Réttur - 01.04.1978, Blaðsíða 36

hjálpa þeim sem verða saklaus fórnar-
lömb kerfisins.
Hanne Reintoft hefur skrilað m. a.
bækurnar „Kvinder og politik" 1973 og
„Om familien, 1 og 2,“ 1977. Bækur
hennar „Om familien“ eru ekki aðeins
athyglisverðar fyrir félagsfræðinga og
rauðsokka heldur og hvern þann sem býr
í samfélagi við aðra og lætur sig fjölskyld-
una varða því öll höfum við reynslu af
fjölskyldu - góða eða illa — eins og H. R.
tekur fram í fyrsta þætti bókarinnar „Om
familien 1“, þætti sem hún kallar „Hvað
er fjölskyldan?" Síðan rekur hún hinar
ýmsu gerðir fjölskyldu og þá fyrst hinar
frumstæðu. Við lesum forviða um tvö
gjörólík þjóðarbrot í Nýju Gíneu og
frjálsar konur í Mangalandi í hinni
þurru Vestur-Alríku. Þá er röðin komin
að hinni sósíölsku fjölskyldu, fyrst í
Tjadtjikistan, Sovétríkjunum, Austur-
Þýskalandi og síðast Kúbu.
Kaflinn um Tjadtjikistan hafði djúp
áhrif á mig. Landið er fjallaland í Mið-
Asíu og á landamæri að Kína, Alganistan
og íran. Þarna búa 3,5 milljónir manna
og framleiða bómull og ávexti. Náttúru-
auðlindir eru miklar. Höfundur rekur á
ógleymanlegan hátt hvernig kúgaðar
konur þessa fyrrum hirðingjaþjóðfélags
hrista smátt og smátt af sér klafann á ára-
tugunum 1920-40 eltir að Sovétríkin
taka þar völdin. Eiginmenn og bræður
höfðu allan rétt til að refsa konum og
jafnvel drepa þær vegna óhlýðni. Þegar
stúlkum var gefinn kostur á að ganga í
skóla komu ævareiðir afturhaldsseggir og
klipptu hinar mörgu, smáu fléttur
stúlknanna sem voru tákn þess að jrær
væru ógiftar. Síðan urðu feðurnir að taka
dætur sínar af líli jiví að þær höfðu verið
svívirtar og áttu enga möguleika á hjóna-
bandsmarkaðinum framar. Svona fór líka
fyrir þeim konum sem köstuðu blæjunni
eða vildu ekki sætta sig við að vera eigin-
kona númer 2 eða 3. Þá voru lögin þeirra
megin. í höfuðborg landsins, Dushanbee,
er stór fjöldagröf sem geymir lík margra
Jjessara myrtu kvenna. — Höfundur hefur
sjálfur verið þarna á ferð - að vísu hálfri
öld síðar — og talað við unga og aldna.
Hver kafli vekur til umhugsunar og
hver á sinn hátt. Á eftir hverjum efnis-
Jtætti dregur höfundur saman í stuttu
máli þær niðurstöður sem hún hefur
komist að. - Spurningar vakna hjá les-
andanum. Aukið sjálfstraust og fjárhags-
legt öryggi kvenna í Austur-Þýskalandi
veldur Jrví að þær setja fram nýjar og
breyttar kröfur til sambýlismanna og
fjölskyldulífs. Hvað annað? - Og vissuð
Jrið að það eru lög á Kúbu að vinni báðir
foreldrar úti þá skiptast heimilisverkin
jafnt. Skyldi það hjálpa?
Næsti þáttur Ijallar um fjölskylduna í
iðnaðar|)jóðfélagi Vesturlanda. Þá er röð-
in komin að langstærsta hluta bókarinn-
ar eða fjölskyldunni í Danmörku í dag.
Þarna kemur hin 20 ára reynsla H. R.
sem félagsfræðings glöggt í ljós. Af djúp-
um skilningi og miklu raunsæi fjallar
hún um hin ýmsu vandamál sem við ým-
ist þekkjum af eigin reynslu eða afspurn;
ástina, kynlífið, sambúðina, gelgjuskeið-
ið, fyrsta barnið, hin ýmsu aldursskeið og
erfiðleikana sem þeim fylgja og síðast en
ekki síst ellina. í lok þessa Jráttar er alar
athyglisverður kalli um neysluna og
neyslusamfélagið. Höfundur sýnir fram
á hvernig einkum konur og unglingar
eru fórnarlömb auglýsinga ogvöruneyslu
tískunnar sem í sífellu krefst Jress að við
kaupum nýtt og nýtt. H. R. segir: „Gall-
inn er ekki sá að við óskum okkur hlut-
108