Réttur - 01.04.1981, Blaðsíða 12

Menn gela orðið lanjjnel jaðir á lyginni á hermálasvið-
inu: Miklar áróðurslölur eru jafnan frambornar í sam-
handi við samanburð á herstyrk.
Frá því í síðari heimsstyrjöld hafa verið
háð 130 stríð. Þau hafa tortimt milljónum
manna, enda þótt kjarnorkuvopnum hafi
ekki verið beitt. Meirihluti þessara stríða
hefur verið meira eða minna á vegum stór-
veldanna eða NATÓ-ríkjanna, annaðhvort
með beinni íhlutun eða vopnaútvegun og
stuðningi við þriðja aðila. Yfir öllum þessum
átökum hefur ægishjálmur atómvopnanna
gnæft og ekki hefur skort hótanir um beit-
ingu þeirra.
En þar hefur ógnarjafnvægið komið til
sögunnar. Almennt samkomulag virðist ríkj-
andi um að yrði farið að beita kjarnorku-
vopnum myndi heimurinn verða sprengdur
aftur á steinöld, eða hreinlega útrýmt. Gert
hefur verið ráð fyrir að það mikil skynsemi
yrði jafnan ríkjandi í stjórnkerfum atóm-
veldanna að engum dytti í hug að setja af
stað gagnkvæma eyðileggingu og útrýmingu
af þessu tagi. Þetta hefur verið nefnd fæling,
og stefnan hefur verið sú að fæla frá beitingu
kjarnorkuvopna með því að stórveldin hlæðu
þeim upp í æ ríkari mæli. Á þessu hefur hinn
vopnaði friður í Evrópu byggst. Almennt
hefur verið álitið að orrustur milli blokkanna
í Evrópu myndu sjálfkrafa leiða til beitingar
atónivopna. Enda þótt ekki hafi verið barist
neitt að ráði í Evrópu í 36 ár, er þó ekki um
réttlátan frið að ræða. Stórveldin hafa hasl-
að sér áhrifasvæði í Evrópu, og gerðu það
þegar í lok síðari heimsstyrjaldar. Innan
þeirra vilja þau öllu ráða, eins og íbúar
Afghanistan og Tékkóslóvakíu hafa fengið
að finna fyrir í nútímanum. Og þó beitt sé
fimlegri aðferðum vestan megin járntjalds,
er niðurstaðan því miður svipuð. Evrópu-
þjóðir eru gíslar stórveldanna í austri og
vestri.
Líkframleiðsluiðnaðurinn
En öll þau vopn sem líkframleiðsluiðnað-
urinn framleiðir verða að endingu notuð.
Það kennir sagan. Þegar vélbyssan var fund-
in upp álitu margir að stríð yrði meiningar-
laust, því notkun hennar myndi leiða til
fjöldamorða. Þegar Nóbel fann upp dýna-
mítið hélt hann að það myndi gera stríð fár-
ánlegt. Hið sama álitu menn um atómvopnin
eftir Hiroshima og Nagasaki.
Tæknin og þróun vopnaiðnaðarins eru á
hinn bóginn fyrir löngu komin fram úr hinu
pólitíska kerfi og allri pólitískri hugsun. Að
því hefur verið unnið í mörg ár að gera atóm-
vopnin meðfærilegri, markvissari, fjölbreytt-
ari og brúklegri. Og svo er nú komið að hern-
aðarkenningar eru farnar að laga sig að þess-
ari tækniþróun.
Takið eftir því. Fyrst kemur tæknin og
síðan kenningin uni hvernig skuli nota hana
til að framleiða lík.
Það sem máli skiptir hér er að fram hafa
komið kenningar frá pólitískt ábyrgum aðil-
um í Bandaríkjunum sem henda til þess að
ógnarjafnvægið sé úr sögunni, og við taki
tímabil sem gerir ráð fyrir að atómvopn séu
76