Réttur - 01.01.1977, Blaðsíða 80

NEISTAR
ÁL-EITRUN
,,Það er algengt í heiminum
að flúorvetni og önnur uppleys-
anleg flúorsambönd valdi mönn-
um heilsutjóni og dauða, enda
eru þau talin í röð allra sterk-
ustu eiturefna, sem til eru. Sjúk-
dómseinkennin, sem þessar eit-
urtegundir valda, geta verið með
margvíslegu móti og fara aðal-
lega eftir því, hvernig efnin ber-
ast inn í líkamann. Ef áhrifin eru
sterk og snögg og verka á lík-
amann utan frá, erta þau og
særa húð og slímhúðir, geta
valdið brunasárum á húð og
skaddað stórlega slímhúðir,
valdið lungnakvefi með hósta og
andarteppu og fleiri hastarlegum
einkennum."
★
„Hægfara flúoreitrun er til og
hún lýsir sér fyrst og fremst
með mjög sérkennilegum breyt-
ingum á beinum likamans og
bandvef. Beinin verða eins og
mölétin, beinaukar vaxa út úr
beinum hér og þar og kalk sest
í liðaböndin. Þessu fylgja ýmiss
konar þrautir og óþægindi. Þessi
tegund eitrunar, sem nefnd er
við verksmiðjurekstur."
flúorosis, er algeng í sambandi
Jafnframt því, sem þannig er
varað við sjúkdómahættu af
völdum mengunar í álverinu, var
varað alvarlega við þeirri hættu
sem lífríkinu umherfis bræðsluna
stafaði af flúormengun, jafnt
gróðri sem dýralífi.
Alfreð Gislason,
þingmaður Alþýðubanda-
lagsins, í ræðu á Alþingi
29. apríl 1966.
•k
„Þannig hefur verið vitað, frá
því fyrst var farið að ræða um
byggingu álbræðslu hér á landi,
að viss mengun gæti stafað af
rekstri hennar, aðallega vegna
uppgufunar á flúorvetni frá
bræðsluofnum hennar. Má segja,
að þetta sé sú eina tegund meng-
unar, sem orð sé á gerandi í sam-
bandi við fyrirhugaða álbræðslu
I Straumsvik. Eins og nánar verð-
ur vikið að hér á eftir, er full
ástæða tíl þess að ætla, að flúor-
mengun muni ekki skapa teljandi
vandamál í sambandi við vinnu
verkamanna og annarra á verk-
smiðjunni sjálfri, þar sem loft-
ræsting í bræðsluofnum hennar
og önnur vinnuskilyrði verða
góð."
Iðnaðarráðherra viðreisnar-
stjórnarinnar í ræðu á Al-
þingi 1. mars 1967.
★
„Ákafi þeirra stjórnmálaflokka,
sem stóðu að samningunum um
álverið, þ. e. a. s. Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins, var
slíkur að þeir létu öll aðvörunar-
orð sem vind um eyru þjóta og
töldu ekki ástæðu til að vefengja
umsagnir svissneska álhringsins,
sem gerði ekkert úr þessu vanda-
máli. Undirlægjuháttur einkenndi
því þennan þátt samningsins eins
og reyndar samninginn allan."
★
„Þeim, sem stóðu að samnings-
gerðinni við Alusuisse um álverið
i Straumsvik er hollast að viður-
kenna mistök sín og bregðast við
vandanum á þann eina hátt, sem
sæmandi er, og knýja á tafarlausa
uppsetningu fullkomnustu hreinsi-
tækja í verksmiðjunni, jafnframt
því sem komið verði þar á reglu-
bundnu heilbrigðiseftirliti og
mengunarrannsóknum. Allar nauð-
synlegar heimildir eru til í lögum
og reglugerðum til að krefja auð-
hringinn um slíkan hreinsitækja-
búnað og aðrar heilbrigðisvarnir.
Það eina, sem á skortir, eru fyrir-
mæli og einurð stjórnvalda. Leng-
ur verður ekki unað við að for-
ráðamenn álversins séu einungis
viðræðugóðir í þessum efnum,
sem er það orð er eftirlitsaðilar
öryggis- og heilbrigðismála hafa
gefið þeim. Ráða verður þegar bót
á hinum alverlegu mengunarmál-
um, bæði innan dyra og utan.
Þingsályktunartillaga þessi er
flutt til að stjórnvöld megi finna
vilja Alþingis i þessu máli, en
hún gerir ráð fyrir, ef samþykkt
verður, annars vegar uppsetningu
fullkomnustu hreinsitækja, að við-
lagðri rekstrarstöðvun ella, og
hins vegar almennum reglum til
að tryggja sem best heilsugæslu
meðal starfsfólks og rannsóknir
og eftirlit með mengun og áhrif-
um hennar."
Niðurlag greinargerðar Sig-
urðar og Eðvarðs fyrir
þingsályktunartillögunni út
af álverinu 1977.
80