Morgunblaðið - 18.07.2006, Blaðsíða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
INNKÖLLUN SKULDABRÉFA
SPARISJÓÐS MÝRASÝSLU, 1. FLOKKUR 2001
Með vísan til ákvæða 1. skuldabréfaflokks Sparisjóðs
Mýrasýslu (SPM 01 1; ISIN IS0000006203),
þá mun útgefandi skuldabréfanna, Sparisjóður
Mýrasýslu, nýta sér rétt sinn skv. skilmálum bréfanna til
að innkalla öll skuldabréf í umræddum flokki.
Innköllunin tekur gildi þann 16. október 2006.
Skuldin verður greidd í samræmi við skilmála bréfanna.
Greiðslustaður skuldabréfanna er hjá
Sparisjóði Mýrasýslu, Digranesgötu 2, 310 Borgarnesi.
Vísað er að öðru leyti til skilmála bréfanna.
Ég skrifaði á dögunum stutt-an pistil um klappsiði, eðaöllu heldur klapp-ósiði, Ís-
lendinga á tónleikum og í leikhúsi.
Tók ég sérstaklega fyrir þann leiða
sið landsmanna að klappa með at-
riðum.
Þeir eru fleiri, ósiðirnir sem
landsmenn eiga til að stunda á
menningarviðburðum, og er ekki úr
vegi að fjalla betur um þær óskrif-
uðu siðareglur sem fylgja hálistum.
  
Ein algengustu mistök Íslend-inga á klassískum tónleikum
eru að klappa milli einstakra hluta í
verki. Þó listamaðurinn eða lista-
mennirnir geri stutt hlé á milli lag-
hluta á ekki að klappa fyrr en verk-
inu öllu er lokið.
Að trufla verkið með klappi á
röngum stað getur truflað listræna
upplifun þeirra sem vilja innbyrða
verkið í heild sinni, og hjá mörgum
tónskáldum skiptir þögnin milli lag-
hluta ekki síður máli en tónlistin
sjálf.
Að sama skapi eru ræskingar,
hóstar og snýtingar ekki við hæfi í
þögninni milli laghluta.
Besta leiðin til að forðast að
klappa á röngum tíma er að kaupa
prógramm. Þar ætti að koma fram
hve mörg verk eru leikin á tónleik-
unum og hve margir hlutar eru í
hverju verki.
Ef prógrammi er ekki til að
dreifa er ágætis þumalfingursregla
að klappa ekki fyrr en allir aðrir
hafa byrjað að klappa.
Ef hins vegar allir aðrir klappa á
röngum tíma, en þú veist betur, þá
er hið besta mál að fitja örlítið upp á
nefið og apa ekki eftir þeim ósiðinn.
  
Á óperusýningu eða ballett ernæsta víst að stjórnandinn ger-
ir ráð fyrir stuttu hléi þar sem þykir
við hæfi að áhorfendur fagni, s.s.
eftir magnaðar aríur eða frækileg-
an dans.
Það liggur því ekkert á að byrja
að klappa fyrir góðri frammistöðu
og er góður siður að leyfa síðasta
tóninum að deyja út í stað þess að
drekkja honum í dynjandi lófataki.
Sama gildir á ballettsýningum:
Leyfa á dansaranum að klára kúnst-
ir sínar en ekki byrja að klappa þeg-
ar hann er enn í miðju stökki.
  
Ég er líklega ekki einn um þaðað þykja Íslendingar klappa of
mikið, of lengi og of kröftuglega af
of litlu tilefni. Lófatak íslenskra
áhorfenda er oft í engu samræmi
við það sem borið hefur verið á borð
af listamönnunum. Miðlungsgóðir
listamenn eru klappaðir upp í tví-
og þrígang af litlu tilefni. Jafnvel
rís fólk úr sætum fyrir þá.
Að sama skapi heyrist aldrei
púað á lélega frammistöðu og inni-
leg húrra- og bravóhróp heyrast of
sjaldan þar sem virkilega vel hefur
verið gert.
