Réttur - 01.04.1982, Qupperneq 25

Uppreisn kvenþjóðarinnar
Það var allþung undiralda kvenfrelsisbaráttu að rísa smátt og smátt nokkrum
árum fyrir bæjarstjórnarkosningarnar í maí 1982. Að sumu leyti var það máske
ný „útgáfa” þeirrar voldugu, rismiklu öldu, er gerði ísland 1975 að því landi
þar sem reisn kvenþjóðarinnar varð máske mest og víðfeðmust þann dag!
Þessi undiralda braust nú út í því að jafnrétti konunnar varð miklu víðara að
veruleika við framboð en fyrr og því miklu fleiri konur í sveitarstjórnarkosning-
um eftir þær en áður. Og á Akureyri og í Reykjavík voru boðnir fram sérstakir
kvennalistar, einvörðungu skipaðir konum, — og komu að tveim fulltrúum á
hvorum stað.
En það er rétt að athuga í þessu sambandi
nokkuð forsögu kvenfrelsisbaráttunnar —
og hvað hér má af henni læra.
Kvenfrelsisbaráttan er orðin meir en aldar-
gömul hér í Evrópu. Og það kom brátt fram
er hún tók að sigra í þeim atriðum, er sett
voru á oddinn: Kosningaréttinum — að
hreyfingin hlaut að verða tvískipt: Annars-
vegar hin borgaralega kvenfrelsishreyfing, er
setti kosningaréttinn og jafnrétti í hjóna-
bandinu — einkum hvað eign snerti á odd-
inn, — og fylktu konur efnamanna sér ekki
hvað síst um þann þátt. En hinsvegar reis
næstum jafn snemma hin sósíalistíska
kvenfrelsishreyfing, sem barðist fyrir algeru
afnámi þjóðfélagslegrar kúgunar konunnar:
afnámi fátæktar, þrældóms og hverskyns
annars misréttis, — jafnvel fyrir samskonar
kynfrelsi og karlmaðurinn lengst af hafði tal-
ið sér sjálfsagt.
í kvikmynd þeirri enskri, er mesta athygli
vakti fyrir kvennadaginn mikla 1975, mátti
strax hjá þeim Pankhurst-mæðgum greina
þessa tvískiptingu: hjá hinni borgaralegu frú
Pankhurst annars vegar og hins vegar hjá
hinni róttæku Sylvíu, dóttur hennar, er varð
kommúnisti2 og barðist góðri baráttu fyrir
réttindum og hagsmunum verkakvenna.
Það er nú rétt öld liðin síðan August Bebel
reit fyrstu gerðina af sinni heimsfrægu bók
,,Konan og sósíalisminn”, sem var prentuð á
laun í Þýskalandi 1883 í fyllri útgáfu en 1879
Briet Bjamhéðinsdóttir
89