Réttur - 01.07.1928, Blaðsíða 102
230
ÁRGALARNIR ÁMINNA
[Rjettur
Þeim hraus ekki hugur við að segja öllu þjóðféiaginu
stríð á hendur. Þeir egndu gegn sér klerka og kirkju,
unnu sér til óhelgis þessa lífs og annars fyrir árásir
á kreddur trúarbragða og hræsni — eins og Kristur
forðum. Þeir móðguðu máttarvöld jarðar sem himins,
hæddu hásætin, kollsteyptu konungum í anda, gerðu
aðalinn að athlægi og hentu að hirðmönnum gaman.
Gegn »máttarstólpum« ríkisins, auðmönnunum, mögn-
uðu þeir með eldiþrungnum áskorunum reiði og rétt-
látan dóm alþýðu; auðvaldinu til tortímingar seyddu
þeir fram allar göfugustu hvatir lýðsins, hvöttu og
efldu alla þá frelsisþrá, er kúguðum manni býr í
brjósti.
Högg þeirra á þjóðfjelagshöllina riðu án þess að
taka tillit til nokkurs nema þess, að hún yrði að falla.
Dómur þeirra yfir yfirstéttinni var upp kveðinn án
þess að veita henni nokkra miskun, fyrst þróunarskeið
hennar var á enda. Barátta þeirra var háð með hungr-
ið yfirvofandi, án þess að skeyta hið minsta um eigin
hag og hættu. Á hug þeirra hafði það engin áhrif, þótt
þeir, er af sögunni skyldu skipaðir til að fylgja þeim,
fyrst óttuðust þá og kenningar þeirra.
Þeir vissu að þeir þurftu andlega að umskapa fjöld-
ann, svo hann yrði fær um hlutverk sitt hið mikla;
þeir fundu til fórnarskyldu sinnar sem brautryðjendur
og ræktu hana.
Grunntónn alls hugsunarháttar þeirra var sá, að fá-
tæklingurinn, hinn stritandi öreigi, hlyti sífelt að vera
ofurliði borinn og órétti beittur, meðan nokkur ríkj-
andi stétt væri, er eignarrétt hefði á lífsskilyrðum
hans. Þegar lotinn öreiginn, bugaður af órjettlæti
aldanna, beygður af þrældómi frá upphafi sögunnar,
rjetti hið bogna bak sitt, hlyti öll þjóðfjelagshöll vor
að hrynja til grunna. Þeirra köllun var að kveða í hann
móð til að rísa upp, rjetta úr sjer, — þótt öll yfirbygg-