Tíminn - 20.08.1996, Blaðsíða 5
Þri&judagur 20. ágúst 1996
WwUtWU
5
Ingibjörg R. Guölaugsdóttir:
Bílaeign og
ferbamáti
FERÐAMÁTI
Öðruvisi
Á hjóli
Gangandi
Með strætisvagni
Meö einkabíl
0 10 20 30 40 50 60 70
%
Margir borgarbúar hafa
svarað spurningum
um ferbamáta, umferð
og umhverfi, og viðhorf til um-
ferðar þegar þeir hafa lent í úr-
taki um þau mál. Ein slík var
gerð sl. haust á vegum Reykja-
víkurborgar og er niðurstöður
hennar að finna í skýrslunni
Ferðamáti og vibhorf til um-
ferðar. Úrtakið var 600 manns
og er hér sagt frá bílaeign svar-
enda og hvaða ferbamáta þeir
kusu helst. Almennt má segja
að mikill meirihluti, um 66%,
kusu að nota einkabílinn, um
15% strætisvagna, um 10% að
ganga og um 7% að hjóla. Að
vilja og gera fór þó ekki saman.
Eiga bíl?
Meðalfjöldi bíla á heimilinu
var á bilinu 1 - 1,5 og flestir á
heimili í Breibholti og Grafar-
vogi. Bílaeign þeirra sem búa
vestan Kringlumýrarbrautar er
áberandi minni en austar. Fleiri
karlar en konur réðu yfir bíl.
Umráð manna fara vaxandi
fram að fimmtugu en minnka
eftir það. Því meira nám ab baki
eða hærri tekjur sem svarendur
höfðu því fleiri réðu yfir bíl.
Menn höfðu misjafnar skoðanir
á því hvab það kostaði aö
eiga/reka bíl á mánuði. Konur
töldu það kosta minna en karlar
og því hærri tekjur sem menn
höfðu því meira töldu þeir það
kosta. Upphæðin sem svarend-
ur álitu að þeir þyrftu að greiða
fyrir að eiga/reka bíl á mánubi
var á bilinu 5 - 35 þúsund og
hærri.
Marktækur munur var eftir
kyni, búsetu og menntun hvort
svarendur kusu að fara með
VETTVANGUR
einkabíl til vinnu/skóla. Heldur
færri konur kjósa að nota einka-
bílinn en karlar, færri Vesturbæ-
ingar en íbúar annarra hverfa
en Breiðhyltingar einna helst.
Því lengra nám sem svarendur
höfðu því óæskilegri var bíllinn
sem ferðamáti. Karlar fóru frek-
ar með einkabílnum til
vinnu/skóla en konur, frekast
þeir sem voru á milli fertugs og
fimmtugs og hlutfallslega fleiri
íbúar Grafarvogs en annarra
hverfa. Þeir sem höfðu fram-
haldsskólapróf fóru oftast með
einkabílnum en þeir með
grunnskólapróf sjaldnast. Því
lengra nám, því fleiri ferðir.
Konur fara færri ferðir að meðal-
tali en karlar, yngsti aldurshóp-
urinn sjaldnast en þeir milli fer-
tugs og fimmtugs oftast.
Hvíla bílinn?
Tæplega helmingur svarabi
játandi þegar spurt var hvort
þeir teldu sig geta skilið bílinn
eftir heima án þess aö þab ylli
þeim verulegum töfum eða
óþægindum. Lélegum stræt-
ósamgöngum, ab bíllinn væri
atvinnutæki eða keyra þyrfti
börnum á milli voru ástæbur
þess að ekki var hægt að skilja
bílinn eftir heima. Mikill meiri-
hluti svarenda, 72%, töldu sig
tilbúna til að skilja bílinn eftir
heima í einn dag þegar spurðir.
Einn á ferb?
Yfir helmingur svarenda sagð-
ist vera einn í bílnum á leið til
vinnu/skóla og um þriðjungur
með einn farþega. Þeir sem
bjuggu í Árbæjarhverfum og
Breiðholti voru fæstir í bíl. Kon-
ur höfðu að meðaltali fleiri far-
þega í bíl en karlar.'
Meb strætó
Heldur fleiri svarenda kusu ab
ferðast með strætisvögnum en
þeir sem gerðu það. Konur vildu
fremur en karlar nota strætis-
vagna og helst þeir sem voru
milli sextugs og sjötugs en fæst-
ir milli tvítugs og þrítugs.
Menntun haföi áhrif og vildu
þeir sem höfðu framhaldsskóla-
próf einna helst nota strætis-
vagna en síst þeir sem höfbu
tekið háskólapróf.
