Réttur - 01.04.1988, Blaðsíða 21

I ciknarinn Low lýsir með þessari mynd þcirri skoðnn sinni að forsenduna fyrir traustu lýðræði o|> þingræði
sé að finna í traustri sögulcgri hefð.
hvert þessara þriggja yröi aö vera ööru
óháö. Á þann hátt taldi hann tryggt að
þau gætu haldið hvert öðru í skefjum og
sjá fram á að yfirvegað samstarf milli
þeirra væri eftirsóknarverðast. Ennfrem-
ur myndi með þessu móti verða komið í
veg fyrir óæskilega þróun stjórnvaldsins
t.d. í átt til einveldis eða skrílveldis.
Þar seni hefur verið reynt að framfylgja
kenningu Montesquieu út í æsar hefur
komið fram galli í henni. Hann kemur
franr vegna þess að kenningin byggir á því
að árekstrar milli þessara þriggja valda-
stofnana geti ekki leitt af sér óleysanlegan
vanda. Almenn reynsla hefur á hinn bóg-
inn kennt að það er ekki rétt. Það kemur
í Ijós að þegar deila verður milli aðila
með mjög svipaðan styrk hefur það í för
með sér ástand aðgerðarleysis ef enginn
getur beitt valdi sínu eða klókindum til
þess aö beygja aðra að vilja sínum. Þaraf-
leiðandi hefur niðurstaðan orðið sú að
eitthvert þessara þriggja stjórnvalda verði
að vera hinunr rétthærra. Hjá okkur er
það Alþingi.
Lýðveldi með þingbundinni stjórn
Fyrsta grein stórnarskrár okkar hljóðar
svona: „ísland er lýðveldi nteð þingbund-
inni stjórn.“
Einfaldasta stjónarfarslega skýringin á
lýðveldi er að hluti þegna ríkisins á kost á
að kjósa sér þjóðhöfðingja til ákveðins
tíma í senn auk þess að kjósa fulltrúa til
setu á þjóðþing.
bingræöi er þar sem þeir einir sitja í
ríkisstjórn sem meirihluti þjóðarinnar
styður eða þolir í embætti.
69