Réttur - 01.01.1989, Blaðsíða 38

hægrisinnaða andstaða sótti stuðning til
allra þjóðfélagshópa.
Bandaríkjastjórn og önnur heims-
valdalönd gripu tækifærið og juku smám
saman aðstoð sína við sveitir hægrisinna.
Árið 1986 fengu þær 400 milljón Banda-
ríkjadali (20.000 milljónir ísl. króna) í
beina aðstoð frá Bandaríkjastjórn, en 600
milljónir 1987. Önnur aðstoð var veitt
fyrir milligöngu Pakistan, sem fékk 3.000
milljón Bandaríkjadala (150.000 milljón-
ir ísl. króna) á árunum 1982-1986. Sam-
þykkt hefur verið að veita Pakistan 4.000
milljón Bandaríkjadali á næstu 6 árum.
Á sama tíma og reynt var að friða jarð-
eigendur, klerkavaldið og aðra aftur-
haldssinnaða fjandmenn ríkisstjórnarinn-
ar, hélt Afganistanstjórn og herlið So-
vétríkjanna áfram að beita sömu hrotta-
fengnu aðferðunum og þegar höfðu leitt
til þess að þorri fólks í landinu sneri baki
við ríkisstjórninni.
12.000 þorp lögð í rúst
Hersveitir Sovétríkjanna urðu í vax-
andi mæli að beita loftárásum. í upphaíi
stríðsins voru 22.000 þorp í landinu. Árið
1985 höfðu 12.000 verið lögð í rúst og
önnur 5.000 orðið fyrir miklum skakka-
föllum af þeirra völdum. Hægrisinnar
stóðu einnig fyrir villimannlegum aðgerð-
um. Nýlegasta dæmið eru sprengiárásir á
íbúðahverfi í Kabúl sem urðu fjölda
manns að bana.
Talið er að 1 milljón manns hafi látið
lífið og 5 milljónir flúið land. Þar af fóru
rúmar 3 milljónir til Pakistan. Aðrar 2
milljónir eru í íran. Sovétstjórn telur sig
hafa misst 15.000 hermenn, en mesti
fjöldi sovéskra hermanna í landinu náði
tölunni 115.000.
Árið 1986 tók Najibullah við af
Karmal. Hann reyndi að Ijúka stríðinu
með aðstoð Sovétríkjanna. í byrjun árs
1987 lýsti hann einhliða yfir sex mánaða
vopnahléi og sakaruppgjöf til handa upp-
reisnarherjunum.
Þessar tilraunir báru engan árangur.
Sovétstjórnin hélt áfram að reyna að ná
fram alþjóðlegu samkomulagi undir for-
ystu Sameinuðu þjóðanna, sem gerði
þeim kleift að kalla burt hersveitir sínar
strax.
í febrúar 1988 birtist yfirlýsing frá
Mikhail Gorbachev, leiðtoga Kommún-
istaflokksins í Sovétríkjunum, um brott-
kvaðningu allra sovéskra hermanna fyrir
15. mars 1989, að því tilskyldu að sam-
komulag næðist, þar á meðal við ríkis-
stjórnir Pakistan og Afganistan. Hann
lagði áherslu á að hersveitir Sovétríkj-
anna færu á brott óháð því hvort sam-
komulag um vopnahlé næðist milli ríkis-
stjórnarinnar í Afganistan og uppreisn-
armanna.
Hinn 14. apríl 1988 undirrituðu ríkis-
stjórnir Afganistan, Pakistan, Sovétríkj-
anna og Bandaríkjanna samkomulag um
tilhögun brottflutningsins.
Pakistan og Bandaríkin stýra
Hersveitir hægrisinna settust um borg-
ina Jalalabad í byrjun mars, en hefur ekki
enn tekist að hernema hana. Jalalabad er
ein af stærstu borgum Afganistan. Hún
liggur við þjóðveginn til Kabúl, skammt
frá landsmærunum við Pakistan. Þar búa
60.()()() manns.
Ákvörðun um að láta hersveitir hægri-
sinna ráðast á Jalalabad var tekin í mars á
toppfundi pakistanskra leiðtoga, borgara-
legra og hernaðarlegra, að viðstöddum
sendiherra Bandaríkjanna. Enginn Af-
gani var á fundinum. Ákvörðunin sýnir
hvernig stríði mujahedeen eða „Hinna
heilögu hermanna Islam“ eins og skæru-
38