Morgunblaðið - 05.04.2006, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Bara svona í framhaldinu af ballinu, mr. Haarde, bætur, lím og pumpa.
MARGVÍSLEG dæmi eru
um að stórefnamenn safni
jörðum og hefur jarðaverð
hækkað gríðarlega á liðn-
um árum, um 100% á fimm
árum ásamt því að aukn-
ing seldra jarða er um
50%, sagði Björgvin G.
Sigurðsson, þingmaður
Samfylkingar, á Alþingi á
mánudag og spurði land-
búnaðarráðherra í kjölfar-
ið hvort það kæmi til
greina að koma í veg fyrir
jarðasöfnun efnamanna á
kostnað þess að hefð-
bundnir bændur geti
stundað búskap og keppt við þá
um jarðirnar – en verð á hefð-
bundnum jörðum er oft komið vel
yfir 100 milljónir króna. Í svari
Guðna Ágústssonar landbúnaðar-
ráðherra kom fram að þessi mál
væru til skoðunar í ráðuneytinu
og yrði farið yfir þau með Bænda-
samtökum Íslands. „Þar geta hin
norsku og dönsku lög verið til
hliðsjónar, þess vegna, en þar seg-
ir, það sem var áður í jarðalögum,
að eigninni verði að fylgja viss bú-
setuskilyrði,“ sagði Guðni sem
þykir þróunin þó jákvæð á flestum
sviðum.
Ráðherra benti einnig á að fyrir
örfáum árum hefði verið erfitt að
selja jarðir víða um land og full-
orðið fólk sem þurfti að bregða búi
hefði því lítið fengið fyrir ævi-
starfið. Nú væri landið hins vegar
í tísku og jarðasala mun auðveld-
ari og mikill áhugi almennings á
að eignast gróðurreit í náttúrunni.
Haraldur Benediktsson, for-
maður Bændasamtaka Íslands,
fagnar vilyrði ráðherra um við-
ræður um málið en á síðasta bún-
aðarþingi, sem haldið var í byrjun
mars sl., var gefin út ályktun um
jarðalögin og því beint til stjórnar
bændasamtakanna að láta kanna
og greina þróun á eignarhaldi á
bújörðum og meta áhrif hennar á
búsetu og byggðaþróun.
„Þetta er í raun og veru í fyrsta
sinn síðan ný jarðalög voru sett
sem við fáum afdráttarlausa yfir-
lýsingu ráðherra, sem er mjög
mikilvæg,“ segir Haraldur. „Þeg-
ar þessi lög voru sett var ekki
byrjuð þessi eignaskiptabylgja í
þjóðfélaginu sem við þekkjum frá
íbúðamarkaði.“
Haraldur segist ekki óttast að
aðilar kaupi sér jarðir til að nota í
frístundum eða sem annað heimili.
Mörg dæmi þekkist um að fólk
hafi keypt sér bújarðir og farið út
í það að viðhalda þar húsum og
dvelji um lengri eða skemmri tíma
og verði um leið hluti af því sam-
félagi sem þar er. „En það segir
sig sjálft að þegar menn eru
komnir með tíu eða tuttugu jarðir
búa þeir ekki á þeim öllum og það
er þessi jarðasöfnun sem fer fyrir
brjóstið á okkur,“ segir Haraldur
sem vill um leið að liðkað verði
fyrir svokallaðri „tvöfaldri bú-
setu“ þar sem aðilar greiði hluta
af sínu útsvari til þess samfélags
þar sem jörðin er.
Aðeins hafa farið fram óform-
legar viðræður um hvaða rann-
sóknarstofnun taki að sér grein-
ingu á þróun eignarhalds bújarða
og áhrifum á búsetu og byggða-
þróun en Haraldur vonast eftir að
skipulag rannsóknarinnar verði
klárt í vor og niðurstöður þá á
haustdögum.
Magnús Leópoldsson, fast-
eignasali hjá Fasteignamiðstöð-
inni, hefur mikla reynslu af sölu
bújarða. Hann segist ekki geta
tekið undir þá gagnrýni sem verið
hefur í umræðunni um raðkaup
jarða að undanförnu.
