Réttur - 01.05.1937, Blaðsíða 37

um viðbúnaði hans hér á landi, hversu hinn dýr-
keypti menningararfur hennar, allt sem henni hefir
verið, um aldaraðir, kærst og helgast, er í veði, —
og leiða óbrjótanleg rök að því, að verndun og þróun
þessara þjóðlegu verðmæta eru óumflýjanlega bund-
in sigursæld alþýðunnar. Þeir benda alþýðunni á leið
einingarinnar, sem hina öruggu leið til sigurs, og
eggja íslenzka listamenn, menntamenn og millistétt-
ir lögeggjan um að taka höndum saman við verka-
lýðinn. I sumum þessara ritgerða er hinum rauða
penna sveiflað af slíkum hvatleik, að oft virðast í
senn sem mörg sverð séu á lofti, samfara þeirri hæfni
og markvísi að ágætum sætir. Kem eg þá að kvæðun-
um, þeim hluta bókarinnar sem eg hygg vera hennar
veikari hlið.
Vart tel eg mig hafa séð, í íslenzkum búningi, svo
sanna, lifandi og ferlega táknmynd af vágesti menn-
ingarinnar, fasismanum, samfara heitri ást á landinu,
þjóðinni og andlegum verðmætum hennar, sem í
kvæði Jóhannesar úr Kötlum „Tröllið á gluggan-
um“. Óefað er kvæði þetta, innan sinna takmarka,
eitt listfengasta verkið í bókinni, en hefir þann ókost
að vera órímað.
Við lestur kvæðanna í „Rauðum pennum“ verður
ekki varizt þeirra heildaráhrifa, að eitthvað vanti
til þess að bókin nái þeim fyllingu sem íslenzk al-
þýða leitar að í nafni hennar, en það hygg eg vera:
meira af kvæðum, íslenzk voröfl, stormur, sólfar,
vorleysingar, jakaburður o. s. frv. — Barátta!
Við þörfnumst ekki aðeins þeirrar listar, sem opn-
ar augu vor fyrir því, hverju við höfum að tapa,
hvað við þegar höfum misst, hve mikið vont getur
versnað o. s. frv, — Listin verður líka að eiga sinn
bátt í að lýsa okkur framlhjá hættunum og yfir þær.
Hún á ekki aðeins að notast sem siðferðileg húðflett-
ing óvinarins, vekjandi harm og ugg mannsins and-
spænis dýrinu, heldur einnig sem afl og eldgjafi hans
117