Réttur - 01.01.1988, Blaðsíða 42

fatið, félagstækið, er gamlingjar varð-
veittu í einlægri íheldni sinni.
Járni var ólatur að upplýsa hópinn um
63 ára félagið. Hefðir þess, venjur, og
skrifuð sem óskrifuð lög. Enda fékk hann
þar áhugasama og lífsglaða tilheyrendur
af báðum kynjum. Hann var því orðinn
allvel heima í þeirra andstæðufullu bar-
áttuaðferðum og makalausu stefnumálum
er kosningu hans bar að á félagsfundi sem
samninganefndarmanns. Uppástungur
voru margar í virðingarstöður og tvísýnt
um röðun í nefndina. Fjöldi uppréttra
handa réð hverjir tuttugu tækju þar sæti.
Kom þá berlega í ljós hvern hug ungviðið
með rauðu löglegu skírteinin bar til
Járna, sem varð ofarlega á listanum.
í Alþingishúsinu var skrafað, stælt og
þráttað, á mörgum stöðum í einu. Kringl-
an og velflestir aðrir íverustaðir þéttsetnir
iðjulausu verkafólki, sem vissulega var
allt annað tamara en sitja auðum
höndum, við naflaskoðun um hábjarg-
ræðistímann, eða bisa við orðhengils-
hætti, setningafræði og kommu eða þanka-
striksmismun. Verkefnið var þó að bíða,
þrauka og hlusta, er yfirnefndin, foryst-
an, kæmi með gleðiboðskapinn, en það
vildi dragast og er til kom, voru menn
hreint ekki á eitt sáttir hvort heldur
stefndi fram eða aftur, væri kjarabót eða
rýrnun áunninnar hefðar.
Samninganefnd var kosin á almennum
félagsfundi en stjórn félags þótti sjálf-
kjörin nema því meiri ágreiningur ríkti og
gat hún því átt í vök að verjast ef kosin
var mjög fjölmenn og einörð samninga-
nefnd.
Nefndarmenn voru oftast ósamstæður
hópur, sitt úr hvorri áttinni, og vöktu og
biðu undir þrúgandi álagi. Stjórnarfor-
ysta aftur á móti samstillt með sín sjón-
armið sem vissulega gátu orkað tvímælis,
en skákaði þó ætíð í forystuvaldi, með
oddvita og formann félags að sameining-
artákni, ef útaf bar. Utan dyra var setið
fyrir nefndarmönnum til frétta og njósna,
því bæði fjölskylda og vinnufélagar áttu
hagsmuna að gæta hvað færi fram innan
læstra dyra.
Nokkur líkn í þraut var því einræði
sáttasemjara. Hann bannaði alla umferð
um húsið með lögregluvaldi á fundar-
tíma, sem oft gat orðið ærið langur og
þreytandi í einhæfni orðaskaks og mein-
ingarmunar, frá tíu til þrjátíu tímar.
Karlarnir skiptust í ótal hópa og sveitir,
hvað sem leið félagsveru eða flokksvist.
Þeir yrðu að drepa tímann með einhverj-
um ráðum, því kvenfólk var ekki til
staðar, svo neinu nam.
Kyngreining ísl. verkalýðshreyfingar á
fjórða tug hernáms var almenn, og taldist
til undantekningar ef kona gegndi stjórn-
unarstarfi í félagi, jafnvel þó konur væru
helmingur félagsmeðlima. Alla tíð voru
þó konur eftirsóttur starfskraftur á skrif-
stofum félaga, enda í lægstu launaflokk-
um.
í húsi einu við Austurvöll dæmigert
samfélag í harðri kreppu; lítill hluti eigna-
manna reynir að sannfæra stóran hluta
allsleysingja um ágæti eignaleysis, á milli
aðila trónar sáttasemjari í móðu blekk-
ingar.
Orðasveimur hafði hríslast um húsið
alla nóttina og smogið hverja gátt, en
varð að lokum rakinn til flokkskytru
Framsóknar. Járni, sem vítt og breitt
hlustaði viðmælendur, þóttist kenna ör-
verpið og væl vinnumálasambandsins,
sama sem Sís, er nú kenndi kulda frá al-
menningsáliti, er alfarið virtist styðja
verkfallsmenn. Sís verksmiðjur nyrðra
voru verkefnalausar, því umbúðir voru
syðra í strangri gæslu Dagsbrúnar. Verk-
42