Þetta er ekki nógu gott, því fagn-
aðarlæti áhorfenda eru mikilvægt
gæðastjórnunaráhald fyrir lista-
mennina. Þeim er enginn greiði
gerður þegar viðbrögð áhorfenda
eru ekki í samræmi við gæði list-
arinnar.
  
Ég er fjarri því útlærður í þess-um fræðum, en ég reyni að
fylgja eftirfarandi reglum:
Á afleitri sýningu eða tónleikum
á ekki að klappa, hafi fólk á annað
borð látið sig hafa að sitja út alla
dagskrána. Og ef einhver hefur
staðið sig sérstaklega illa er sjálf-
sagt (og mjög andlega hreinsandi)
að púa á viðkomandi.
Ef sýning er í besta falli sæmileg
þá má klappa stutt í sýningarlok,
fyrir kurteisi sakir, þó ekki of lengi.
Sama gildir eftir ágætar aríur í
óperum eða lög á tónleikum: að
klappa rétt hæfilega, s.s. í 5–10 sek-
úndur, fyrir því sem vel er gert.
Eftir virkilega hrífandi frammi-
stöðu er hið besta mál að klappa af
mikilli ákefð, og ef listamaðurinn
hefur snortið einhvern innri sálar-
streng í áhorfandanum, þá er um að
gera að hrópa Bravó!, Brava! eða
Bravi! eftir atvikum.
Að stappa niður fótum eða blístra
er prímitíft og ætti ekki að stunda á
vettvangi klassískra lista.
Það er síðan aðeins ef unnið hefur
verið sannkallað listrænt afrek, þar
sem allir hafa staðið sig prýðisvel –
og þá helst aðeins á frumsýningu –
að við hæfi er að rísa úr sætum.
  
Til að setja punktinn yfir i-ið erum að gera að færa blóm þeim
listamanni eða listamönnum sem
eru í sérstöku uppáhaldi. Áhorf-
endur eiga þó ekki að drösla blóm-
vöndum með sér inn í tónleikasal-
inn, og því síður að afhenda þá
listamanninum í eigin persónu.
Blómvendi og hvers konar gjafir á
að skilja eftir í miðasölu og munu
starfsmenn sjá um að afhenda þær
listamanninum í lok sýningar.
  
Nú ætlast ég alls ekki til að ís-lenskir listunnendur mæti
uppskrúfaðir á menningarviðburði.
Að upplifa listina er það sem mestu
máli skiptir, en ekki þær fjölmörgu
óskrifuðu hefðir og siðareglur sem
gilda um hegðun áhorfenda.
En hefðirnar hafa ekki orðið til
að ástæðulausu og eru oftast til þess
gerðar að allir fái notið listarinnar
ótruflað.
Að klappa eða ekki klappa
’Ef allir aðrir klappaá röngum tíma, en þú
veist betur, þá er hið
besta mál að fitja örlítið
upp á nefið og apa ekki
eftir þeim ósiðinn.‘
Reuters
Frá Vínaróperuballinu sem haldið var í febrúar. Þar í borg kann fólk
örugglega að hegða sér hárrétt á menningarviðburðum.
asgeiri@mbl.is
AF LISTUM
Ásgeir Ingvarsson
ÞAÐ þarf ekki að orðlengja að ég
forðaði mér von bráðar út af fyrri
hluta kvöldtónleikanna í Tjarn-
arborg, félagsheimili Ólafsfirðinga,
laugardaginn 8. júlí. Bæði var að
viðfangsefni Tröllaskagahraðlest-
arinnar áttu minna skylt við blús
en venjulegt yngra eða eldra rokk,
og hitt þó verra að styrkval hljóm-
sveitarinnar gerði allsgáðu mið-
aldra fólki nánast ókleift að hald-
ast lengi við innan dyra.
Freistaðist maður ósjálfrátt til að
minnast hins fornkveðna að bylur
hæst í tómri tunnu.
