Réttur - 01.10.1929, Blaðsíða 71
Rjettur] BARÁTTAN UM HEIMSYFIRRÁÐIN
279
á Sam gamla frænda. Því að samkvæmt því getur Bret-
land og Frakkland smíðað herskip undir 10000 tonn-
um alveg takmarkalaust, og er það sjerstaklega heppi-
legt fyrir Bretland, sem hefir hinar ágætustu her-
skipahafnir á öllum sjóleiðum sínum til nýlendnanna,
og þarf því síður á stórskipum að halda, En Banda-
ríkin eiga svo að segja engar flotastöðvar utan Ame-
ríku og þeim er því lífsnauðsyn að hafa herskip sín
sem stærst, er það þarf að verjast á tveimur reginhöf-
um, Atlantshafi og Kyrrahafi. Það er því fjarri öllu
lagi, að Bandaríkin gætu tekið samkomulag þetta sem
grundvöll til að ræða á takmörkun vígbúnaðar á haf-
inu. Bandaríkin drógu enga dul á það, að hjer væri
um bandalag að ræða með Bretlandi og Frakklandi.
Coolidge forseti ljetíljósi ótta um, að breski og franski
flotinn myndi sameinast á grundvelli samkomulagsins,
og þá væri flotasamkomulagið á ráðstefnunni í Was-
hington í raun og veru úr sögunni. Amerísk stórblöð
höfðu í hótunum og kváðu Bandaríkin mundu geta
svarað samkomulagi þessu á viðeigandi hátt, með því
að vígbúast af kappi, því að þau hefðu svo mikið fjár-
magn, er gerði þeim fært að koma sjer upp eins mikl-
um flota og þeim þóknaðist. Heima í Evrópu vakti
samkomulag Bretlands og Frakklands geysimikla at-
hygli, og stjórnin í Bretlandi fjekk ámæli mikið heima
fyrir vegna þessarar ávirðingar við Bandaríkin. Fór
svo að lokum, að samkomulagið var »tekið aftur« —
að nafninu til. En það er heldur ekki nema í orði
kveðnu, til þess að styggja ekki Bandaríkin um of, því
að bæði Bretland og Frakkland gengu auðvitað ekki að
því gruflandi, að Bandaríkin mundu taka óstint upp
þessu »samkomulagi«. Bresk-franska samkomulagið
var hnefahögg, en það var ekki högg út í loftið. Það
táknar straumhvörf í pólitík Bretlands á meginlandi
Evrópu. Með því er Bretland byrjað að sameina ríki
Evrópu í baráttunni gegn Bandaríkjunum, undir