Morgunblaðið - 07.06.2006, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 7. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Einar Nikulás-son, forstjóri,
fæddist í Doktors-
húsinu á Vestur-
götu 25 í Reykjavík
3. október 1921, en
ólst upp við Hring-
brautina. Hann lést
á Landspítalanum
við Hringbraut hinn
28. maí síðastliðinn.
Nikulás faðir Ein-
ars var sonur Frið-
riks bónda á Litlu
Hólum í Mýrdal,
afabróður Erlends
Einarssonar fyrrverandi forstjóra
S.Í.S. Friðrik var sonur Björns
Bergsteinssonar, bónda á Dyrhól-
um, bróður Þuríðar langömmu
Ólafs G. Einarssonar fyrrverandi
ráðherra.
Móðir Nikulásar var Halldóra
Magnúsdóttir, bónda í Dyrhóla-
hjáleigu Ólafssonar og Sigríðar
Sigurðardóttur. Ragna móðir Ein-
ars var dóttir Stefáns, héraðs-
læknis í Vík í Mýrdal, Gíslasonar.
Móðir Stefáns var Halla, dóttir
Steindóri Aðalsteinssyni, og eiga
þau tvær dætur. 2) Ragnar Már,
framkvæmdastjóri, kona hans er
Arngunnur Atladóttir og á hann
einn son, Albert Má, með fyrri
konu sinni, Regínu Scheiper. 3)
Þórhildur, sálfræðinemi, maður
hennar er Halldór Kristófersson,
börn hennar eru Valberg, maki
hans er Suzanne Slegers, Rósa,
maki hennar er Kristján Karlsson,
þau eiga eina dóttur, Auðunn
Björn, Þórarinn Árni og Sigurður
Gísli. 4) Nikulás, rafvirki í Reykja-
vík, börn hans eru Einar, Ragnar
Már, Anna Rósa og Nikulás.
Einar var rafvirkjameistari að
mennt og stofnaði eigið fyrirtæki
1945, sem hann rak þar til sonur
hans tók við því fyrir fjórum ár-
um. Hann var fyrstur manna í
Evrópu til að framleiða flúrlampa
og hannaði lampa fyrir mörg
stærstu fyrirtæki landsins. Þá
flutti hann út lampa, meðal annars
til Noregs.
Einar átti sæti í stjórn Exmarco
í Chicago frá 1975–1985 og í
stjórn Promatex í Belgíu frá 1973-
1980. Hann var stofnandi smá-
bátafélagsins Snarfara og sat í
stjórn þess í mörg ár.
Útför Einars verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Jóns bónda í Galta-
felli, Björnssonar.
Móðir Rögnu var
Ragnheiður Guðrún
Einarsdóttir verslun-
arstjóri í Reykjavík.
Systkini Einars eru
Stefán (látinn);
Ragnheiður (látin);
Halldór; Unnur; Sæ-
mundur; og Halla.
Einar kvæntist
Kristínu Þórarins-
dóttur, f. 6.9. 1922,
húsmóður og píanó-
kennara. Hún er
dóttir Þórarins, bókara og rithöf-
undar af Reykjaætt, Árnasonar,
prófasts Þórarinssonar og konu
hans Elísabetar Sigurðardóttur.
Kona Þórarins var Rósa, kirkju-
organisti, Lárusdóttir, Halldórs-
sonar prests á Breiðabólsstað á
Skógarströnd, af Hjarðarfellsætt.
Börn Einars og Kristínar eru: 1)
Rósa, gift Guðmundi Ingimundar-
syni og eiga þau þrjú börn: Einar
Þór, Ingimund Kristin, hann á
eina dóttur, og Kristínu, gift
Látinn er afi minn, Einar Niku-
lásson. Allt frá því ég man eftir mér
fyrst, bjuggu afi og amma í stóru og
góðu húsi í Breiðagerði 25. Afi var
aldrei kallaður annað af okkur
krökkunum en afi í Breiðó, enda var
heimili þeirra hjóna ávallt fullt af lífi
og aðal samkomustaður fjölskyld-
unnar. Í kjallara hússins hóf afi
lampaframleiðslu sína og var á
stundum handagangur í öskjunni, á
þessum hveitibrauðsdögum fyrir-
tækisins. Ekki fór á milli mála þar
sem afi var, hvers konar orka og
drifkraftur var þar á ferð og þegar
ég lít til baka, undrast ég hvað hann
hafði mikinn tíma fyrir fjölskylduna
og okkur barnabörnin.
