Morgunblaðið - 07.06.2006, Side 10

10 MIÐVIKUDAGUR 7. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
GUÐNI Ágústsson landbúnaðarráð-
herra segir Halldór Ásgrímsson, frá-
farandi forsætisráðherra, hafa rætt
um að axla ábyrgð eftir sveitar-
stjórnarkosningarnar. Nokkur hóp-
ur samstarfsmanna Halldórs hefði
sagt Guðna að Halldór myndi aldrei
standa upp úr stóli formanns fyrir
honum en vildi ná samstöðu með
honum um að kjósa nýja forystu fyr-
ir Framsóknarflokkinn. Halldór
hefði þó ekki kynnt þá niðurstöðu á
mánudag á Þingvöllum. Þetta tjáði
Guðni blaðamönnum að loknum rík-
isstjórnarfundi í gærmorgun.
Niðurstaðan hefði orðið sú, að
sögn Guðna, að hann hefði viljað hafa
hagsmuni flokksins að leiðarljósi og
fá sem fyrst nýja forystu. Ýmsir í
hópi Halldórs hefðu horft til Finns
Ingólfssonar um að snúa aftur í
stjórnmál. Hugsunin hefði verið sú
að mynda sterka samstöðu um það í
þingflokki og landsstjórn að menn
myndu nú í júní kjósa nýja forystu
fyrir Framsóknarflokkinn og að
Halldór og Guðni yrðu þar ekki í
forystu. Rætt hefði verið um mið-
stjórnarfund og flokksþing sem
vettvang kosninganna og miðstjórn-
arfundur hefði orðið fyrir valinu.
„Halldór Ásgrímsson tilkynnti allt
aðra niðurstöðu á Þingvöllum en að
kjósa nýja forystu í júní eða reyna að
ná samstöðu um nýjan formann og
varaformann í Framsóknarflokkn-
um. Býst ég við að það hafi stafað af
því að þetta mætti andblæstri gras-
rótar Framsóknarflokksins og var
orðið flókið og erfitt mál,“ segir
Guðni. Því hafi yfirlýsing Halldórs
komið honum sem og mörgum öðr-
um á óvart. Hann hefði ekki áður
heyrt það sem þar kom fram.
Kom á óvart
„Hann var ekkert að ræða um það
samkomulag sem við höfðum gert til
að ná samstöðu um nýja forystu
flokksins. Þess vegna kom það mér á
óvart að hann skildi tilgreina að við
værum með samkomulag í höndun-
um, ég og hann, af því hann kynnti
aðra niðurstöðu,“ segir Guðni.
Finnur hefði auðvitað íhugað þetta
mál og velt því fyrir sér hvernig og
hvort hann ætti aftur að koma inn í
pólitík. Hann virtist nú hættur við
það, þar sem hann hefði krafist al-
gjörrar samstöðu í flokknum um
það. „Það verður miðstjórnarfundur
á föstudaginn og flokksþing í haust.
Mér finnst ekkert ólíklegt að það
verði haldið fyrr, að framsóknar-
menn segi að þeir geti ekki búið við
þessa óvissu. Það er alltaf vont þegar
beðið er eftir ákvörðunum og átök
halda áfram,“ segir Guðni.
Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra að loknum ríkisstjórnarfundi
Kynnti aðra niðurstöðu en
að kjósa nýja forystu í júní
Morgunblaðið/Golli
Guðni Ágústsson varaformaður Framsóknarflokksins ræddi stuttlega við
fjölmiðlamenn að loknum ríkisstjórnarfundinum í gærmorgun.
„AFSÖGN Halldórs setur allt í upp-
nám innan ríkisstjórnarinnar,“ segir
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins. „Vegna þess
að það er ekkert búið að raða þar í
stóla og ekki búið
að ganga frá
neinum málum,
þannig að menn
eru bara í bið-
stöðu og maður
heyrir svolítið of-
an í Sjálfstæð-
ismenn að þeim
líður ekki vel yfir
því hvernig þetta er.“
Hann segir vanda Framsókn-
arflokksins alveg ótrúlega mikinn í
málinu. „Þeir eru bara ekki með
neitt klárt í þessu. Þar af leiðandi
sér maður ekki að málin séu í nein-
um skipulegum farvegi, mér sýnist
raunar að þau séu alveg komin úr
þeim farvegi sem Framsóknarmenn
hafi hugsað sér.“ Þetta segir Guðjón
að sé farið að bitna á stjórn landsins
og ástandið sé orðið mjög slæmt.
