Réttur - 01.09.1962, Blaðsíða 41

R E T T U K
233
heyrir kirkjunni, stórjarðeigendum og ríkinu. Hitt skiptist á milli
60.000 bændabýla. Flestir bændur eiga aðeins 4—5 hektara og þá
oftast ekki einu sinni samliggjandi. Aveitur ná ekki einu sinni lil
fimmta hluta landsins. Aburðarnotkun er bverfandi Jítil. En skuldir
bændanna eru um 15 milljónir punda. En bændur berjast fyrir því
að jarðeignum kirkju og stórjarðeigenda sé skipt upp á milli þeirra
og sanngjarnt verð sett á landbúnaðarvörurnar.
Kýpur er ríkt að málmum: kopar, járn asbest, krommálmur,
gips o. fl. Ulflutningur málma er 57% alls úlflutningsins. Erlend
auðfélög eiga námurnar og stórgræða á þeim. Mest er flutt út til
Vestur-Þýzkalands. Aðalauðfélögin eru: Cyprus Mining Corpor-
ation, amerískt auðfélag, sem ræður 65%i útflutningsins, — brezka
auðfélagið Cyprus Asbestos Mines Ltd., — Cypriot Mining Comp-
any, sem danskt og sænskt auðmagn ræður, — og Cypriot Cbromi-
um Company, sem sænskt og Jiollenzkt auðmagn er í.
Iðnaðurinn er mestmegnis smáiðnaður, útlent auðmagn er þar
nokkuð, amerískt auðmagn í Coca-Cola og Pepsicola-verksmiðjum.
Eina stóriðjufyrirtækið er sementsverksmiðja, sem danskt auðmagn
ræður. Erlenda auðmagnið ógnar nú þegar verksmiðjuiðnaði eyjar-
skeggja, t. d. eru ensku og amerísku tóbakshringarnir að ná tökum
á tóbaksiðnaðinum, en sjö verksmiðjur Kýpurbúa liafa verið starf-
andi í þeirri grein. Vestur-þýzkt auðmagn býðst nú til að byggja
ýms iðnfyrirtæki, m. a. skipasmíðastöð og óttast menn að þar eigi
að verða þurrkvíar fyrir ameríska flotann til viðgerða, því Kýpur
á sjálft engan flota.
Nýlenduherrarnir hafa hindrað þróun iðnaðar á eynni. Öll fram-
leiðslan úr námunum er flutt út óunnin. Vinnuskilyrði eru slæm,
laun lág, atvinnuleysi mikið. Verkamannasamband Kýpurbúa
(PEO) telur 42000 verkamenn og beyr það harða baráttu gegn
launakúguninni. Verkalýðurinn stendur og í broddi fylkingar í bar-
áttunni fyrir þjóðfrelsinu og þróun þjóðlegs efnaliagslífs.
Framfara-stefnuskrá.
Fyrir meir en tveim árum birti AKEL — binn framfarasinnaði
verkamannaflokkur Kýpur — stefnuskrá um efnabagslegar fram-
farir landsins og sýndi fram á Jivernig vinna skyldi bug á Jiinum
illa arfi Jjrezku nýlendukúgunarinnar.
I stefnuskránni var gert ráð fyrir miklum áveitum til eflingar