Morgunblaðið - 10.01.2006, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 10. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
F
lugvél Atlantic Air-
lines frá Færeyjum
fleytti kerlingar á
Reykjavíkurflugvelli
og farþegar klöppuðu
fyrir fimleikum flugstjórans, sem
hafði áður lýst yfir efasemdum sín-
um um að fært yrði að lenda á vell-
inum sökum hálku. Skemmtilegri
ferð lokið með ánægjulegum enda-
hnykk.
Um helgina ferðaðist ég til
áfangastaðar sem ég hefði átt að
vera löngu búinn að heimsækja á
mínum þrjátíu árum lífs. Færeyjar
eru yndislegur eyjaklasi þar sem
hreint út sagt stórskemmtilegt og
gestrisið fólk byggir hvern fjörð af
ótrúlegri útsjónarsemi og alúð.
Kindurnar eru sérkennilegar og
fjölmargir áhugaverðir kostir í
boði fyrir gesti.
En þrátt fyrir að vera gestrisið
og ljúft fólk með falleg og einlæg
bros og enn skemmtilegri mat-
argerðarlist eiga Færeyingar enn
sitthvað í land hvað varðar málefni
samkynhneigðra. Þannig las ég í
frændblaði Morgunblaðsins,
Dimmalætting (Dimmulétting ell-
egar Morgunn) að ekki væri hægt
að dæma prest nokkurn á Hvalvík
fyrir meiðyrði eða mannréttinda-
brot á samkynhneigðum fyrir að
hella sér yfir þá í stólræðu sinni.
Enda er ekki til lagabókstafur í
færeyskum lögum sem verndar
samkynhneigða eins og aðra
minnihlutahópa. Tillaga um að
bæta málsgrein inn í hegning-
arlöggjöfina þar sem samkyn-
hneigðir væru verndaðir fyrir for-
dómum á prenti og í starfi var felld
á lögþinginu með 20 atkvæðum
gegn 12. Stór hluti færeysku þjóð-
arinnar á enn erfitt með að sætta
sig við raunveruleika samkyn-
hneigðar.
Í samræðum mínum við fær-
eyska þingkonu úr Þjóðveld-
isflokknum sagði hún mér að þetta
mætti m.a. rekja til þess hversu
smátt samfélagið er, ekki hefði enn
náð að myndast borgarhefð þar
sem samkynhneigðir næðu að
blómstra. Þess vegna flyttu margir
samkynhneigðir til Danmerkur,
þar sem þeir blómstruðu í starfi og
menntun og færeyskt samfélag
missti þar stóran spón úr aski sín-
um. Sagði hún þó að stærstur hluti
hinna brottfluttu færeysku homma
og lesbía vildu koma til baka, ef
samfélagið væri tilbúið að taka
betur á móti þeim. Þingkonan
sagði svona samfélagsbreytingar
taka mikinn tíma og eflaust myndi
sjálfstæði eyjanna og sterkari
sjálfsmynd samfélagsins bæta
mjög úr hlutunum.
Önnur orsök þess hversu illa er
komið fyrir samkynhneigðum er
mögulega sú hversu stórt hlutverk
trúin spilar í samfélagi Færeyinga.
Íhaldssöm gildi eru enn ríkjandi
meðal eyjarskeggja. Þó má merkja
á ungu fólki í Færeyjum meiri nú-
tímavæðingu og frjálslyndari gildi,
samfara auknu innstreymi al-
þjóðlegra menningaráhrifa. Þess
verður vonandi ekki langt að bíða
að þessi gildi hörfi alfarið í hafsjó
fortíðar. Einu áhyggjurnar verða
þá að með hinum sívaxandi er-
lendu menningaráhrifum fölni
kannski hin sakleysislega einlægni
sem maður upplifir. Hún er alls
ekki barnaleg, meira eins og
draumkennd, þegar maður kemur
úr kaldhæðnum og dökkum veru-
leika hins „nútímavædda“ Íslands.