Afi var veiðimaður mikill. Stund-
aði laxveiðar og síðar veiðar á sjó.
Fékk ég þessar dellur í arf. Mitt
fyrsta flugukast var með afa á
túninu í Dalalandinu, á gömlu Split-
Cane stönginni hans (en hana gaf
hann mér síðar) og reyndi eflaust á
þolinmæði karlsins, en hann gaf sig
ekki fyrr en ég hafði náð tökum á
tækninni.
Einn daginn söðlaði afi um og
keypti bát. Var nú laxveiðitíma-
bilinu lokið og veit ég ekki til þess
að hann hafi veitt í ferskvatni eftir
það. Talaði um hækkun veiðileyfa
o.s.frv. Upphófst þá eitt besta tíma-
bil æsku minnar, er við þeystumst
sumarlangt Faxaflóann þveran og
endilangan á 20 feta plastbát í leit
að góðum fiskimiðum. Var hvert
tækifærið notað til þess að róa. Oft
lágum við úti langt fram eftir á
björtum sumarnóttum og lék afi á
als oddi. Lentum við í mörgum æv-
intýrum á þessum árum og minnist
ég þess ekki að ró hans hafi verið
raskað þrátt fyrir ýmsar hrakfarir.
Framdi hann í það minnsta einu
sinni aðgerð á mér, með flökunar-
hníf, eftir að ég hafði fengið krók í
gegnum putta.
Óttaleysi afa gagnvart náttúruöfl-
unum var svo mikið að það kom
honum stundum í bobba. Kemur
upp í hugann misheppnuð tilraun til
að bjarga báti inn við Snarfarahöfn.
Ekki vildi betur til en svo að karlinn
endaði klofvega á kili lítillar jullu og
rak hratt til hafs í austanstormi.
Varð þó úr giftusamleg björgum eft-
ir nokkurt volk og slapp hann með
skrekkinn, en fékk þó heiftarlega
lungnabólgu í kjölfarið.
Það ríkti ávallt mikil drift og and-
ríki í kringum afa. Hann hafði skoð-
anir á mönnum og málefnum og
naut þess að segja frá. Stundum
hljóp honum kapp í kinn en var
fljótur niður aftur og var þá sáttfús.
Örlátur var afi á tíma sinn og pen-
inga. Gaukaði hann oft að okkur
krökkunum aur og lánaði gestum og
gangandi, svo mikið að oft á tíðum
held ég að lítið hafi fengist fyrir
vinnuna.
Mér auðnaðist að læra fyrstu
handtökin í lampasmíðinni af afa og
starfaði með honum um langt skeið.
Var oft handagangur í öskjunni og
skipulagið ekki alltaf upp á það
besta, en það bætti afi oft upp með
elju á ögurstund og var oft lyft
grettistaki á slíkum stundum.
Ekki var nokkurt vandamál svo
stórt gagnvart hönnun og smíðum
að ekki væri hægt að leysa það.
Spurði ég hann eitt sinn hvernig
hann fengi þessar hugmyndir. Hann
svaraði að bragði: „Ég leggst á bak-
ið í rúminu og horfi upp í loftið þar
til lausnin birtist.“ „Hversu lengi?“
spurði ég. „Þar til lausnin birtist!“
svarað hann þá.
Afi hafði gaman af að ferðast og
átti hann marga og góða vini erlend-
is. Fór ég í tvær ferðir með honum á
Hannover-sýninguna í Þýskalandi
og var hann í essinu sínu í þessum
ferðum. Þótti mér mikið til koma er
við stigum inn í Buickinn hans sem
beið okkar við flugvöllinn í Lúxem-
borg. Ekki var hann sammála því,
þar sem bílbeyglan komst ekki yfir
200 km hraða, annað en Firebirdinn
sem hann átti fyrr, sem komst upp í
227. Hvar sem við komum á ferðum
okkar var vel tekið á móti afa. Allir
þekktu víkinginn frá Íslandi, þyrpt-
ust að honum og það var dreypt á öli
og sungið. Glaumur og gleði fram á
morgun, en alltaf skyldi maður rif-
inn á fætur fyrir allar aldir. Há-
punkturinn á þessum ferðum var þó
er afi steig á svið í Münchenerhallen
og söng við undirleik þýskrar stór-
sveitar.