Annað og vandaðra hljóð kom í
fjórgengisstrokkinn þegar blúskv-
intettinn The Blue Ice Band
kvaddi sér hljóðs eftir hlé. Eftir
spikhægan 12 takta hljóðfærablús
steig söngkonan Zora Young frá
Chicago á stokk og strengdi fyrsta
djúpbláa heit kvöldsins með Let
the Good Times Roll á urrandi
sveiflunótum við syngjandi eð-
alborið gítarsóló Guðmundar Pét-
urssonar og þarnæst vel upplagt
einhlaup Davíðs Þórs á Ham-
mondið. Tók síðan við hvert safa-
ríkt númerið á fætur öðru, þó
stýrt væri fram hjá þekktustu
standörðunum heldur frekar leitað
á yngri mið í námunda við soul.
Var merkilegt að upplifa hvernig
öll þreyta gufaði upp úr manni
sem hendi væri veifað við þennan
magnaða söng og hljóðfæraslátt.
Ekki var að heyra annað en að
bandið væri samæft fram í fing-
urgóma og skipað úrvalsmönnum í
hverju rúmi. Zara Young hélt uppi
sjóðheitri stemmningu með öfl-
ugum söng sínum, fjöldahreyfing-
arstjórn og hvetjandi frammíköll-
um, og þó að heildarstyrkurinn
hafi smám saman færzt háskalega
nærri Tröllaskagahraðlest-
arhæðum undir lokin þegar
tempóin tóku að nálgast rétt-
arballsrokkhraða (enda átti al-
mennur dansleikur að taka við eft-
ir miðnætti), var maður löngu
áður orðinn sáttur við það. Hér
skildu nefnilega gæðin milli feigs
og ófeigs.
Magnaðir blúskvöðlar
Tónlist
Tjarnarborg
Ýmis rokklög. Oktettinn Tröllaskaga-
hraðlestin. / Blús- og soul-lög. Zara Yo-
ung söngur; The Blue Ice Band (Guð-
mundur Pétursson gítar, Halldór
Bragason gítar, Davíð Þór Jónsson Ham-
mondorgel, Birgir Baldursson trommur,
Róbert Þórhallsson bassi). Bakraddir:
Andrea Gylfadóttir og Berglind Björk.
Laugardaginn 8. júlí kl. 20.
Blúshátíðin á Ólafsfirði
Ríkarður Ö. Pálsson
ÞORBJÖRN Björnsson barítón og
þýski píanóleikarinn Jan Czajkowski
munu flytja söngva og aríur eftir
Henry Purcell, Charles Ives, Gabriel
Fauré, Franz Schubert, W.A. Mozart
og Benjamin Britten í kvöld. Tónleik-
arnir hefjast klukkan 20.30 og eru um
klukkutímalangir.
Að sögn Þorbjörns hafa þeir Czaj-
kowski unnið saman í Berlín, þar sem
Þorbjörn er í söngnámi en sá síð-
arnefndi er kennari og undirleikari.
„Við unnum saman að ýmsum verk-
efnum þar og röðuðum saman þessari
dagskrá sem verður flutt,“ segir Þor-
björn. „Dagskráin er dálítið ensk og
ekki mikið tempó í henni. En við völd-
um efni sem okkur þykir skemmti-
legt og fallegt og höfðum til viðmið-
unar að velja ekki efni sem við höfum
verið að vinna að nýlega.“
Þorbjörn er að læra söng í Hochsc-
hule für Musik – Hanns Eisler í Berl-
ín, þar sem hann hefur numið hjá pró-
fessor Scot Weir og Bernd Riedel frá
árinu 2002. Hann mun útskrifast eftir
ár en var í fríi á síðustu önn og mun
vera það áfram þá næstu. „Ég tók
mér frí vegna anna,“ segir Þorbjörn,
„auk þess sem ég var að skipta um
kennara. Ég hef bara verið í einka-
tímum eftir það.“ Þorbjörn segist
stefna að því að vera áfram í Berlín
eftir útskrift og vonast til að geta ein-
beitt sér að söngnum.
