Réttur - 01.07.1974, Blaðsíða 31

komið dropi úr lofti.V| Vatnsborðið er hörmu-
lega lágt. Aveituskurðirnir björguðu uppsker-
unni s.l. haust, og þetta árið höfum við
orðið að planta aftur í suma akrana fjórum
sinnum og sérhver plöntun hefur skrælnað.
Við höfurn borið vatn i fötum og lagt bráða-
birgðaleiðslur. Uppskeran verður langt undir
meðallagi, miklu minni en við höfðum gert
okkur vonir urn. En við fáum þó altént eitt-
hvað. Enginn mun deyja úr hungri. Hörm-
ungarnar frá 1942 munu ekki endurtaka
sig."
Orð Chiaos formanns lýsa á áþreifanlegan
hátt því stórvirki sem kínverskir kommún-
istar hafa unnið. Endi hefur verið bundinn
á hina löngu hungur- og flóðasögu kín-
verskra bænda sem voru æ ofan í æ fórnar-
lömb óbeislaðra náttúruafla og þjóðfélags-
legrar kúgunar. I krafti félagslegra samtaka
og pólitískrar hugmyndafræði hefur kínverski
bóndinn, með sínum frumstæðu tólum og
amboðum, náð valdi á umhverfi sínu, gert
sér það undirgefið til þess að fullnægja frum-
þörfum sínum. I heimi hungurs og tæknilegr-
ar vanþróunar verður þetta að teljast hið
fremsta sögulega afrek kínversku byltingar-
innar, hjá því verða einstakir þættir í póli-
tískri framvindu hennar næsta léttvægir.
Stökkið mikla misheppnaðist í þeim skiln-
ingi að ríki hins efnalega skorts varð ekki
yfirunnið á fáum árum, en varanlegir ávinn-
ingar þess birtast í félagsformi alþýðukomm-
únanna og þeirri pólitísku vitund að vilji
mannsins, í viðureign við umhverfið, geti
flutt fjöll. Þótt hin nýja stefna Maós for-
manns virtist hafa beðið skipbrot á árunum
uppúr 19ú0 skall Menningarbyltingin á árið
1966 til þess að minna umheiminn á að hún
var enn virkasta hreyfiafl hins kínverska
bændakommúnisma.
Óneitanlega er kínverskt þjóðfélag og
menning næsta lokuð bók fyrir vesturlanda-
búa og okkur íslendingum sérstaklega. Olík-
ar hefðir og hugmyndir gera okkur erfitt
fyrir að leggja raunsætt mat á gang mála
þar austur frá. Því væri fagnaðarefni ef sam-
skipti mættu fara vaxandi milli Islendinga
og Kínverja. A sjötta áratugnum áttu nokkr-
ir íslenskir sósíalistar og fleiri þess kost að
kynnast Kína af eigin raun, en þangað var
þeim boðið af kommúnistaflokki landsins.
Eftir að stjórnmálasamband var tekið upp
milli landanna, árið 1973, hafa kínverjar
opnað sendiráð hér í Reykjavík, og hefur
það þegar veitt nokkrum íslendingum fyrir-
greiðslu til ferðalaga um hið víðlenda og
mannmarga Kínaveldi.
SKÝRINGAR:
]) Sjá grein mína í Rétt', 4. h. 1972: Bandarikin og
Kina. I, bls. 219.
■> Áreiðanlegar tölur yfir íbúafjölda Kína eru ekki
fáanlegar; meðaltal ýmissa ágiskana bendir til
að hann sé kringum 800 miljónir.
r,) Hlutur utanríkisverslunar er svo óverulegur i
bjóðarbúskap Kínverja að t.d. innfluíningur korns
breytir litlu um nauðsyn þeirra á að bjargast af
eig n efnum.
4) Vegna m.a. eignaupptöku rikisins á iðnaðarauð-
magni sem japanir höfðu fest i Kina á tímabilinu
1937—45 voru u.þ.b. tveir þriðju hlutar allra
iðnaðargagna landsins í höndum rik sins árið
1946.
r,) Sjá grein Brynjólfs Bjarnasonar i Rétti, 1. h.
1959: „Stökkið mikla" i Kina. Frásögn Brynjólfs
mótast af hinum háfleygu vonum sem kínverskir
kommúnistar bundu í upphafi vlö árangur stökks-
ins mikia.
0) Felix Greene: The Wall has Two Sides. 1962.
7) Þessi samvinnufélög höfðu þá 100—300 þú inn-
an vébanda sinna og mestallt jarðnæði i sam-
eign.
s) Fyrsta kommúnan, kennd við Sputnik, hafði ein-
mitt verið stofnuð i Húnanfylki í apríl þetta sama
ár.
0) Á árunum 1959—1961 ge'suðu í Kina einhverjir
verstu þurrkar sem komið hafa á þessari öld.
Umdeilt er hversu mikinn þátt þeir muni hafa
átt i því að stökkið m;kla fór út um þúfur.
167