Þegar í lít yfir þau 39 ár sem ég
átti samleið með afa, þá fyllist ég í
senn þakklæti og gleði. Ég horfi yfir
ævi manns sem lifði lífinu til fulln-
ustu og lét hvorki ótta né efasemdir
stöðva sig á leið sinni. Þessi kraftur
og elja einkenndu hann allt til
hinstu stundar, en deginum áður en
hann fékk áfallið kom ég að honum
úti í garði, með staf í annarri hendi
en hrífu í hinni, að snyrta blómabeð-
in.
Nú er komið að hinstu kveðju-
stund og þakka ég afa innilega fyrir
samleiðina. Innilegustu samúðar-
kveðjur til ömmu og annarra ætt-
ingja.
Einar Þór Guðmundsson.
Í þessum fáu orðum vil ég þakka
mikilmenninu honum afa mínum,
Einari fyrir örugga og lærdómsríka
handleiðslu inn í lífið. Ég ólst upp
hjá þér og ömmu stóran hluta lífsins
og mun alla ævi búa að þeirri örygg-
istilfinningu að alast upp í Breiða-
gerðinu með ykkur ömmu, sérstak-
lega mun ég búa að því að hafa átt
afa sem lifði ótrúlegu, ævintýralegu
og innihaldsríku lífi sem ruddi leið-
ina fyrir mig og aðra afkomendur
sína.
Með miklum trega kveð ég þig að
sinni, afi minn, en veit að ég á eftir
að hitta þig seinna meir og það verð-
ur þess virði að bíða eftir. Ég vil
þakka þér fyrir allar góðu stund-
irnar sem þú hefur gefið okkur
börnunum, mér systkinum mínum
og mömmu. Það var svo oft sem þú
komst til okkar í Breiðholtið.
Mamma var einstæð móðir, fátæk á
peninga en alltof rík af börnum. Á
þeim tíma var var stundum hart í
búi hjá einstæðri móður og var afi
þá ekki langt undan. Án þess að þú
hefðir verið beðinn um neitt hringdi
dyrabjallan og þar stóð virðulegur
afi í frakka með hendurnar fullar af
innkaupapokum sem voru ætlaðir
krökkunum hans.
Þessi kvöld mun ég muna um ald-
ur og ævi, afi minn, ég mun vera
ævinlega þakklátur því slík gleði var
þegar ískápurinn sem rétt áður var
galtómur var orðinn svo fullur að ís-
skápurinn sjálfur stóð varla í lapp-
irnar.
Það eru svo margt að minnast afi
minn, heimsóknanna þegar við fjöl-
skyldan bjuggum í sveitinni og þið
amma komuð á sumrin. Ég gleymi
því aldrei þegar við smíðuðum sól-
pall með vitlausu hallamáli en átt-
uðum okkur ekki á því fyrr en við
vorum að negla síðustu fjölina, eini
sólpallurinn í kringum húsið sem
aldrei hefur þurft neitt viðhald öll
þessi ár. Svo þegar þú fórst eld-
snemma sólríka sumarmorgna að
róa á árabátnum og komst með bát-
inn svo fullan af fiski að trillukarl-
arnir á svæðinu voru farnir að elta
þig á röndum, herbergið sem þú
smíðaðir handa þér og ömmu og
þegar þú hjálpaðir mér að gera við
mótorhjólin mín og svo fullt af góð-
um minningum sem ég mun eiga um
þig og ömmu í sveitinni fyrir norð-
an. Minningar sem hvetja mig til að
verða að jafn góðum manni og þú
varst.
Ég sá þig daginn áður en þú fórst
upp á spítala. Þá vorum við Gilli að
fara út í bíl þegar þú varst að koma
af fundi. Ég ætlaði nú að vera hinn
óbilandi dóttursonur og hjálpa þér
út úr bílnum en harkan og hetju-
skapurinn í þér hélt nú ekki, sagðir
mér að færa mig, þú gætir þetta sko
alveg sjálfur. „Horfðu bara á afa
þinn koma út úr bílnum,“ sagðirðu
og hlóst. Ég fylgdist með þér og þú
sveifst út úr bílnum eins og höfðingi
þrátt fyrir að eiga erfitt með hreyf-
ingarnar, en eins og sagt er um þig:
„Þú ert sérstök afmælisútgáfa af
harðjaxli,“ og sannaðist það þarna
eins og oft áður.
Sárast þykir mér samt að hafa
horft á eftir þér inn þarna í síðasta
skipti því svo um morguninn varstu
kominn upp á spítala og vaknaðir
ekkert aftur eftir það.
