.holdi
og blóði né í orði og verkum. Að
því leyti til ætti að strika nafn
Rúmeníuforseta út úr greinum
og ræðuhandritum sem fjalla
um reykvíska borgarpólitík eins-
og orðunefndin danska máði
nafnið út úr fundagerðarbók
sinni. Þegar öllu er á botninn
hvolft er óþarfi að ganga svo
langt í samjöfnuði á einræðis-
hneigð Reykjavíkuríhaldsins
við aðrar einræðisstefnur að tína
það versta til, hversu freistandi
sem það kann að vera í orða-
sennum.
En jafnvel þótt forsvarsmönn-
um Reykjavíkuríhaldsins takist
að slá niður stórkarlalegan
munnsöfnuð og mannjöfnuð
Ólafs Ragnars Grímssonar, þá
er það eigi að síður lýðræðisleg
nauðsyn að íhaldsandstæðingar
í borginni nái tökum á að sýna
hugsandi mönnum og ábyrgum
kjósendum fram á hversu fárán-
legt - og reyndar andlýðræðis-
legt - það er að sami stjórnmála-
flokkurinn hefur ráðið Reykja-
víkurborg uppihaldslítið í 60 ár
og reyndar miklu lengur, ef
miðað er við þau pólitísku sam-
tök sem Sjálfstæðisflokkurinn
er sprottinn af. Stundum hefur
Sjálfstæðisflokkurinn haldið
völdum án þess að vera í meiri-
hluta meðal kjósenda vegna
ágalla á útreikningsaðferðum
kosningalaga.
Borgarstjórnar-
kosningar
Borgarstjórnarkosningar eiga
að fara fram eftir fjóra mánuði.
Ekki er vafi á því að í þeim
kosningum verður hart tekist á,
þótt enn sé margt á huldu hvem-
ig það á að fara fram. Enginn efi
er að Sjálfstæðisflokkurinn býð-
ur fram sinn lista og ekki ástæða
til að gera því skóna að ekki
verði eining um hann þegar á
hólminn er komið.
íhaldsandstæðingar eiga að
sjálfsögðu að búa sig undir að
mæta vel skipulögðu og samein-
uðu liði Sjálfstæðisflokksins í
komandi kosningum. Slíkt gerir
þá kröfu til þeirra að þeir eigi
með sér góðá kosningasam-
vinnu, þótt játa verði að á fyrir-
komulagi hennar er engin ein-
föld lausn. Þrátt fyrir allt eru
íhaldsandstæðingar í Reykjavík
engin skipulagsleg heild, heldur
skiptir milli margra stjórnmála-
flokka. Framhjá því verður ekki
gengið. Frambærilegt forystulið
á framboðslistum og í borg-
armálefnum er helst að finna hjá
hinum skipulögðu stjórnmála-
flokkum. Til þess að ná raunhæf-
um tökum á kosningasamvinnu
íhaldsandstæðinga verður að
virða flokkssamtökin og virkja
þau til sameiginlegra átaka.
Þótt á pappírnum sýnist ein-
faldast og árangursríkast að bera
fram einn lista gegn Sjálfstæðis-
flokknum, þá er eigi að síður
pólitískt vandaverk að setja slík-
an lista saman. Hann verður
ekki til fyrir óskhyggju einstakra
manna eða einar saman reikn-
ingslíkur um góða vígstöðu sam-
einaðs lista. í því sambandi er
vert að minnast þess að Sjálf-
stæðisflokkurinn beið ósigur í
borgarstjórnarkosningum 1978,
ekki fyrir einum lista heldur
mörgum flokkslistum.
Óaðgengileg
________hugmynd____________
í Tímanum fyrir viku var
ítarlegt viðtal við Sigrúnu Magn-
úsdóttur, borgarfulltrúa Fram-
sóknarflokksins. Hún benti þar
á að á kjörtímabilinu hefur yfir-
leitt verið jákvætt samstarf á
milli minnihlutaflokkanna í
borgarstjórn og leitast við að
hafa málefnalega samstöðu uin
afstöðu til stefnu sjálfstæðis-
meirihlutans. Fyrir einu ári var
vissulega rætt um þann mögu-
leika að minnihlutaflokkarnir
stilltu upp sameiginlegum lista í
næstu kosningum á jafnréttis-
grundvelli þannig að flokkarnir
skiptu með sér átta efstu fram-
boðssætunum á slíkum lista.
Þessi framboðsmöguleiki virtist
eiga verulegan hljómgrunn í
þeim flokkum sem hér áttu hlut
að máli, a.m.k. Alþýðubanda-
lagi, Alþýðuflokki og Fram-
sóknarflokki, en miklu síður í
röðum Kvennalistans. Það urðu
þó ekki Kvennalistakonur sem
gerðu þessa hugmynd að engu,
heldur fyrst og fremst alþýðu-
flokksmenn, sem lentu í útistöð-
um við Alþýðubandalagið vegna
einnar stöðuveitingar við skóla
nokkurn í Reykjavík sem kratar
tóku mjög nærri sér. Það sýndi
að ekki mátti mikið út af bera til
þess að raska þeim grundvelli
sem átti að nota til að byggja
upp árangursríka samstöðu
minnihlutaflokkanna gegn al-
veldi íhaldsins. Þegar svo var
komið lá það fyrir að flokkarnir
hlytu að bjóða fram hver í sínu
lagi, þótt nauðsynlegt væri eigi
að síður að þeir leituðust við að
hafa málefnalega samstöðu.