Á hjóli
Færri hjóla en kjósa það, og
fleiri konur hjóla en karlar. Þeir
sem búa í Vesturbæ kjósa frem-
ur að hjóla en íbúar annarra
hverfa. Svarendur með grunn-
skólapróf kusu hjólið helst en
síst þeir sem höfbu háskólapróf.
Hærra hlutfall hjólandi er í
Vesturbæ og Miðbæ/Hlíðum en
í öðrum hverfum.
Ganga?
Fleiri gengu til vinnu/skóla en
vildu og konur vildu og gengu
frekar en karlar. Aldurshópur-
inn 15-20 ára vill fremur ganga
en aðrir. Þeir sem bjuggu í Vest-
urbænum vildu fremur ganga
en íbúar annarra hverfa en Graf-
arvogsbúar síst. Þeir sem hafa
háskólapróf kjósa fremur að
ganga en aðrir en síst þeir sem
hafa framhaldsskólapróf.
Tilgangurinn með spurning-
um um ferðamáta var að sjá
hvernig fólk kýs helst að ferðast
til vinnu/skóla. Þar sem fleiri
nota einkabílinn en kjósa það,
má segja að ef hægt er að gera
aöra ferðamáta meira aðlaöandi
þá færu færri með einkabílnum.
Höfundur er yfirskipulagsfræöingur hjá
Borgarskipulagi.
Hverju átti hann von á?
„Alþing er horfið á braut," kvað
skáldið um Þingvelli á einhverj-
um mesta niðurlægingartíma
þjóðarinnar. En skömmu síðar
var Alþing endurvakið og þjóð-
inni fór að fara fram að nðýju.
En hvað hefði skáldið sagt um þá
niðurlægingu, sem Þingvöllum
er nú boðin — í nafni Alþingis?
Ég kom, ásamt konu minni og
þrem barnabörnum, að Al-
mannagjá á miövikudaginn og
ætluðum að ganga eftir gjánni
eins og áður, en var snúið frá. —
„Kvikmyndataka," var sagt. Ég
ætlaði síðar að ganga inn á Hakið
þar sem best sér inneftir, en mað-
ur meb embættissvip elti mig og
boðaði mér brotthvarf. „Hver
leyfir þér þetta?" spurði ég.
„Þingvallanefnd," sagbi hann.
„Hver kostar þessa kvikmynda-
töku?" spurði ég. „Audi-bílaverk-
smiðjurnar," svaraði maðurinn.
En yfir þab er breitt í frétt þeirri
sem síðar umgetur. Vera má að
Audi hafi ráðið Limelight, Limel-
ight Saga-film og Saga-film Hjört
Grétarsson. En Hanna María Pét-
ursdóttir, þjóðgarðsvörður og
sóknarprestur, segist aldrei hefði
leyft þessa töku, ef hún hefbi
mátt ráða (16.8.).
í Morgunblaöinu 16. ágúst er
athyglisverð yfirlýsing frá Birni
Bjarnasyni menntamálaráð-
herra. „Björn segir að landverðir
hafi fylgst meö kvikmyndatök-
unni allan tímann, og að það
rétt haft eftir ráðherranum:
„Við höfum staðið vel að
þessu, og reynt er að gera þetta
tortryggilegt, er þab af illum
LESENDUR
hafi verið sett sem skilyrði að
engu mætti raska eða breyta í
gjánni." (Þó þab!) Síðan er orð-
huga gert, og ekki af sanngirni."
Þarna er ráðherra að „setja undir
lekann" fyrirfram. Hverju átti
hann von á?
Ég hef hingað til talið Björn
Bjarnason mætan mann, og
verðan föður síns, eins af merk-
ustu íslendingum þessarar aldar,
en hér verð ég að gera undan-
tekningu. Ég viðurkenni ekki
vald ráðherra yfir góðu og illu
eba til að ákvarba fyrirfram hvab
er sanngirni.
Það er, samkvæmt fréttinni,
„forgarður Helvítis" sem Audi-
menn þessa langar til ab búa til
úr Almannagjá, og svívirða
þannig helgistað Islendinga.
Þetta kemur berlega fram í frétt
Mbl. Á einum stað í fréttinni seg-
ir að Almannagjá muni ekki
þekkjast; á öðrum, að enginn
staður á landinu hafi komið til
greina annar en hún! Nútíma-
kvikmyndatækni og peningavald
í höndum forstokkabra mibalda-
manna! í hendur slíkra „aðila" á
nú að selja Þingvelli. Þeir eru
verðlagðir á 30 milljónir króna.
„Margir íslendingar fá vinnu."
Það eru ekki aðeins „við gömlu
íslendingarnir" sem látum okkur
þetta varða. Fimm ára gamall
drengur talaði mikið um það viö
mig, að slæmt væri ab komast
ekki á Þingvelli.
Þorsteinn Guðjónsson