„Þetta veikir ríkisstjórnina, það fer
ekkert á milli mála þegar forsætis-
ráðherra segir sig frá ríkisstjórninni
án þess að neitt annað liggi fyrir.“
Varla starfhæf ríkisstjórn
Guðjón segir forystuna í Fram-
sóknarflokknum vera farna að bítast
um hvernig hún sjálf eigi að vera
skipuð og menn tali sitt á hvað um
vantraust. „Eins og Valgerður hefur
gert, aðrir vilja skipta út allri foryst-
unni og þetta er ekki orðið mjög
björgulegt. Maður veltir því virki-
lega fyrir sér hvort stjórnin sé starf-
hæf eins og hún er. Ég held hún sé
það varla.“
Fyrir liggi að „ætli menn að hafa
þetta svona“ geti þeir ekki stjórnað
landinu. „Það er ýmislegt sem þarf
að takast á við eins og verðbólgan og
kjarasamningar framundan og
meira og fleira. Menn geta ekki látið
þetta draslast áfram af því að það er
vandræðagangur í ríkisstjórninni.
Miðað við núverandi ástand spyr ég
hvort ekki sé kominn tími á að segja
sig frá þessu.“
Stólarnir Framsókn
mikils virði
Hann segist þó ekki gera skýlausa
kröfu um að boðað verði til kosninga
þegar í stað. „Menn eru með meiri-
hluta í þinginu og ef þeir geta unnið
úr þessu rugli kemst kannski eitt-
hvað lag á þetta sem ekki er í dag.“
Guðjón segir erfitt að spá fyrir
um hvað geti gerst næsta árið. Eitt
ár sé langur tími í pólitík. Aðspurður
um hvort hann telji að Framsókn-
arflokkurinn myndi halda áfram
samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn að
loknum kosningum segir hann að
Framsóknarflokkurinn hafi verið
„ákaflega leiðitamur að fara þar inn
þar sem hann getur tryggt sér
völd.“ Það sjáist nú eftir sveit-
arstjórnarkosningarnar. „Stólarnir
hafa alltaf verið þeim mjög mikils
virði.“ Framsókn gjaldi þess nú að í
samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn
hafi flokkurinn látið teyma sig út í
ýmislegt sem flokksmönnum innan
Framsóknarflokksins hafi ekki lík-
að, sem sjáist á því hvernig fylgið
hefur þróast.
„Ég bara vona að menn fari að
huga að stjórn landsins og horfi til
þess með ábyrgð og festu. Ástandið í
dag getur ekki gengið, þá er betra
að fara frá. Þjóðin á ekki skilið að
hér sé allt í rugli í ríkisstjórninni,“
segir Guðjón A. Kristjánsson sem
þó telur ekki ólíklegt að rík-
isstjórnin nái að greiða úr málum.
„Ég held að menn ætli að bera ein-
hver góðverk á sig fyrir næstu Al-
þingiskosningar.“
Guðjón A. Kristjánsson, for-
maður Frjálslynda flokksins
Allt í
uppnámi
og ófrá-
gengið
„ÉG horfi undrandi, svo ég segi ekki
agndofa, á þessa atburðarás. Það er
ótrúlegt hvernig þessa hluti ber að.
Þetta er svo mikil ringlulreið og svo
tilviljanakennd og ótrúleg atburða-
rás að það er eins og framsóknar-
menn hafi alger-
lega misst tökin á
þessu. Það logar
upp úr og þau
hrekjast áfram
með þetta og
áætlanir um að
endurnýja foryst-
una með ein-
hverjum skipu-
lögðum hætti.
Þær renna út í sandinn,“ segir Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður
Vinstri hreyfingarinnar græns fram-
boðs, um þróun mála innan Fram-
sóknarflokksins og í ríkisstjórn-
arsamstarfinu. Steingrímur kveðst
telja heppilegast að boðað verði strax
til kosninga, ellegar muni samfellt
umróts- og upplausnartímabil ríkja í
stjórnmálum fram á næsta vor.