Við skulum vona að Færeyingar
beri gæfu til að varðveita sakleysi
sitt, gestrisni og ljúft viðmót í
hörðum og köldum heimi efn-
ishyggju og hörfandi gildismats.
En já, rétt eftir að vélin skopp-
aði vestur flugbrautina eftir ein-
ungis klukkutíma flug frá alþjóða-
flugvellinum í Vaagum, skaust ég á
netið og rakst á hreint út sagt
dauðleiðinleg ummæli hins annars
ágæta pistlahöfundar Egils Helga-
sonar. Að vísu verður að segjast
Agli til varnar að hann vitnaði að
hluta til óbeint í pistil á hinu mis-
málefnalega vefriti Vefþjóðvilj-
anum, sem seint verður sakaður
um hlutleysi eða sjálfsgagnrýni.
Egill sagði, svo ég leyfi mér að
vitna í kappann: „Besta komment-
ið um tónleikana átti Vef-Þjóð-
viljinn sem spurði, svona fyrst
þeim var stefnt gegn virkjunum,
hvort þeir yrðu ekki örugglega
órafmagnaðir? Það má líka spyrja
hvort erlendu skemmtikraftarnir
sem sungu meðal annars lagið Al-
uminium hafi ekki örugglega not-
ast við annað en flugvélar og bif-
reiðar til að komast á
tónleikastað?“
Já, einmitt. Náttúruvernd-
arsinnar eru allir á móti rafmagni.
Rafmagn er vont í sjálfu sér, enda
frá djöflinum komið. Og við erum
líka á móti bílum og flugvélum, ál-
pappír og öllu sem er gert úr áli.
Rétt eins og næringarfræðingar
sem mæla ekki með að fólk borði
alla daga á MacDonalds eða öðrum
skyndibitastöðum eru beinlínis á
móti öllum mat. Rétt eins og fólk
sem gagnrýnir neysluhyggju nú-
tímans er á móti framförum, pen-
ingum og verslun yfirhöfuð, vildi
bara helst búa í moldarkofum.
Það getur ekki verið að nátt-
úruverndarsinnar séu á móti of-
neyslu og bruðli, vanvirðingu við
náttúru landsins og blekkingar
þeirra sem nota hundruð milljóna
af almannafé til að mála glans-
myndir sem fegra skemmdarverk
þeirra. Satt að segja bjóst ég við
svona röksemdafærslu frá stand-
andi félaga í múgsefjunarhrópkór
Framsóknarflokksins, eða já, ein-
hverjum af hinum sérlega mál-
efnalegu ofurfrjálshyggjumönnum
á Vefþjóðviljanum, sem nýta hvert
tækifæri til að slá um sig með
ódýrum „allt eða ekkert“ rökvill-
um. En ekki frá einhverjum sem
gefur sig út fyrir að vera hugsandi
maður. Ég get vel sætt mig við
rökræðu með og á móti virkjunum,
og jafnvel með eða á móti nátt-
úruvernd. En ég get ekki sætt mig
við svona lágkúru og hvet Egil til
að skýra almennilega fyrir mér
hvort hann í alvörunni telji að allir
náttúruverndarsinnar séu á móti
rafmagni, bílum og flugvélum, eða
hvort hann sé til í að koma sér upp
úr leðjuslagnum og upp á eðlilegt
rökræðuplan um umhverfismál.
Þess má að lokum geta að ég
skoðaði tölur um hversu mikið ál
fer í flugvéla- og þotusmíðar á ári.
Mér til lítillar furðu kom í ljós að
álverið á Reyðarfirði ætti að geta
uppfyllt gervalla þörf flugiðnaðar-
ins fyrir árið 2007 á u.þ.b. einum
vinnudegi. Afganginn af árinu
gætu þeir síðan notað til að bræða
ál fyrir sívaxandi hrúgu áldósa
bjór- og gosþambandi vest-
urlandabúa, því þangað fer víst
nokkuð drjúgur hluti álsins.