Því miður þróuðust mál ekki
á þann veg að flokkarnir fengju
frið til að búa sig undir borgar-
stjórnarkosningarnar hver með
sinn lista og yfirlýsingu um mál-
efnalega samstöðu, heldur kom
upp sú hugmynd hjá Alþýðu-
bandalagi og Alþýðuflokki að
mynda sérstaka framboðshreyf-
ingu þvert á alla flokka og efna
til almenns opins prófkjörs um
framboðslista. Segja verður eins
og er að þessi tillaga er allsendis
óaðgengileg fyrir aðra en þá sem
hana fluttu. Ef endurvekja átti
viljann um sameiginlegan fram-
boðslista íhaldsandstæðinga
varð í aðalatriðum að byggja á
þeirri hugmynd sem rædd var
fyrir einu ári um beint samstarf
viðkomandi flokka um röðun á
slíkan lista, en láta ekki kylfu
„galopins prófkjörs" ráða kasti í
svo viðamiklu máli. I þessu efni
verður raunsæi að ráða en ekki
sú sérstaka samfylkingarpólitík
sem kennd er við Birtingu og
hefur allt annað að markmiði (ef
rétt er skilið) en aðsteðjandi
framboð til borgarstjórnarkosn-
inga í Reykjavík. Samfylking-
arpólitík Birtingarmanna er
hugdetta fámennishóps í Alþýð-
ubandalaginu og beinist að Al-
þýðuflokknum, en hefur enga
almenna skírskotun til íhald-
sandstæðinga og eru Alþýð-
ubandalagsmenn þá ekki undan-
skildir og Alþýðuflokksmenn
ekki heldur.
Viðræður um samstöðu minni-
hlutaflokkanna í borgarstjórn
verður að byggja á hugmyndum
sem telja má aðgengilegar fyrir
alla aðila, en ekki umdeildum
sérskoðunum fámennishópa,
sem þeir þráast við að halda
fram löngu eftir að þeim hefur
verið hafnað.
Samstaða gegn
Sj álfstæðisflokknum
Um væntanlegar borgarstjóm-
arkosningar í Reykjavík er það
annars að segja að ef íhaldsand-
stæðingar ætla að ná árangri í
baráttu sinni, þá verða þeir að
gera það með öðru en vanhugs-
uðum hugmyndum um að brjóta
niður skipulagsbundinn félags-
skap sjálfra sín í þeirri trú að
upp af slíkri rúst sjálfseyðingar-
innar rísi fuglinn Fönix endur-
borinn. Tími ævintýrafugla forn-
aldar er löngu liðinn. Tími form-
leysunnar er heldur ekki geng-
inn í garð.
íhaldsandstæðingar eiga að
sameinast um málefni, sem þeim
ætti að vera auðvelt eftir góða
málefnasamstöðu síðustu tvö
kjörtímabil. Sameiginleg mál-
efni sín eiga þeir að bera undir
reykvíska kjósendur með skyn-
samlegum og samræmdum mál-
flutningi og skírskotun til þeirra
tugþúsunda á öllum aldri sem
vilja félagslegar framfarir í borg-
inni í stað forsóunar á fé borgar-
sjóðs í gagnslausar stórbygging-
ar og aðrar vafasamar fram-
kvæmdir. Hér er um að ræða
sameiginlegt gagnrýnisefni allra
minnihlutaflokkanna sem þeir
hafa sýnt samstöðu um í borgar-
stjórn. Það er eitt af höfuðatrið-
um í málflutningi minnihluta-
flokkanna að sýna kjósendum
fram á þessa samstöðu og skáka
því fram gegn þeirri glundroða-
kenningu sem íhaldið hefur mat-
að krókinn á í áratugi, gert
Sjálfstæðisflokkinn að einræðis-
valdi í Reykjavík.
Ekki skal úr því dregið að
þörf sé a að tala vel valin orð við
Davíð borgarstjóra persónu-
lega, enda stendur ekki á því.
En minnihlutaflokkarnir ættu að
átta sig á, að það er árangurslítið
að vera sífellt með nafn eins
manns á vörunum og gera úr
honum þá ímynd að hann sé
allsráðandi, að ekki geti komið
maður í manns stað. Davíð
Oddsson leikur vel sitt hlutverk,
ekki sem einræðisherra heldur
sem þjónn Reykjavíkuríhalds-
ins eins og ætlast er til af íhalds-
borgarstjórum. Andstæðingar
Sjálfstæðisflokksins eru ekki að
berjast við Davíð Oddsson.
Hann er stundartáknið. Honum
er afmörkuð stund. Þeir eiga í
höggi við gróið einræðisvald eins
stjórnmálaflokks, sem tímabært
er að hnekkja eftir margra
mannsaldra setu í sama stólnum.
Þar fyrir er ekkert á móti því að
minnast borgarstjórans í Reykja-
vík í lokin með þeim meiningar-
lausa hálfkæringi, sem er svo
vinsæll í reykvískri pólitfk:
„íhalds rotið rekur bú - rak það
margur áður, soldið líkur Sjás-
eskú, sagður valdabráður.“