Hann segir stöðuna í Framsókn-
arflokknum vera að leysast upp í
hjaðningavíg milli manna sem reyni
að taka aðra með sér í fallinu. Aug-
ljóst sé að Halldór hafi reynt að taka
Guðna með sér og svo hafi menn
einnig reynt að bendla Siv Friðleifs-
dóttur við þetta með því að segja að
hún, sem ritari flokksins, ætti einnig
að víkja. Þá komi Valgerður Sverris-
dóttir, iðnaðarráðherra, fram opin-
berlega og afneiti landbúnaðarráð-
herra. „Það er langt síðan maður
hefur séð fjölmenna forystusveit í
flokki lenda í svona opnum hjaðn-
ingavígum frammi fyrir alþjóð,“ seg-
ir Steingrímur. Þetta sýni að Fram-
sóknarflokkurinn sé ein rjúkandi
rúst og ekki í stjórntæku ástandi.
Sjálfstæðisflokkur ber ábyrgð
Steingrímur segir að það upp-
lausnarástand sem ríkt hafi innan
Framsóknarflokksins, hafi smitast
yfir í stjórnarsamstarfið. Spyrja
þurfi hvort Sjálfstæðisflokkurinn
ætli að axla ábyrgð á því að fram-
lengja þetta ástand með áframhald-
andi samstarfi við Framsóknarflokk-
inn. „Ég tel að það sé hreint ábyrgð-
arleysi ef Sjálfstæðisflokkurinn og
Geir H. Haarde ætla að bjóða þjóð-
inni upp á það,“ segir Steingrímur og
vísar til erfiðra og krefjandi verkefna
framundan. „Það er búið að kalla eft-
ir því undanfarin misseri að rík-
isstjórnin taki þátt í að reyna að ná
tökum á efnahagsástandinu og ná
niður verðbólgu. Seðlabankinn er bú-
inn að biðja um hjálp í sínum árs-
fjórðungsritum undanfarin mörg
skipti,“ bendir Steingrímur m.a. á.
Hann kveðst þó óttast að „Geir H.
Haarde meti það meira að fá að máta
forsætisráðherrastólinn í nokkra
mánuði heldur en að reisa sig með
því, eins og hann myndi gera í mínum
huga, að segja að stokka eigi upp
málin og kjósa.“
Fyndið að detta Finnur í hug
Hann segir að vandamál Fram-
sóknarflokksins eigi ekki eftir að
hverfa á næstu mánuðum. „Þau eru
djúpstæðari, alvarlegri og meiri en
svo að einhverjar einfaldar manna-
breytingar leysi þau,“ segir hann.
Flokkurinn sé ekki aðeins í vanda
vegna forystunnar heldur vegna
„stefnu sinnar, framgöngu og að-
gerða í íslenskum stjórnmálum. Það
hverfur ekki bara með því að breyta
um andlit og allra síst með því að
sækja mann sem er persónugerv-
ingur sömu hluta, mann eins og Finn
Ingólfsson. Mér finnst það nú ein-
hver fyndnasta hugmynd sem ég hef
lengi heyrt,“ segir Steingrímur. Fólk
myndi undir venjulegum kringum-
stæðum segja að Framsóknarflokk-
urinn væri flokkur sem þyrfti á
langri hvíld og langri endurhæfingu
að halda. „Það gerir hann ekki í erf-
iðu stjórnarsamstarfi,“ segir Stein-
grímur.
Hann kveðst telja að einboðið sé að
boða til nýrra þingkosninga. Verði
það ekki gert séum við að „sigla inn í
kosningavetur með mikla óvissu uppi
í efnahags- og kjaramálum og mjög
laskaða ríkisstjórn. Strax í erlendum
fjölmiðlum eru menn farnir að tala
um þetta sem enn eitt atriðið sem
veiki heldur stöðu landsins,“ segir
Steingrímur. Langheppilegast væri
að kosið yrði í sumar eða haust. Þá sé
enn hægt að taka ákvörðun um að
kjósa í fyrri hluta júlímánaðar en
kosningalög geri núorðið ráð fyrir því
að kosningar geti farið fram með
stuttum aðdraganda.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri grænna
Framsóknarmenn
algerlega misst tökin
„ÉG vil að ríkisstjórnin fari frá og það
þarf að gerast sem allra fyrst,“ segir
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir formað-
ur Samfylkingarinnar. „Ef menn vilja
axla ábyrgð gagnvart verkefnum sín-
um ætti þessi rík-
isstjórn að segja af
sér. Það væri
langeðlilegast í
þeirri stöðu sem
nú er, því menn
þurfa að end-
urnýja umboð sitt
og traust.“
Hún segir at-
burðarásina und-
anfarna daga mjög sérkennilega, allt
frá síðasta fimmtudegi en þá var
landsstjórnarfundur Framsókn-
arflokksins haldinn. „Menn vildu
koma þinginu heim áður en þetta færi
allt af stað hjá þeim,“ segir Ingibjörg
og bætir við að nú skýrist hvernig á
því stóð að stjórnarmenn hafi alls
ekki viljað hafa eldhúsdagsumræður í
gærkvöld eins og stjórnarandstaðan
hafði lagt til.