Heimkoma
Ég er ekki á móti rökræðu um virkj-
anamál og umhverfismál. En fólk verð-
ur að tala á málefnalegu plani. Það er
hallærislegt að gera fólki upp skoðanir.
VIÐHORF
Svavar Knútur Kristinsson
svavar@mbl.is
FLESTUM ætti að vera kunnugt
um að F-listinn er eina aflið í borg-
inni, sem vill halda Reykjavík-
urflugvelli í Vatnsmýrinni. Þó virð-
ist talsverður
misbrestur á því að
þessi staðreynd sé al-
menningi kunn. Því
miður hafa fjölmargir
sem hafa tjáð sig um
framtíð flugvallarins í
Vatnsmýri ranglega
haldið því fram, að
samstaða sé um það
innan borgarstjórnar
að flytja flugvöllinn á
brott. Stundum virðist
þetta gert af þekking-
arskorti, en stundum í
áróðursskyni. Hvorugt
er boðlegt og slíkt ætti ekki að við-
gangast í umfjöllun fjölmiðlamanna
um flugvallarmálið. Það heyrir engu
að síður til undantekninga, að ekki
sé klifað á þessum ósannindum.
Ósannindi Viktors
B. Kjartanssonar
Í nýlegum Kastljóssþætti RÚV
hélt Viktor B. Kjartansson, tals-
maður samtaka, sem berjast fyrir
flutningi Reykjavíkurflugvallar til
Keflavíkur, enn á lofti þeim ósann-
indum „að allir stjórnmálaflokkar í
borginni“ vilji flugvöllinn burt. Þó
að þekkingarskortur hafi einkennt
nær allan málflutning þessa tals-
manns er mér ekki grunlaust um að
hér hafi talsmaðurinn, sem jafn-
framt er formaður fulltrúaráðs
sjálfstæðisfélaganna í Reykja-
nesbæ, verið að hagræða stað-
reyndum í flokkspólitískum tilgangi.
Í senn virðist reynt að fela sérstöðu
F-listans í flugvallarmálinu og
breiða yfir vandræðalega kúvend-
ingu borgarstjórnarflokks Sjálf-
stæðisflokksins í sama máli.
Svo mjög var okkur í F-listanum
misboðið yfir rangfærslum Viktors
B. Kjartanssonar, að við báðum um
leiðréttingu hjá Kastljósinu, en því
var ekki sinnt.
Rangfærslur um
sjúkraflug á Íslandi
En það eru fleiri en undirritaður
sem geta ekki orða bundist vegna
rangfærslna Viktors B.
Kjartanssonar í áð-
urnefndum Kast-
ljóssþætti RÚV. Theó-
dór Skúli Sigurðsson,
umsjónarlæknir
sjúkraflugs Fjórðungs-
sjúkrahússins á Ak-
ureyri, ritar grein und-
ir heitinu
„Rangfærslur um
sjúkraflug á Íslandi“ í
Morgunblaðið 18. des-
ember sl. Þar vitnar
hann í eftirfarandi um-
mæli Viktors: „Sjúkra-
flugið eins og við vitum náttúrulega
… þá eru allt bráðaflug og bráða-
tilfelli eru í þyrlum og það eru þyrl-
ur sem flytja allstaðar þar sem
verða slys og bráð tilfelli. Þegar
verið er að flytja sjúklinga á milli
staða í flugvélum er það venjulega
vegna þess að þá er verið að flytja
fólk á milli stofnana ekki vegna þess
að það er í bráðri lífshættu.“ Mál-
flutning í þessum dúr hefur und-
irritaður þurft að hlusta á í borg-
arstjórn Reykjavíkur. Þar ríkir nú
samstaða hjá R- og D-lista um að
vísa flugvellinum á brott úr Vatns-
mýrinni, sem líklegast leiðir til þess
að hann fari til Keflavíkur. Vegna
sjúkraflugsins og annarra öryggis-
hagsmuna má það ekki verða.
