Réttur - 01.10.1934, Side 54

gegn lögregiunni og hinu hataða borgaravarðliði, tekið
eignanámi landeignir og matarbirgðir stórjarðeigenda
og skipt milli sín.
Þessi byltingaþróttur spánskra bænda og verkalýðs
hefði fyrir löngu leitt til sigursællar valdatöku, ef
verkalýðshreyfingin hefði ekki að mestu verið klofin
milli sósíaldemokrata, stjórnleysingja og syndikalista.
Kommúnistaflokkurinn er ungur, og hann er nú fyrst
að ná því trausti meðal milljónanna, sem tryggt getur
hina sigursælu sósíalistisku byltingu.
Verkalýðsuppreisnin, sem fór yfir Spán fyrra hluta
októbermánaðar, byrjaði sem mótmæli gegn myndun
hinnar afturhaldssömu fasistisku stjórnar Lerroux og
Gil Robles. Um allan Spán brutust út mótmælaverk-
föll, sem þróuðust upp í allsherjarverkfall og þaðan
yfir í vopnaða borgarastyrjöld.
Um stund riðaði veldisstóll hins kaþólska fasisma í
Madrid. ÖIl varaliðsöfl afturhaldsins voru dregin sam-
an til varnar: hálfvilltur óaldarlýður sunnan úr Ma-
rokkó, bannfæringarbullur lcirkjunnar, útvarpslygi
eftir Göbbelskri fyi’irmynd.
En einnig verkalýðurinn skipulagði krafta sína,
stofnaði rauðar hersveitir, treysti samfylkingu sína.
Af öllu afli vann Kommúnistaflokkurinn að því að
víkka út verkalýðsbandalagið, hin óflokksbundnu bar-
áttusamtök spánskra öreiga. Nú er verkalýðsbanda-
lagið orðið að öflugum samfylkingarsamtökum komm-
únista og sósíaldemokrata, sem hafa einnig innan vé-
vanda sinna nokkuð af þeim verkalýð, sem fylgir
anarkistum.
Uppreisnin samtvinnaðist sjálfstæðishreyfingu hinna
þjóðernislegu minnihluta, svo sem í Katalóníu og
Baskahéruðunum. Það var byltingunni þýðingarmikið
atriði og hefði jafnvel getað ráðið úrslitum, ef þessi
sjálfstæðishreyfing hefði ekki að miklu leyti verið í
höndum borgaralegra stjórnmálamanna. t Katalóniu
150