Réttur - 01.11.1965, Síða 105

JIRI ZUZÁNEK :
Menningin og alþýðan
Þið viljið alþýðulist?
Gerið alþýðuna fyrst ....
að lterra framtíðar sinnar.
Romain Rolland.
Framtíðarhorfur mannkynsins eru áhyggjuefni niargra á vorum
dögum. Auk spásagna um framvindu vísinda og tækni er athygl-
inni beint að framtíð menningarinnar. Hvaða hlutverki mun menn-
ingin gegna i lífi manna að því skapi sem vinnutíminn styttist?
Hvernig verða tengsl hennar við almenning? Hvernig er þessu
liáttað nú og hvernig verður það í sósíalísku þjóðfélagi?
Hér á eftir munum vér hugleiða nokkur viðfangsefni sem vakið
hafa á sér athygli í löndunt sósíalismans, og þá einkunt í ljósi reynsl-
unnar í Tékkoslovakíu.
VESTRÆNIR félagsfræðingar endurtaka þá kenningu í sífellu og
á mismunandi hátt, að andleg menning 20. aldarinnar haltri langt
á eftir þróun hinnar efnalegu og tæknilegu undirstöðu, að bilið
breikki milli „menn,ingar“ og „siðmenningar“ („Kultur“ und
,,Zivilisation“). Retta mál er einnig rætt í sósíalísku þjóðfélagi, en
á öðrum grundvelli.
Þrátt fyrir aukinn frítíma og fjölgun fjölmiðlunartækja telja
vestrænir rithöfundar að öryggisleysi geri vart við sig hjá almenn-
ingi vegna tómleika frístundanna, tómlæti og flótti frá vandamálum
lífs og listar fari vaxandi. Aðdáendur Hemingways og Faulkners
eru fáir, en hryllingsmyndin „Frankenstein“ hefur seitt til sín á-
horfendur í meir en 20 ár og „King Kong“ gekk aftur eftir heims-
styrjöldina og færir framleiðendum sinum um 2 milljónir dollara