Tillaga F-lista
í borgarstjórn
Tillaga F-listans í borgarstjórn
20. september sl. um að ekki kæmi
til greina að flytja flugvöllinn til
Keflavíkur og að framtíð innan-
lands-, sjúkra- og öryggisflugs á
höfuðborgarsvæðinu yrði tryggð
var felld með öllum atkvæðum borg-
arfulltrúa R- og D-lista. Þá varð
vendipunktur í umræðunni og
stuðningsmenn flugvallarins fóru að
svara einhliða áróðri Höfuðborg-
arsamtakanna og annarra flugvall-
arandstæðinga. Skoðanakönnun
sem IMG Gallup gerði í október-
mánuði fyrir borgarstjórnarflokk F-
listans sýndi vaxandi fylgi við flug-
völlinn í Vatnsmýri og að tæplega
60% Reykvíkinga vildi frekar hafa
völlinn áfram í Vatnsmýrinni en að
flytja hann til Keflavíkur.
Undirritaður er því miður eini
borgarfulltrúinn, sem hefur bent á
þá staðreynd, að sjúkraflugi verði
engan veginn haldið uppi með þyrl-
um eingöngu. Á þetta bendir Theó-
dór Skúli Sigurðsson einnig í grein
sinni, þegar hann segir:
„Sérstaklega þarf að taka fram að
þyrlur eru ekki álitlegur kostur fyr-
ir almennt sjúkraflug vegna tíma-
taps og hæðatakmarkana, þær fara
hægar yfir og eru ekki búnar jafn-
þrýstibúnaði. Ástand sjúklinga er
stundum svo alvarlegt að það leyfir
ekki flutning loftleiðina nema í jafn-
þrýstibúnum flugvélum.“
Tekin verði upplýst ákvörðun
Það hlýtur að vera áhyggjuefni
fyrir þá Reykvíkinga, sem vilja að
tekin verði upplýst og ábyrg
ákvörðun um framtíð flugvallarins í
Vatnsmýri að vandaður málatilbún-
aður og sérstaða F-listans í flugvall-
armálinu er sniðgengin af mörgum
fjölmiðlum. Fyrir því eru augljósar
pólitískar ástæður. Afstaða F-
listans byggist ekki síst á þeirri
staðreynd að undirritaður, oddviti
listans, er læknir með langa starfs-
reynslu, m.a. á landsbyggðinni. Sú
afstaða gengur þvert á þann vilja
fulltrúa R- og D-lista að skera á þá
lífæð samgangna og öryggismála í
landinu, sem Reykjavíkurflugvöllur
er.
Ósannindi í flug-
vallarmálinu
Ólafur F. Magnússon fjallar
um stefnu F-listans
í flugvallarmálum
’Flestum ætti að verakunnugt um að F-listinn
er eina aflið í borginni,
sem vill halda Reykja-
víkurflugvelli í Vatns-
mýrinni.‘
Ólafur F. Magnússon
Höfundur er læknir og oddviti
F-listans í borgarstjórn.
STJÓRNARANDSTAÐA íhalds-
ins í borginni síðustu ár hefur
meira og minna verið einskorðuð
við einn hlut, Orkuveitu Reykjavík-
ur. Málflutningur þess hefur verið
með ólíkindum og ber hann vitni
um annaðhvort ótrúlegan skort á
framsýni, lítinn skiln-
ing á fjárfestingum og
rekstri eða einfaldlega
öfund. Mér er næst að
halla mér að seinustu
skýringunni og tel víst
að það vildi sjálft
Lilju kveðið hafa.
Sú aðgerð að sam-
eina hitaveitu, raf-
magnsveitu, vatns-
veitu og nú fráveitu
borgarinnar í eitt fyr-
irtæki um leið og
nýrri veitu, gagnaveit-
unni, hefur verið kom-
ið á fót, er stórkostlegt framfara-
spor. Sameiningin er framkvæmd
af þvílíkri framsýni að í dag skilur
maður ekki af hverju þetta var
ekki löngu búið og gert.