„Ég hef verið að skoða hvernig
þetta hefur verið í gegnum tíðina
og það hafa alltaf verið einhverjir
sem átt hafa margar jarðir en aðr-
ir fáar. Menn hafa átt fleiri jarðir
en þeir sem eiga flestar jarðir í
dag. Þannig að ég sé ekki að þetta
sé neitt stórkostlegt vandamál,“
segir Magnús og bætir við að
hann hafi frekar áhyggjur af því
hvernig búið er að fara með marg-
ar jarðir, að þeim sé skipt niður og
seldar í hlutum en með því er nán-
ast verið að gera þær óhæfar til
þess að vera með einhvern stórbú-
skap.
Dregur úr jarðakaupum ein-
staklinga til að fara í búskap
Aðspurður út í fasteignafélög
sem séu að kaupa upp jarðir segir
Magnús: „Mér hefur nú fundist
við þá aðila sem hafa keypt þessar
jarðir að þeir hafi einmitt ekki
verið í því að skipta upp jörðunum
og búa til tvær, þrjár jarðir úr
einni og selja.“
Magnús segist jafnframt ekki
verða var við að fjársterkir aðilar
séu að kaupa raðir af jörðum til
þess eins að safna þeim. Hann
segir að dregið hafi úr því að ein-
staklingar kaupi jarðir til að fara í
búskap, sérstaklega sauðfjár-
rækt, en talsvert sé þó um að fólk
flytji að einhverju leyti á nýkeypt-
ar jarðir sínar.
Samkvæmt heimildum Morg-
unblaðsins eru fasteignafélög
frekar í því að kaupa upp jarðir,
sameina og byggja upp búskapinn
á þeim. Sé slíkt frekar til þess fall-
ið að efla landbúnaðinn en draga
úr honum. Stærri bú séu hag-
kvæmari í rekstri og auðveldara
að hámarka framleiðni. Uppkaup
slíkra félaga hafi jafnframt gert
bændum kleift að yfirgefa jarðir
sínar, ef þeir það kjósa, og reyna
fyrir sér á öðrum sviðum atvinnu-
lífsins.
Fréttaskýring | Greining á þróun eignarhalds
bújarða og áhrifum á búsetu undirbúin
Jarðasala auð-
veldari en áður
Þróun á eignarhaldi bújarða og áhrif á
búsetu og byggðaþróun til skoðunar
Mikil ásókn hefur verið í bújarðir að undanförnu.
Viðskiptafrelsið má ekki
bitna á mikilvægum gildum

Landbúnaðarráðherra fagn-
aði nýverið í ræðustól á Alþingi
miklum áhuga almennings á því
að eignast jarðir víðs vegar um
landið sem hefðu fyrir örfáum
árum verið erfiðar í sölu. Við-
skiptafrelsið má þó ekki bitna á
mikilvægum gildum, að mati ráð-
herra, og mikilvægt er að fara
yfir þá þróun sem orðið hefur.
Það verkefni er til skoðunar hjá
ráðuneytinu í samráði við
Bændasamtök Íslands.
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
Vildi ná fram hefndum
á morgun

Viðtal Agnesar Bragadóttur
við forstjóra Iceland
FRAMTÍÐ Bílddælings hf. á Bíldu-
dal mun að líkindum ráðast að ein-
hverju leyti nk. fimmtudag þegar
fundað verður með hagsmunaðilum.
Unnið hefur verið að því hörðum
höndum að undanförnu að finna
fjármagn til að hefja vinnslu í húsi
Bílddælings að nýju en þar hefur
ekki verið starfað síðan á sl. sumri.
Fyrirtækið sagði upp öllu starfs-
fólki sínu í byrjun júní á síðasta ári,
alls um fimmtíu manns á sjó og
landi, og lagði fiskvinnslu á Bíldu-
dal niður. Í lok síðasta árs vöknuðu
svo vonir um að hægt yrði að hefja
starfsemi þar á nýjan leik en með
breyttum áherslum en það hefur
hins vegar ekki enn gengið eftir
þrátt fyrir mikla leit eftir fjár-
magni.
Fundurinn á fimmtudag mun að
mestu snúast um hvort hægt sé að
finna rekstrargrundvöll fyrir Bíld-
dæling til lengri tíma litið og eru
ýmsar hugmyndir uppi á borðinu
um raunhæfa vaxtamöguleika.
Fundað um
framtíð
Bílddælings