Réttur - 01.01.1949, Page 10

10
RÉTTUR
stöðva hækkun dýrtíðariimar og framleiðslukostnaðar og at-
huga möguleika á lækkun hennar.
Að neytendur eigi kost á að kaupa neyzluvörur sínar og
framleiðendur rekstrarvörur á sem hagkvæmastan hátt og
vörudreifing innanlands verði gerð eins ódýr og hagkvæm eins
og frekast er uimt. Að innflutningnum verði háttað þannig, að
verzlunarkostnaður verði sem minnstur og reynt að láta þá
sitja fyrir leyfum, sem bezt og hagkvæmust innkaup gera.
Hvemig hefur nú tekizt að efna þetta heit?
Samkvæmt útreikningi hagfræðinganna Ólafs Bjömssonar
og Jónasar Haraiz er vísitalan nú kominn talsvert á fimmta
hundrað stig, rétt útreiknuð. 1 þessum útreikningi er þó ekki
tekið tillit til svartamarkaðsins, sem orðinn er mjög veigamikill
þáttur í öllum viðskiptum. Þessi gífurlegi vöxtur dýrtíðarinnar
er að langmestu leyti tilkominn fyrir beinar aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar. Alls hefur hún hækkað tolla á neyzluvörum al-
mennings um talsvert á annað hundrað milljón krónur á ári,
eða um svipaða upphæð og heildarupphæð fjárlaganna nam á
árunum 1945 og 1946, á tímum nýsköpunarstjómarinnar. Það
munar um minna. Hún hefur skipulagt vömskort í landinu.
Við það hefur vömverð á torfengnum vörum farið upp úr
öllu valdi og svartamarkaðshrask þróazt meira en dæmi eru
til áður.
Og hvemig hefur svo tekizt til um hina hagkvæmu og ódýru
vörudreifingu, sem heitið var ?
Langmestur hluti innflutningsins hefur verið fenginn í hend-
ur örfáum heildsölum. Þessi afætustétt hefur fengið Islands-
verzlunina á leigu, — raunar endurgjaldslaust, — eins og ein-
okunarkaupmennimir forðum, rakað saman offjár á kostnað
landsmanna, og safnað nýjum tugum milljóna í dýrmætiun
gjaldeyri erlendis. Bréf, sem Landssamband ísl. útvegsmanna
sendi Alþingi í vetur, í sambandi við afgreiðslu dýrtíðarlag-
anna, gefur nokkm hugmynd um ofsagróða þessara manna.
Þar er farið fram á að hraðfrystihúsin fái gjaldeyrisleyfi fyrir
15 milljónum króna til þess að kaupa fyrir fatnað í Tékkó-
slóvakíu og megi ieggja á hann 10 milljónir króna. Jafnframt