Réttur - 01.02.1923, Blaðsíða 85

Rjellur
85
Það er lærdómsríkt að veita því atliygli, sem skrafað
er og skráð um gengismálið, við þær umræður koma
jafnan í Ijós grunnskoðanir manna í þjóðmálum; enda
miða þar ýmsir við liagsmunastöðu sína. Undarlega lít-
ið er um það deilt í ísl. blöðum. En á síðasta Alþingi
voru töluverðar umræður um málið, en fremur fálmandi
og reikular skoðanir.
Flestir þingmenn hafa þó skoðað lággengi sem alment
böl, en um viðreisnarleiðir skiftust mjög skoðanir. Ýmsir
vildu láta nægja gengisstöðvun og taka ný gjaldeyrislán
erlendis því til fryggingar og til greiðslu ýmsum lausa-
skuldum landsmanna erlendis, til að létta kröfum af bönk-
unurn (íslandsbanka). Sjálfstæðismennirnir virðast vilja
fá fjárhagsjálfstæði þjóðarinnar að láni erlendis! Aðrir
töldu gengið lúta viðskiftalögmáli, sem mundi lyfta því
til hækkunar á sínum tíma ósjálfrátt (Jón Þorláksson).
Hann taldi lággengi krónunnar til hagnaðar þjóðinni,
þá væri greiðari leið með sölu afurða á heimsmarkaðin-
um, en á hinn bóginn fengið nokkurt aðhald gegn inn-
flutningi vara, af því að þær kostuðu svo mikið í inn-
lendum krónum, og alj^ýðan mundi því spara vegna
minkandi kaupgetu! Hitt láðist honum að geta um, að
kaupmennirnir höfðu þá fullkomið svigrúm til þess að
taka lán upp á framtíðina eða skulda erlendis og hrúga
vörum inn í landið. Það átti þeim að vera frjálst, þó að
alþýðan hætti að kaupa þær. Hann virtist ætlast til að
gengið lagfærðist af sjálfu sjer. Honum virtust fylgja að
málum margir af þeitn, sem treystu best forsjá íslands-
banka — samkepnismennirnir —, og vilja lofa kaup-
mönnum og útgerðarmönnum í Reykjavík, ísafirði, Akur-
eyri, Siglufirði og víðar að hafa hönd í bagga um gjald-
eyris viðskiftin erlendis ásamt bönkunum. Það eru ó-
missandi þægindi fyrir fisk- og síldarkaupmennina í helstu
kaupstöðunum að fá fiskinn fyrir tiltölulega gott verð og
selja liann svo fyrir sterlingspund í Englandi og síldina
fyrir sænskar krónur í Svíþjóð — Yfirfæra svo pundin