Réttur - 01.07.1973, Blaðsíða 9

I.
ALÞÝÐAN VAR AÐ SIGRA
Þjóðfylkingin hafði fengið 36% atkvæða
við forsetakosningarnar 1970 og Allende
verið kosinn forseti samkvæmt sterkri lýð-
ræðishefð Chile. Ríkisstjórn Þjóðfylkingar-
innar hélt sér algerlega innan ramma lag-
anna, — en fyrri þing höfðu, oft í lýðskrums-
augnamiði, samþykkt m.a. mörg þjóðnýting-
arlög gegn einokunarfyrirtækjum erlendra
auðhringa, en Allende nú framkvæmt þessi
lög, sem vissulega voru í samræmi við vilja
fólksins.
Þjóðfylkingin var að vinna á í hverjum
kosningum. Afturhaldið innan lands og utan
óttaðist að hún fengi hreinan meirihluta á
þingi í næstu þingkosningum.
Þessvegna lét auðhringavaldið ameríska til
skarar skríða í Chile í september 1973 með
landráðum og uppreisn svikulla hershöfð-
ingja og banni og blóðbaði gagnvart verk-
lýðshreyfingu Chile og lýðræðinu í landinu.
II.
SKEMMDARVERK AMERÍSKS
AUÐVALDS NÁ HÁMARKI í
UPPREISN OG LANDRÁÐUM
Strax og amerísku auðhringarnir sáu hvað
verða vildi í Chile: að gífurlegar gróðalindir
þeirra þar gætu orðið alþjóðareign, — hófu
þeir undirróðurinn að því að steypa hinni
löglegu stjórn. Upp komst snemma um til-
boð ITT (International Telephon and Tele-
graph Co.,), — eins víðfeðmasta auðhrings
heims, til CIA, — amerísku leyniþjónust-
unnar, — um miljón dollara framlag til að
hindra kosningu Allende sem forseta. Og
keðja skemmdarverka gagnvart atvinnulífi
Chile hófst nú að undirlagi hins ameríska
auðhringavalds og CIA: Verðfall var skipu-
lagt á kopar, — hann var lækkaður úr 750
sterlingspundum í marz 1970 niður í 394 í
nóv. 1971, en hækkaður strax eftir uppreisn-
ina upp í 850 sterlingspund. Bann var sett á
ýmsar útflutningsvörur Chile í höfnum auð-
valdslandanna, skip með þjóðnýttum kopar
tekin eignarnámi í Bandaríkjunum og ýms-
um löndum Vestur-Evrópu, Chile var neitað
um lán. Það átti að skipuleggja vöruskort og
hungur. Skipulögð voru skemmdarverk í iðn-
aðinum. Með gífurlegum fjárstuðningi frá
CIA var komið á verkbönnum stóratvinnu-
rekenda m.a. í flutningakerfinu og millistétta-
menn æstir til atfylgis þeim. (Kölluð verkföll
af amerískt hugsandi fréttastofum og blöðum
hér). Dýrtíð var skipulögð af afturhaldsöfl-
unum eftir mætti og lýðskrumsblöð afmr-
haldsins reyndu að hagnýta sér erfiðleikana,
sem af því leiddu, sem frekast var unt.
En þegar allt kom fyrir ekki og fylgi al-
þýðufylkingarinnar stórjókst engu að síður,
var látið til skarar skríða.
Fasistisku herforingjarnir, er landráðin
frömdu, höfðu samráð við Bandaríkjastjórn,
sem vissi um tímasetningu uppreisnarinnar
sólarhring áður en hún hófst. Bandarísk
herskip voru á sveimi við strendur Chile, ef
á þyrfti að halda. Og talið er að dulklæddir
153