Réttur - 01.07.1928, Blaðsíða 15
Rjettur]
KOMANDI ÞING
143
1930 nálgast. Þjóðin á að minnast þúsund ára af-
mælis alþingis. Hátíðir eru undirbúnar árum saman,
ógn fjár kastað á glæ og þjóðrembingsstrengirnir
slegnir sem frekast má verða.
Hvers hefur alþýðan að minnast?
Þúsund ár eru liðin, síðan víkingahöfðingjar þeir,
er slegið höfðu eign sinni á ónumið land, lögfestu
stjettarvald sitt og stjettakúgun á íslandi, gerðu sjálfa
sig að löggjöfum, dómurum, hershöfðingjum, prestum
— og tóku að kalla það lög og rjett, er áður var ein-
göngu hnefavald. Ríkisvaldið var hið nýja vald nefnt,
er höfðingjarnir nú beittu gegn undirstjettinni — og
hafa beitt síðan. Á þessu þúsund ára tímabili hafa ís-
lenskir ribbaldar, katólskir klerkar, danskir einokunar-
og embættismenn og nú síðast innlendir burgeisar í
sambandi við erlenda auðmenn, þjáð fátæka alþýðu
landsins í skjóli ríkisvaldsins. Þúsund ára kúgunar,
þúsund ára baráttu gegn erfiðri náttúru og erfiðari yf-
irmönnum — þess hefur íslenska alþýðan að minnast.
Skal þess minst með krossaregni yfir viðurkendustu
kúgarana og veisluhöldum fyrir helstu höfðingjana?
Nei! Alþýðan getur aðeins óskað þess minst á einn
hátt. Með því að ljetta einhverju af fargi hennar, með
því að bæta að einhverju kjör hennar, með því að
tryggja hana betur í baráttunni gegn náttúru og yfir-
stjettum en hingað til. Alþýðan ætti að minnast 1000
ára þrælkunarinnar með því að hætta þrælkuninni,
svifta höfðingjana ríkisvaldinu og beita því sjálf sjer
til hagsmuna. En sá mikli atburður, valdanám alþýð-
unnar, mun ekki fram koma sökum neinnar minning-
ur, hversu sár sem hún kynni að vera; hann mun að-
eins knúinn fram af innri þroska og þróttartilfinningu
vinnandi stjettanna, þeg'ar yfirstjettirnar hafa sýnt
sig ófærar til að fara með ríkisvöldin lengur.
1930 getur alþýðan krafist stórkostlegrar endur-
bótalöggjafar og slík minnjng myndi og sæma íslensku