Stjórnendur Orkuveitunnar, und-
ir stjórn Alfreðs Þorsteinssonar
oddvita framsóknarmanna í borg-
inni, báru gæfu til að ganga rösk-
lega fram í sameiningunni, gera
nauðsynlegar skipulagsbreytingar
fljótt og sameina starfsemina undir
eitt þak eins fljótt og auðið var í
glæsihýsi sem við getum verið stolt
af.
Hálfkák eða seinagangur við
sameiningu gamalgróinna fyr-
irtækja kostar mikla fjármuni
vegna óhagræðis í rekstri meðan á
breytingunum stendur og veldur
óöryggi meðal starfsmanna. Starfs-
menn hvers fyrirtækis og þekking
þeirra eru aðaleign þess og því afar
mikils virði að vel takist til við að
halda starfsfólki ánægðu og öruggu
í sínu starfi, enda lagnirnar, dæl-
urnar og tankarnir lítils virði ef
enginn kann að stýra þeim.
Eitt er víst. Orku-
veitu Reykjavíkur á
alls ekki að selja
einkaaðilum, eins og
áreiðanlega verður fái
íhaldið öllu ráðið í
borginni.
Engin rök mæla
með því að einkavæða
fyrirtæki sem eru að
stórum hluta í einok-
unaraðstöðu eins og
ávallt verður með
rekstur vatnsveitu,
hitaveitu og fráveitu.
Þar sem raforkukerfi
hafa verið einkavædd, eins og t.d. í
Bandaríkjunum og Bretlandi, hefur
afhendingaröryggi verið gersam-
lega óásættanlegt og er skemmst
að minnast langvarandi rafmagns-
leysis í Kaliforníu fyrir nokkrum
misserum, sem stafaði af því að
fyrirtækjum var skipt upp, hlutar
starfseminnar seldir út úr fyr-
irtækjunum eða þeim skipt upp
með þeim afleiðingum að samhæf-
ing hrundi og ábyrgðarskipting
varð óljós.
Orkuveitan á áfram að vera
sterkur bakhjarl í atvinnuuppbygg-
ingu í borginni, sem ber ríka sam-
félagslega ábyrgð. Öflugt fyrirtæki
sem veitir góða þjónustu á bestu
kjörum og afhendingaröryggi sem
stenst ýtrustu kröfur. Jafnframt á
hún að skila góðum arði til borg-
arbúa af skynsamlegum fjárfest-
ingum, sem farið er í með hag-
kvæmum lántökum þar sem
styrkur sameinaðs fyrirtækisins er
nýttur. Nýjasti vitnisburðurinn um
hagkvæmnina í rekstri fyrirtæk-
isins er sá að án þess að lækka
gjaldskrá sína stenst Orkuveitan
öðrum veitum landsins snúning á
raforkumarkaði, eftir að hann er
nú orðinn frjáls.
Geta framsóknarmenn því verið
stoltir af Orkuveitu Reykjavíkur og
okkar þætti í uppbyggingu hennar,
sem sagan mun dæma með mun
meiri sanngirni en dægurþrasandi
íhaldsmenn virðast geta gert.
Orkuveitubyltingin
Eftir Gest Guðjónsson ’Geta framsóknarmennþví verið stoltir af Orku-
veitu Reykjavíkur og
okkar þætti í uppbygg-
ingu hennar, sem sagan
mun dæma með mun
meiri sanngirni en dæg-
urþrasandi íhaldsmenn
virðast geta gert.‘
Gestur Guðjónsson
Höfundur býður sig fram í 3. sæti í
prófkjöri framsóknarmanna í
Reykjavík.
Prófkjör Reykjavík
TENGLAR
..............................................
www.gestur.is