Ég var alveg viss eftir að þú sagð-
ir mér frá draumnum sem þig
dreymdi að þú myndir allavega eiga
nokkur ár í viðbót.
Þú fórst eins og stormsveipur um
garðinn þegar ég kom til þín um
daginn og þegar ég spurði þig hvort
þú ættir von á heimsleiðtogunum í
garðpartý sagðirðu við mig: „Mig
dreymdi svo undarlegan draum í
nótt! Mig dreymdi að ég væri niðrí
fyrirtæki að vinna og leið mjög vel.
Þetta var góður dagur og þegar
hann var að lokum kominn fer ég
heim, sest niður í stólinn minn og
slaka vel á eftir góðan dag í fyr-
irtækinu, en í þann mund sem mér
er farið að líða vel og ég er farinn að
slaka vel á, geri ég mér grein fyrir
því að ef ég held ekki áfram að gera
eitthvað, hafa eitthvað fyrir stafni
dey ég! Svo ég dríf mig uppúr stóln-
um og held áfram að dunda mér
hérna heima fyrir og var þá hólp-
inn.“ Ég var alveg viss um að þar
ættirðu þó nokkur ár í viðbót inni,
en því miður fékkstu kallið og þurft-
ir að sinna því.
Afi minn, þú munt ætíð vera minn
leiðari í gegnum lífið og það sem ég
mun taka mér fyrir hendur mun ég
ekki vera feiminn við að ráðast í og
koma í framkvæmd því þú ert svo
oft búinn að komast í gegnum hinar
ýmsu hindranir á þeim hugmyndum
sem þú fékkst, ólíkt mörgum öðrum
framkvæmdirðu þínar hugmyndir í
stað þess að fá hugmynd og hugsa
síðan restina af ævinni hvernig hefði
farið ef þú hefðir hrundið henni í
framkvæmd.
Með það að leiðarljósi ert þú bú-
inn að ryðja veginn fyrir mig að
mörgu leyti og þykir mér mjög vænt
um það þegar ég var að stofna mitt
fyrirtæki og þú sagðir við mig: „Þó
svo að þú sjáir ekki fyrir endann eða
hvað þá byrjunina á þessari hug-
mynd þinni að fyrirtæki skaltu ráð-
ast í hana og byrja. Þó svo að þú
eigir ekki flottustu græjurnar
þarftu að byrja einhvers staðar,“ og
það sem mér þótti vænst um að
heyra var þegar þú sagðir við mig:
„Svona byrjaði ég.“
Afi minn, í gegnum lífið hefurðu
borið af öðrum mönnum og er ég
viss um að það breytist ekkert þar
sem þú ert núna. Mér líður vel að
vita það að þegar það kemur að því
að ég sjálfur fari sömu leið og þú að
þá sért þú þar til þess að taka á móti
mér og ert án efa búinn á þeim tíma
að gera ráð fyrir komu allra barna
þinna og konu. Með þeirri hugsun
kveð ég þig í bili, elsku afi minn, og
hlakka til að hitta þig aftur.
Auðunn B. Lárusson.
Það var um vorið 1939, þegar
systir mín kom heim að Stórahrauni
eftir nám, að í fylgd með henni var
ungur maður, ljóshærður og mynd-
arlegur. Þar var kominn Einar
Nikulásson tilvonandi mágur minn
sem systir mín var að kynna fyrir
fjölskyldunni. Einar reyndist hvers
manns hugljúfi enda afar þægilegur
og skemmtilegur maður þar á ferð.
Þarna eignaðist ég vin, já kæran
vin, og hefur sú vinátta varað alla
tíð síðan.
Margs er að minnast eftir rúm-
lega 67 ára samferð. Einar var fé-
lagslyndur og naut sín vel í hópi
vina og vandamanna. En samt átti
hann sínar stundir með sjálfum sér.
Hann hafði gaman af veiðiskap,
hvort heldur var við ár og vötn, eða
úti á sjó. Aflamagn var ekki keppi-
kefli heldur sambandið við náttúr-
una. Hann átti það til að fara á bátn-
um sínum að kvöldlagi út á sundin
við Reykjavík, sjá sólina síga í sæ-
inn, húmið færast yfir, sjá himin og
haf verða eitt og hlusta á kyrrðina,
sjá síðan sólina rísa á ný og allt lifna
við. „Það eru forréttindi að fá að
upplifa þetta,“ sagði hann. Einar
var tónlistarunnandi, hann hafði fal-
lega söngrödd og var oft brugðið á
leik í fjölskylduboðum við undirleik
Stínu systur sem er lipur orgel- og
píanóleikari. Og hver gleymir tví-
söngnum fræga hjá þeim nöfnum,
Einari föðurbróður og Einari mági,
það var alveg stórkostlegt. Þá var
Einar snjall skákmaður og þau voru
mörg og fjölmenn skákmótin sem
haldin voru í Breiðagerðinu. Var þar
oft mikið fjör á ferðinni og ávallt
heitt á könnunni. Yfir kaffibollanum
voru líflegar umræður um snilli eða
afleiki og sýndist þá sitt hverjum.
