Réttur - 01.01.1977, Blaðsíða 54

miklu af helstu auðlind íslands, fossunum
— þá þarf strax og slíkt verk er framið að
gera heimi Ijóst með svipaðri yfirlýsingu og
gefin var 1961, að þjóðin muni í framtíð-
inni ekki virða slíka samninga heldur rjúfa
og láta þá seku sæta sínum dómi, en end-
urheimta vald sitt yfir auðlindum sínum öll-
um. Frakkar sýndu það með frelsisskrá sinni
forðum og Bandaríkin með sinni sögufrægu
yfirlýsingu 1776 að engin þjóð er bundin
þeim fjötrum, sem illir valdhafar hafa lagt
hana í, ef hún aðeins hefur hug og hjarta til
að slíta þá.
En til þess svo megi verða þarf alþýða Is-
lands að varðveita hugann heiðan og hjart-
að heitt. Það krefst hinnar „dauðtryggu varð-
stöðu ár eftir ár"14) þar sem aldrei er slakað
á. Við skulum muna orð Fásts hjá Goethe.
„Sá einn á skilið jafnt frelsið sem lífið er
ávinnur sér það hvern dag."lr,)
E. O.
SKÝRINGAR:
Vitnað í vísu Stephans G. 1908: „Ráðagerð
Skúla mætt mótspyrnu frá öllurn":
Ef til sannleiks kasta kemur
kveddu' hann upp með tveimur, þremur!
svo kvað skáld — þó eigi það ygði,
að eins-dæmið sitt Skúla dygði.
2) Sjá grein Bergsteins Jónssonar: ,,Alþýðuflokk-
urinn og íslenskir jafnaðarmenn gagnvart Sam-
þandslagasamningnum árið 1918," I „Sögu"
1976.
Jón Sigurðsson i Nýjum Félagsritum 1. 1941 í
greininni „Um Alþing á Islandi," einkum þls. 99.
II Bréf Sveins Björnssonar rikisstjóra til forseta
Sameinaðs Alþingis, dags. 22. janúar 1944, er
birt I „Rétti" 1944 í greininni: „Aðdragandi
lýðveldisstofnunarinnar," bls. 15—18. Þar er og
birt, bls. 18—25 svar lýðveldisnefndarinnar,
sem var orðað sem yfirlýsing og rædd tillaga
Jónasar frá Hriflu frá 1941 um þjóðfund, en
raunverulega var verið að svara Sveini. Það
þótti bara „diplomatiskt" eftir aðstæðum að
hengja bakara fyrir smið, — fyrst meining all-
margra þingmanna var að kjósa Svein sem for-
seta síðar.
“> Sjá grein mína „Upphaf bandariskrar ásælni
gagnvart Islandi" í Rétti 1974 bls. 108—129,
einkum bls. 121.
III Sjá m.a. greinina „Eigum við að kalla fátæktina
yfir okkur aftur, Islendingar?" í Rétti 1949,
einkum bls. 163—164.
7) Sjá m.a. „Islensk stóriðja í þjónustu þjóðarinn-
ar" I Rétti 1947, einkum bls. 188—214.
*> Sjá grein Þór Whiteheads í Skírni 1976.
°> Góð skilgreining á áhrifum „Marshallhjálpar-
innar" er i grein Ásmundar Sigurðssonar í
Rétti 1952, bls. 66—97.
10> I „Rétti" 1976 bls. 243—246.
”> Greinar Sigurðar eru í „Sögu" 1975 bls. 5—102
og 1976 bls. 125—182.
13> „Réttur" 1947, bls. 133—142.
13> Sjá t.d. bók J. J. Arevalo: Hákarlinn og sar-
dínurnar. Mál og menning 1960.
14> Úr kvæði Jóhannesar úr Kötlum: „Þegnar þagn-
arinnar" í „Hrímhvíta móðir".
lr'> Úr lokaræðu Fausts hjá Goethe:
„Nur der verdient sich Freiheit wie das Leben
der táglich sie erobern musz."
54