Réttur - 01.04.1978, Blaðsíða 30

Ingibjörg Haraldsdóttir.
kvenna lil hinnar svokölluðu „heims-
menningar“. Hve oít höfum við ekki
heyrt því haldið fram í fúlustu afvöru að
konur hafi sáralítið lagt þar af nrörkun-
um, og síðan er þessi fullyrðing notuð til
að „sanna“ að konur séu yfirleitt hæfi-
leikum sneyddar, þær skorti gáfur og
frumlega hugsun o. s. frv.
Á undanförnum árum hefur lrvað eftir
annað verið ráðist til atlögu við þessa
goðsögn. Hver vísindamaðurinn af öðr-
um sýnir fram á þátt kvenna í bókmennt-
um og listum og í ljós kemur að liann er
eigi alllítill, en hefur oftar en ekki verið
þagaður í hel. Helga Kress bókmennta-
fræðingur lýsir því í ágætum formála
bókarinnar „Draumur að veruleika"
hvernig „bókmenntastofnunin“ hefur
úthýst íslenskum kvenrithöfundum úr
bókmenntasögunni, svo tekið sér nær-
tækt dæmi.
Helga íýsir því einnig í formálanum
hve illa þjóðfélagið hefur búið að jreinr
konum sem liafa getu og hæfileika til að
skrifa. Hlutverk þeirra í þessu Jrjóðfélagi
hefur til skamms tíma verið rækilega
skorðað innan veggja heimilisins, Jrær
hafa hvorki haft „peninga né sérher-
bergi" til að sinna hugðarefnum sínum
og til þess hefur ekki verið ætlast af þeini
að þær kynnu eða gerðu annað en að
hugsa um heimili og ala upp börn. Þetta
gildir að sjálfsögðu um konur alls staðar
á Vesturlöndum, og þetta gildir einnig
um aðrar listgreinar en bókmenntir. Það
segir sig því sjálft að konur hafa ekki átt
greiðan aðgang að kvikmyndalistinni.
Nú skal það skýrt tekið fram, að á ís-
landi hefur enginn átt greiðan aðgang að
kvikmyndalistinni, og gildir Jjá einu
hvort um karl eða konu er að ræða, enda
verður Island ekki tekið með í reikning-
inn í J^ví sem hér fer á eftir, heldur fjall-
að um ástandið eins og það er í löndum
þar sem kvikmyndalist er til og kvik-
myndir framleiddar svo einhverju nemi.
Karlmannalist
Kvikmyndalistin hefur verið til
skamms tíma, og er enn að miklu leyti,
karlmannalist. Kvikmyndir hafa verið
Iramleiddar af körlum og fyrir karla, og
meira að segja er yfirgnæfandi meirihluti
gagnrýnenda karlar. Það segir sig Jrví
sjálft að sjónarmið kvenna hafa ekki
fengið að njóta sín sem skyldi í þessari
listgrein. Þetta kemur einna best frarn ef
við hugum að J)ví hvernig sú kvenmynd
h'efur verið gegnum árin sem kvikmynd-
irnar hafa skapað. Á Jrað hefur verið
bent, að á stríðsárunum hafi allmargar
102