Réttur - 01.10.1929, Blaðsíða 67

Rjettur] BARÁTTAN UM HEIMSYFIRRÁÐIN 275
s. frv. og höfnuðu síðan algjörlega afvopnunartillög-
um Rússa. Síðar kom Litwinow með enn aðrar tillög-
ur um afvopnun, sem fóru nokkuð skemmra. Sam-
kvæmt þeim skyldi almenn afvopnun fara fram smám
saman. Þessar tillögur voru saltaðar í undirbúnings-
afvopnunarnefndinni og komust fyrst til umræðu í
aprílmánuði 1929, en þær fengu hina sömu útreið og
hinar fyrri tillögur. Mótsetningar auðvaldsríkjanna
höfðu færst svo í aukana, að allar nýtilegar friðai'til-
lögur voru feldar umsvifalaust.
En auðvaldið sá, að það varð að beita einhverjum
ráðum til þess að sefa lýðinn, sem nú var farinn að
kurra, er ekkert gekk með afvopnunarmálið. Eitthvað
þurfti til bragðs að taka til þess að opinbera ekki um
of hernaðartilhneigingar sínar. Þá komu Bandaríkin
til hjálpar eins og oftar, þótt ekki kæmi það til af
góðu. Kellogg, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, sendi
Bretlandi og Frakklandi uppkast að »friðarsáttmála«,
þar sem ófriður skyldi vera »ólöglegur« og »bann-
færður« sem vopn í stjórnmálabaráttu þjóðanna. Þetta
hljómaði ekki óálitlega, en Evrópustórveldin sáu þó
úlfinn undir sauðargærunni. Það sem Bandaríkin ætl-
uðust fyrir með þessum »friðarsáttmála« sínum var,
að fá hentugt tækifæri til að skifta sjer enn frekar af
málum Evrópu, verða nokkurskonar hæstirjettur í
deiluefnum allra þjóða. Þau vildu með þessu taka sjer
dómsvald í hendur, hvenær ófriður væri »löglegur« eða
ekki. Bretland og Frakkland vottuðu friðarvilja sinn
með mörgum fögrum orðum, en slógu ótal varnagla
áður en þau gætu skrifað undir sáttmálann. Bretland
lýsti yfir því, að það áskildi sjer rjett til að hafa al-
gjörlega óbundnar hendur í vissum hjeruðum og lönd-
um, »því að friðhelgi þeirra og öryggi er sjerstaklega
mikilvægt fyrir frið og öryggi hins breska heimsveld-
is«. Það hefir því samkvæmt þessu leyfi til að fara að
18*