Réttur - 01.07.1928, Blaðsíða 57
Rjettur]
HEIMSBARÁTTAN UM OLIUNA
185
um yfir sem mestu af olíulindum Persíu, Mesopotamíu,
Rússlands og Balkanskaga. Ennfremur hepnaðist Bret-
um að hindra framsókn olíuauðvalds Bandaríkjanna,
sem í gegn um Panamaskurðinn átti greiða leið til
Asíu og nálgaðist þar óþægilega mikið nýlendur Breta.
Þannig var málunum komið í höfuðatriðum, er heims-
styrjöldin skall á. Að vísu er ekki tekið tillit til hinna
minni olíuríkja, Frakklands, Þýskalands og Belgíu, en
þýðing þeirra í olíusamkepninni var hverfandi í sam-
anburði við England og Ameríku. Þau urðu í olíumál-
unum að hlíta gjörðum hinna voldugri í einu og öllu.
í heimsstyrjöldinni var olían geysi-þýðingarmikil.
Bandaríkin nutu þar góðrar aðstöðu sinnar, þar eð all-
ar olíulindir þeirra lágu í grend hvorar við aðra. En
England drógst aftur úr í samkepninni, því að lindir
þess voru dreifðar víðsvegar um lönd. Olían rjeði á
margan hátt stríðsúrslitum. ótölulegur fjöldi stríðs-
vjela og fartækja var knúður fram með olíuvjelum, og
megin olíu þeirrar, sem notuð var, var frá Ameríku.
Sjálfur Clemenceau lýsti því yfir í neyðarópi til Wil-
son forseta, að sigur bandamanna væri háður amer-
ískri olíu. Heimsstyrjöldin gaf tilefni til þess, að nú
hófust stórveldin handa að byggja herskipaflota, þar
sem skipin voru hreyfð með olíuvjelum. Alt þetta var
vatn á millu Bandaríkjanna. f stríðslokin var England
í sama vanda statt og fyrir stríðið. f stað þýska flot-
ans, sem nú var eyðilagður, höfðu Bandaríkjamenn á
stríðsárunum komið upp voldugum herskipaflota, og
enn stærri og hættulegri verslunarflota. Að því leyti
hafði England beðið ósigur í stríðinu. En meðan á
vopnahljenu stóð tókst Englendingum að sameina hol-
lenska olíuhringinn Royal Dutch og Shell-hringinn.
Við það náði England enn á ný áhrifum á olíumarkaði
og olíuframleiðslu heimsins. Vegna þess, hve geysilega
olíueyðsla heimsins fór í vöxt varð ljóst, að eigi varð
hjá því komist að þessi tvö tröllauknu fyrirtæki ann-