Stjórnin þrotin að kröftum
„Mér finnst þetta einkennast af
röngu stöðumati hjá forsvarsmönnum
ríkisstjórnarinnar, að halda að það
væri hægt að vera með það opið dög-
um saman hvernig þessi ríkisstjórn
væri skipuð, hver væri þar í forsvari
og hverjir gegndu ráðherraemb-
ættum.“ Hún vísar í að atburðarásin
einkennist af mikilli ringulreið „sem
er kannski bara birtingarmynd þess
að ríkisstjórnin er í raun þrotin að
kröftum og er ófær um að taka á að-
kallandi verkefnum sem bíða hér við
hvert fótmál, vegna óeiningar í eigin
röðum.“
Hún segir að í raun sé hér um að
ræða ákveðið pólitískt skipbrot nú-
verandi ríkisstjórnarsamstarfs og að
hún telji engar líkur á að samstarfið
verði endurnýjað eftir næstu kosn-
ingar. „Það er sameiginlegt skipbrot
hvernig hlutirnir hafa gengið til á
kjörtímabilinu, þótt Framsókn-
arflokkurinn hafi farið illa út úr
sveitarstjórnarkosningunum og eigi
við mikil innri vandamál að stríða. Við
erum að horfa upp á að fá þriðja for-
sætisráðherrann á jafnmörgum ár-
um, þriðja utanríkisráðherrann og
væntanlega verða einhverjar breyt-
ingar í ráðherraembættum eina ferð-
ina enn,“ segir Ingibjörg og bendir á
að þannig nái menn aldrei að setja sig
inn í mál eins og þeir þurfi til að geta
haft stjórn á sínum málaflokkum.
Aðkallandi verkefni bíða
Hún segir mörg aðkallandi verk-
efni bíða og vísar til stöðunnar í efna-
hagsmálum, sem sé mjög viðkvæm og
nefnir til sögunnar skýrslu Standard
& Pooŕs um lánshæfismat ríkissjóðs.
Miklu skipti að erlendir aðilar hafi
traust á því sem hér er að gerast í
stjórnmálalífi og efnahagsmálum og
óstöðugleikinn nú sé ekki til að skapa
það traust nema síður sé. „Það er
mjög viðkvæm staða á vinnumarkaði
og kjarasamningar lausir í nóvember.
Það eru aðkallandi verkefni í velferð-
armálum sem þarf að sinna. Enginn
veit hver framtíð Íbúðalánasjóðs er,
enginn veit hvað verður með Ríkis-
útvarpið, enginn veit hvað verður um
Byggðastofnun, enginn veit hvernig
Iðntæknistofnun verður og svo fram-
vegis, svo hér eru mörg mál í ákveðnu
uppnámi og enginn virðist vera fær
um að móta þá stefnu sem þarf að
fylgja fram á næstu mánuðum.“
Aðspurð hvort ör skipti forystu-
manna í ríkisstjórninni og núverandi
óvissuástand muni gefast illa fyrir
stjórnarflokkana segir Ingibjörg Sól-
rún að þegar svona samstarf byrji að
rakna upp, sé erfitt að sjá fyrir end-
ann á því. „Og það skapar ákveðna
lausung sem er alltaf mjög erfið. En
það var kannski varla við öðru að bú-
ast úr því þeir ákváðu, þrátt fyrir nið-
urstöðu síðustu kosninga, að halda
áfram stjórnarsamstarfinu, og úr því
þeir ákváðu að lofa jafn miklu og þeir
gerðu var alveg ljóst að myndi reyna
verulega á. Þannig að það mátti
kannski sjá fyrir að svona gæti farið.“
Hún segist ekki frekar en aðrir vita
hvaða ríkisstjórn verði hér í næstu
viku. „Það getur vel verið að þessari
ríkisstjórn takist að lifa út kjörtíma-
bilið en hún er mjög löskuð eftir
þessa uppákomu og ég held það geti
reynst mjög erfitt fyrir þróun mála
hér innanlands að vera með þannig
ríkisstjórn við stjórnvölinn. Ég tel
þess vegna eðlilegt að ríkisstjórnin
segi af sér og boði til kosninga.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar
Skipbrot núverandi
ríkisstjórnarsamstarfs