Réttur - 01.07.1928, Blaðsíða 110
&38 ÁRGALARNIR ÁMINNA [Rjettur
Sumir mættu halda, að sjeð hefði hann fyrir aðfarir
ýmissa fslendinga á síðari tímum. Og hann veit, að
þeir muni ekki fella hann, hve andstæður sem konung-
dómurinn svo er sönnu sjálfstæði:
»Vjer treystum hjer ekkert á apann nje sauðinn,
en uppdráttarsýkin er viss eins og dauðinn«.
Aðeins einu sinni, þegar brautryðjandinn tók að eld-
ast og deyfð og áhugaleysi islendinga hafði sljófgað
beittar eggjar vopna hans, fataðist honum sýn í þess-
um eínum. Hann hjelt að ætla mætti konungum kon-
ungslund fornaldarmanna og vildi í drápu eggja einn
Glucksborgara til drenglundar. Slíka móðgun vissu ís-
iensku hirðmennirnir að ekki mátti sýna æðsta höfð-
ingja landsins — og hinn árgalinn fjekk ástæðu til
ferskeytlunnar frægu:
»Hirðmenn skófu út hneykslið það,
að heyrðist konungsdrápan þín;
gott; þjer kom í kollinn að —
kasta perlum fyrir svín«.
Dásamlegri en öll önnur barátta árgalans okkar, er
vörn hans og sókn fyrir frelsi ástarinnar. Iivergi gat
prjedikarinn og skáldið, frelsishetjan og tilfinninga-
maðurinn, — andstæðurnar, sem annars rákust svo oft
á í list hans og lífi, — runnið saman í fyllra samræmi
en í lofsöngnum um alfrjálsar ástir unnenda, óháðar
öllum kreddum mannfjelagsins. Hvílíku fargi þurfti
ekki að ljetta af tilfinningum mannanna, eftir alda
prjedikun kirkjunnar um lífsafneitun; hvílík uppreisn
var það ekki að taka málstað frjálsrar ástar í þjóðfje-
lagi, sem fordæmdi alt slíkt sem synd; hvílík ógnar-
bræði hlaut ekki að grípa alla þá, sem fanst sjálfsögð-
ustu siðferðislögmálum mannanna hræðilega misboðið
með slíkum kenningum. Alt þetta færðist þessi fröm-
uður í fang og hlaut hatur hinna hleypidómafullu jafnt
íyrir samlíf sitt í veruleikanum sem lýsingu sína í list-