Réttur - 01.01.1944, Síða 84

88
RÉTTUR
unarkerfið var afnumið og urðu því fyrir nokkrum skakkaföllum
þegar afnumið var hið lága skömmtunarverð. Það er heldur enginn
vafi á því, að margir Stakanoffar urðu fyrir launalækkun, miðað
við hin háu laun, sem þeir höfðu fengið á hinum fyrstu mánuðum
eftir að þeir breytlu um vinnubrögð, enda þótt þeir græddu veru-
Iega samanborið við fyrri hag þeirra.1 Um sama Ieyti var, eins og
áður hefur verið að vikið, unnið sleitulaust að því að gefa sein-
virkum og óþjálfuðum verkamönnum tækifæri til að ná hinum nýja
framleiðslumælikvarða. Vér komumst því í reyndinni að þeirri
niðurstöðu, að því fer víðs fjarri, að tilraunir hafi verið gerðar til
þess að viðhalda sérréttindum fárra betur launaðra verkamanna,
hið gagnstæða er sönnu nær.
Frá dögum 1. fimm ára áætlunarinnar hafði það verið snar þátt-
ur í verkamálapólitík ráðstjórnarinnar að fjölga faglærðum verka-
mönnum og verkfræðingum í ríkari mæli en dæmi voru til. Hafin
var stórkostleg þjálfun og kennsla í sérstökum tækniskólum, sem
sóttir voru árið 1936 af nálega 700,000 nemendum, eða um það
bil þrisvar sinnum fleiri en árið 1928, og í verkfræðingaskólum
til að mennta verkfræðinga og sérfræðinga. Um sama leyti voru
settir á stofn verksmiðjuskólar, þar sem faglærðir verkamenn gengu
á stutt námsskeið undir handleiðslu verkstjóra, vélfræðinga og
1 Mr. George Friedmann, sem rannsakaði sérstaklega kúlnleguverksmiðj-
urnar Kaganovitsj í Moskvu árið 1936, komst að þeirri niðurstöðu, að nokkr
ir verkamenn í steypmleildinni hefðu liaft að meðultali 300 rúblur í mánaðar-
laun áðnr en Stakanoffhreyfingin kom til sögunnar, fengu vorið 1936 700—800
rúblur; þetta lækkaði síðan niður í 500 rúblur þegar liinn nýi framleiðslu-
mælikvarði hafði verið settur. En hann komst að raun um, að „síðan Slakan-
offhreyfingin hófst hafi meðallaunin hækkað allverulega og að Stakanoffarnir
sem svo eru nefndir, hafi ekki einir hagnazt á hækkuninni. „I vefnaðarverk-
smiðjunni „Rauðu Rósu“ komst hann að því, að kauplagið væri yfirleitt lægra,
meðallaun tim 200 rúhlur, hærri laun um 300 rúhlur, en hin lægri um 145
rúblur. Um 17% höfðu meira en 350 rúhlur. í þessum tölum erti falin laun
lærlinga og nýsveina. Ilækktin framleiðslumælikvarðans vorið 1936 var senni-
lega um 30% að meðaltali. Að því er snertir lægstu launaflokkana voru
veittar 600 ntilljónir rúhlna árlega til að hækka laun hinna lægstlaunuðu þann-
ig, að lágntarkslaun tímavinnumanna voru 115 rúhlur á mánuði, en ákvæðis-
verkamanna 110. (Sjá Indust. Lah. Information, Vol, Ixiv nr. 3, 274).