Réttur - 01.01.1964, Blaðsíða 34

KONNI ZILLIACUS :
Vinstriöflin í Bretlandi
[Þessi grein eftir einn kunnasta þingmann brezka Verkamannaflokksins,
Konni Zilliacus, birtist í tímaritinu „Vandamál friðar og sósíalisma" í janúar
f ár. Þræðir hann í henni mjög ítarlega væntanlega stefnu Verkamanna-
flokksins, sem búist er við að myndi stjórn Bretlands eftir næstu þingkosn-
ingar og er margt í því mjög lærdómsríkt fyrir íslenzka sósíalista].
„Vinstri“ og „hægri“ eru aístæð hugtök og bundin umhverfi
sínu. Merking þeirra er á hverjum tíma ákveðin af afstöðu þeirra
til ástandsins í þjóðmálum, sem þróast og breytist með rás við-
burðanna.
Þegar þetta er ritað, mótast ástandið í þjóðmálum Bretlands
af þremur meginatriðum: ástandinu í efnahagsmálum; samningn-
um um bann við tilraunum með kjarnorkuvopn; og síðast en ekki
sízt af því, að almennar þingkosningar fara nú í hönd, en þær
verður að halda ekki síðar en 8. október 1964, og eflaust verða
þær látnar fara fram fyrir júlí. Viðbrögð hægriaflanna við þess-
um aðstæðum hafa mjög veruleg áhrif á samltúð og alhafnir vinstri-
aflanna.
Þegar fjallað er um átök hægri og vinstri í Bretlandi, ber að
hafa í huga, að þingræðislegt stjórnarfar hefur mikinn lífsþrótt
og djúpar rætur í sögu þjóðarinnar og lífi og einnig ber að minn-
ast þess, hvernig kjördæmaskipaninni er háttað: Brezkt þingræð-
islýðræði hefur þróazt úr nær algeru einveldi og lénsskipulagi, síð-
an tók við fámennisstj órn, sem stafaði af samruna hins forna
landeigendaaðals og aðalforsprakka hins nýja viðskipta- og auð-
veldis, unz nú hefur tekið við iðnaðarlýðræði okkar tíma, sem
byggt er á almennum kosningarétti og frjálsum athöfnum hinnar
skipulögðu verkalýðsstéttar fyrir tilstilli verkalýðsfélaga og stjórn-
málafulltrúa. Auðvitað er lýðræði okkar afskræmt og takmarkað
af öflum auðs og forréttinda, og mikið er um misrétti og ranglæti.
En það má þó heita almenn skoðun hérlendis, sem Karl Marx sagði