Morgunblaðið - 05.02.2006, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 5. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
…allt um
íþróttir
helgarinnar
á morgun
Ágúst Guðmundsson hefurtekið þátt í umræðumframtíðarhóps Við-skiptaráðs Íslands þarsem Ísland árið 2015 hef-
ur verið til umræðu. Hann hefur
ákveðnar skoðanir á því hverjar
áherslur Íslendinga ættu að vera við
framtíðarstefnumótun.
Ágúst segir að þær miklu breyt-
ingar sem átt hafi sér
stað á þeim rúma ára-
tug sem liðinn er frá
því að EES samning-
urinn var gerður árið
1994 beri að skoða í
samhengi við framtíð-
arstefnumótun. Með
samningnum hafi
frjálsræði verið inn-
leitt á Íslandi sem með-
al annars hafi leitt til
verulegrar kaupmátt-
araukningar. Þær
þjóðfélagsbreytingar
sem átt hafi sér stað
hafi leitt til þess að Ís-
land sé æ minna háð
framleiðslu.
„Ísland er að breytast úr því að
vera framleiðsluþjóðfélag í það að
vera þjónustuþjóðfélag sem er svipuð
þróun og átt hefur sér stað víðast
hvar í Vestur-Evrópu. Árið 1970 stóð
framleiðsla undir 50% af landsfram-
leiðslu Bretlands og Þýskalands. Í
dag stendur framleiðsla hins vegar
einungis undir um 20% af landsfram-
leiðslu Breta og um 40% hjá Þjóð-
verjum,“ segir Ágúst. Hann bætir því
við að hér á Íslandi hafi hlutfall þjón-
ustugreinanna aukist mjög á síðustu
árum og nefnir sem dæmi að á árinu
2005 hafi fjármálaþjónusta lagt
meira til þjóðarframleiðslunnar held-
ur en allur sjávarútvegurinn.
Byggjum ekki afkomu á framleiðslu
Ágúst segir að með þeirri heims-
væðingu sem eigi sér stað í dag sé
framleiðsla að færast þangað sem
vinnuafl sé ódýrast að teknu tilliti til
framleiðni hverju sinni og því muni
þjónusta, sem byggir á hærra mennt-
unarstigi, alltaf skipa veigameira
hlutverk í þeim þjóðfélögum sem geti
skapað sér hlutfallslega yfirburði
með traustu stjórnkerfi og miklum
mannauði.
„Það sem við Íslend-
ingar þurfum að átta
okkur á er að við komum
ekki til með að byggja
afkomu okkar á fram-
leiðslu í framtíðinni. Það
sem er mest virðisauk-
andi í heiminum í dag og
það sem þjóðir hafa ver-
ið að fjárfesta í eru fyrst
og fremst þjónustu-
greinar eins og ferða-
þjónusta, fjármálaþjón-
usta og uppbygging
hátækni- og upplýsinga-
iðnaðar. Við þurfum að
átta okkur á þessu og
endurskilgreina þjóðfé-
lagið, ekki sem framleiðsluþjóðfélag,
líkt og sjávarútvegurinn er sem hefur
í gegnum Íslandssöguna verið sá at-
vinnuvegur sem við höfum byggt af-
komu okkar að mestu leyti á.“
Spurður um hátt gengi krónunnar
og áhrif þess á einmitt þessar teg-
undir þjónustugreina segir Ágúst að
það sé mikið áhyggjuefni. „Ég held
að stjórnvöld þurfi að einblína á og
setja sér stefnu um uppbyggingu Ís-
lands sem þjónustuþjóðfélags. Það
gerist ekki á sama tíma og verið er að
byggja upp álver eða stóriðnað. Það
má kannski segja að þar sé verið að
virkja hluti sem gefi minna af sér en
það að virkja hugvit og framtaks-
semi, sem einkennir nú Íslendinga
eins og margir vita.“
Iðnfyrirtæki gætu pakkað saman
Hann segir að ef marka megi frétt-
ir undanfarnar vikur þá standi til að
byggja ný álver og stækka þau sem
fyrir eru á næstu árum og ef fram fari
sem horfir verði landið brátt eitt
helsta álframleiðsluland heims.
„Þetta segir okkur auðvitað að krón-
an mun halda áfram styrk sínum
þannig að önnur íslensk iðnfyrirtæki
geta farið að pakka saman og flytja
starfsemi sína. Þetta gefur augaleið.
Hvaða útflutningsgreinar munu þola
samfellt uppbyggingarskeið í stór-
iðju í nær áratug, frá 2003 til 2013?