Einar var rafvirkjameistari.
Hann stofnaði fyrirtæki sitt E.N.
lampa árið 1945 og var frumkvöðull
í smíði flúorlampa. Margt fleira
kemur upp í hugann, t.d. ljósmynd-
arinn, hönnuðurinn og uppfinninga-
maðurinn svo að fátt eitt sé nefnt,
en hér verður numið staðar.
Einar var kær tengdaforeldrum
sínum og reyndist þeim góður son-
ur. Um auð og völd hirti hann ekki,
enda taldi hann það vera helsi á lífs-
göngunni, það nægði honum að
hugsa vel um fjölskylduna. Einar og
Stína áttu fallegt heimili, fjögur
börn, þrettán barnabörn og þrjú
barnabarnabörn, öll myndarleg og
vel gefin.
Nú kveð ég kæran vin minn með
söknuði og einnig þakklæti fyrir öll
árin sem leiðir okkar lágu saman,
þau eru dýrmæt og lifa í minning-
unni. Ég bið góðan Guð um að
styrkja systur mína og fjölskylduna
í sorginni.
Í Guðs friði.
Inga Erna Þórarinsdóttir
frá Stórahrauni.
Þótt við vitum öll, að lífið á sér
enda ekki síður en upphaf og þessi
endalok bíði okkar allra í fyllingu
tímans, þá stöndum við yfirleitt
undrandi og vegvillt, þegar kunn-
ingjar og vinir hverfa í samræmi við
lögmálið burt inn í dulúð móðunnar
miklu.
Fregnin um andlát Einars Niku-
lássonar, rafvirkjameistara, er sama
markinu brennd. Hún kom okkur á
óvart, þótt Einar hafi lifað langa og
viðburðaríka ævi.
Einar var myndarlegur fríðleiks-
maður, sem eftir var tekið. Mest
áberandi persónueinkenni hans
voru hressilegt og uppörvandi glað-
lyndi og vinsamleg viðhorf til allra.
Hjálpsemi hans og hreinskilni voru
rómuð. Þannig er ljúf mynd hans í
hugum okkar samferðafólksins.
Á unglingsárunum kynntist Einar
eftirlifandi konu sinni, Kristínu Þór-
arinsdóttur, en hún er komin af
þeim góða kvenlegg, sem afi hennar,
séra Árni prófastur Þórarinsson,
gaf þá einkunn, að þær hefðu erft
eftir formóður sína, Úrsúlu hina
fögru „svo gott hold að þær hafa
runnið út eins og heitar bollur“.
Persónutöfrar, myndarskapur og
glaðleg góðvild eru meðal höfuðein-
kenna kvenleggs ættarinnar, sem
prýðir Kristínu, ekki síður en
frænkur hennar. Einar varð þeirrar
gæfu aðnjótandi að finna þessa
ágætu konu á unga aldri og njóta
með henni ástríkrar sambúðar um
áraraðir.
Einar nam rafvirkjun á yngri ár-
um og var lengi í sveit fremstu fag-
manna í sinni stétt. Um tíma var
hann mikilvirkur rafverktaki og í
framhaldi af því fékkst hann við um-
fangsmikinn rekstur vegna fram-
leiðslu og sölu á ýmiss konar ljósa-
lömpum og raftækjum. Úr þessari
starfsemi dró verulega, þegar hlið-
stæðar vörur fóru að flæða frjálst
inn í landið vegna aðildar okkar að
EFTA. Með hyggindum, sem í hag
komu, útsjónarsemi og fyrirmyndar
fagmennsku tókst honum að laga
rekstur sinn að breyttum aðstæðum
og halda sjó. Hann skilaði því góðu
búi eftir mikið og gott lífsstarf.
Blessuð sé minning Einars Niku-
lássonar.
Við Karin sendum Kristínu, börn-
um þeirra og allri fjölskyldunni inni-
EINAR
NIKULÁSSON