Afleiðingin gæti einfaldlega orðið sú
að útflutningur aukist í raun og veru
ekkert þegar upp er staðið heldur
færist útflutningsframleiðslan á milli
greina. Þær útflutningsgreinar sem
hafa háan virðisauka og byggja á
þekkingu og hugviti hverfi einfald-
lega á braut.“
Ísland í samkeppni við aðrar þjóðir
Ágúst segir að uppbygging álvera
og þungaiðnaðar sé klárlega ekki það
sem skilað geti Íslandi mestu í fram-
tíðinni. „Eins og staðan er nú þá hef-
ur aldrei verið meiri samkeppni á
milli þjóða og Ísland er í mikilli sam-
keppni við aðrar þjóðir. Það eru
margar þjóðir bæði í Austur-Evrópu
og í Asíu sem eru með efnahagi sem
eru að vaxa gríðarlega hratt. Þessar
þjóðir eru að soga til sín fjárfestingu
og mannauð og þær eru á fullum
krafti að byggja upp þjóðfélög sem
koma til með að verða mjög sam-
keppnishæf í framtíðinni. Á sama
tíma erum við Íslendingar að eyða
hundruðum milljarða í fjárfestingar
sem er fyrirsjáanlegt að muni skila
lítilli arðsemi. Það er erfitt að sjá
hvaða skynsemi býr að baki slíkum
fjárfestingum þegar menn lifa í heimi
sem er allur meira og meira sam-
tvinnaður og menn þurfa að nota pen-
ingana í fjárfestingar sem munu
raunverulega skila þeim áfram í
framtíðinni.“
Þörf á skjótari ákvarðanatöku
Ágúst segir að hann telji mikilvægt
að fólk af hinum ýmsu sviðum þjóð-
félagsins fái að koma að slíkri stefnu-
mótun líkt og Viðskiptaráð hafi nú
staðið fyrir og af því fleiri sviðum, því
betra. Hann segist telja að öll slík
vinna sem skili fastmótuðum hug-
myndum um hvernig hægt sé að
byggja upp öflugt framtíðarþjóðfélag
sé af hinu góða. „En ég held að
stjórnvöld þurfi að vera aðeins fljót-
ari að bregðast við, því að það er nú
þannig í heiminum í dag að hlutirnir
ganga alveg ótrúlega fljótt fyrir sig.
Hlutir sem tóku mjög langan tíma
fyrir 20 árum taka nú mjög stuttan
tíma. Þannig að stjórnvöld og at-
vinnulífið sjálft hafa ekki jafnmikinn
tíma til að sitja og velta hlutunum
fyrir sér, eins og stjórnvöld gera að
vissu leyti í dag. Hraði samfélagsins
og hraði breytinganna kalla einfald-
lega á hraðari vinnubrögð og skjótari
ákvarðanatöku,“ segir Ágúst.
Gengur vel hjá Símanum
Ágúst er varamaður í stjórn Sím-
ans en bróðir hans, Lýður Guð-
mundsson, er stjórnarformaður.
Bræðurnir eiga hlut í Skiptum sem
festu kaup á Símanum á liðnu ári. Að-
spurður um fyrstu skrefin hjá Síman-
um segir Ágúst að þeir bræður séu
mjög ánægðir með hvernig til hafi
tekist. Hann segist gera ráð fyrir því
að þeir verði kjölfestufjárfestar.
Morgunblaðið/Þorkell
Frá Viðskiptaþingi í fyrra en þá var metþátttaka.
Virkjun hugvits og fram-
takssemi framtíð Íslands
Ísland 2015 er yfirskrift Við-
skiptaþings sem Viðskipta-
ráð Íslands stendur fyrir nk.
miðvikudag. Ágúst Guð-
mundsson, stjórnarformaður
Bakkavarar, mun þar flytja
erindi um sína sýn á Ísland
árið 2015. Sigurhanna Krist-
insdóttir kynnti sér skoðanir
hans í þeim efnum.
Ágúst Guðmundsson
FRAMTÍÐARHÓPUR Viðskiptaráðs Íslands og Háskólans
í Reykjavík er skipaður fjölmörgu forystufólki úr íslensku
viðskiptalífi, háskólum og menningarstofnunum. Hópur-
inn hefur hist reglulega síðasta hálfa árið og rætt framtíð
Íslands, þá sérstaklega í samhengi við árið 2015. Á Við-
skiptaþingi 2006, mun skýrsla sem byggð er á vinnu
hópsins meðal annars verða til umræðu.
Í skýrslunni er lögð áhersla á þrjú meginatriði. Í fyrsta
lagi er það niðurstaða hópsins að Ísland hafi alla burði til
þess að verða samkeppnishæfasta land í heimi árið 2015.
Í öðru lagi sér hópurinn fyrir sér að Ísland verði alþjóða-
land þar sem hæfasta starfsfólkið stuðli að áframhald-
andi vexti íslenskra fyrirtækja erlendis. Í þriðja lagi á Ís-
land að vera miðstöð fjármála og þjónustu. Í skýrslunni
er lögð áhersla á mikilvægi þess að Íslendingar sæki
framhaldsmenntun erlendis og að útlendingar sæki í ís-
lenska háskóla svo fólk með sem breiðastan bakgrunn
starfi hérlendis.
Halldór Benjamín Þorbergsson, starfandi fram-
kvæmdastjóri Viðskiptaráðs, segir að ráðist hafi verið í
þessa samþættingu menningar, menntunar og viðskipta
vegna þess að mikilvægt sé að fólk á ýmsum sviðum
þjóðlífsins tali sig saman svo hægt sé að fá heildstæðari
mynd af því hvernig fólk sjái framtíð Íslands fyrir sér og
þá sé hægt að vinna heildstætt að framtíðaráformum Ís-
lands. Hann tekur sem dæmi að fyrirtæki séu alltaf að
koma í meiri mæli að menningarmálum og að tenging
háskóla og viðskiptalífs sé alltaf að aukast. Því liggi fram-
tíðarsýn þessara sviða saman á margan hátt. Halldór
Benjamín segir að árið 2015 hafi verið valið því það sé
ekki mjög langt í það en samt sem áður ætti að vera
nógur tími til að hrinda hlutum í framkvæmd.
Ísland 2015
sigurhanna@mbl.is