Þorbjörn ólst upp á Egilsstöðum
og tók þar þátt í óperuuppfærslum
Óperustúdíós Austurlands á Eiðum.
Hann hélt samsöngstónleika árið
2004 með Ástríði Öldu Sigurð-
ardóttur í Listasafni Sigurjóns Ólafs-
sonar en þetta eru fyrstu einsöngs-
tónleikar hans hér á landi. Þorbjörn
segist þó vera lítið stressaður yfir því,
þar sem undirleikari hans, Jan Czaj-
kowski, sé mjög fær.
Að sögn Þorbjarnar var það að
vissu leyti undirrót tónleikanna
hversu spenntur Czajkowski var fyrir
því að koma til Íslands. „Hann hlakk-
ar mikið til að koma hingað til lands
og spila.“ Czajkowski er Þjóðverji og
er þekktur fyrir túlkun sína á verkum
eftir Mozart, Beethoven, Schubert,
Schumann og Brahms. Hann er
menntaður einleikari og hlaut hæstu
einkunn fyrir einleik og sem kennari
frá Háskólanum í Karlsruhe og hefur
hlotið fjölda annarra verðlauna.
Tónlist | Þriðjudagstónleikar
í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar
Það besta frá Berlín
Þorbjörn Björnsson flytur söngva
og aríur í kvöld en Jan Czajkowski
(t.h.) leikur undir á tónleikunum.
Í SÓNÖTU tékkneska tónskáldsins
Bohuslav Martinu kennir víðtækra
áhrifa. Heyra má þjóðlega, tékkneska
tónlist, franskan impressjónisma og
djass, en samt er sterkur heild-
arsvipur á verkinu, enda formræn
uppbygging ákaflega skýr. Tónlistin
er lífleg og naut hún sín prýðilega í
safaríkri túlkun Freys Sigurjónssonar
flautuleikara og Önnu Áslaugar Ragn-
arsdóttur píanóleikara í Listasafni
Sigurjóns Ólafssonar á sunnudags-
kvöldið.
Hljómurinn úr flautu Freys var
talsvert mýkri og yfirvegaðri en á tón-
leikunum á þriðjudagskvöldið; samspil
hljóðfæranna tveggja var nákvæmt,
og glitrandi píanóleikurinn var ein-
staklega skemmtilegur áheyrnar.
Hraður, djassskotinn lokaþátturinn
var sérlega vel fluttur og var án efa
einn af hápunktum kvöldsins.
Þrír madrigalar eftir Martinu í
flutningi Hlífar Sigurjónsdóttur
fiðluleikara og Iwonu Andrzejczak
víóluleikara voru líka á margan hátt
ágætlega heppnaðir. Hljóðfæraleik-
ararnir voru ávallt samtaka, hraðar
nótnarunur voru yfirleitt jafnar og
nóturnar oftast á sínum stað. Hins
vegar virkaði fiðlan dálítið gróf og
hefði útkoman orðið mun áhugaverð-
ari ef Hlíf hefði nostrað meira við
fínni blæbrigði tónlistarinnar.
Tríó fyrir flautu, selló og píanó var
betra, bæði var flautuleikur Freys
sérlega vandaður og píanóleikur
Önnu Áslaugar markviss og fullur af
þeirri snerpu er tónlistin krefst.
Sellóleikarinn Jerzy Andrzejczak var
líka með sitt á hreinu. Eins og annað
eftir Martinu er tríóið, sem var samið
árið 1944, mun aðgengilegra en
margt annað sem samið var á þessum
tíma, tónmálið er nánast hefðbundið
og úrvinnslan fyrirsjáanleg.Vissu-
lega er tríóið ekki eitt af stórvirkjum
aldarinnar, en lifandi, blæbrigðaríkur
flutningurinn gerði tónlistina engu að
síður safaríka og var hún ánægju-
legur endir á tónleikunum.
Safarík tónlist
Jónas Sen
TÓNLIST
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar
Hlíf Sigurjónsdóttir, Freyr Sigurjónsson
og Iwona og Jerzy Andrzejczak fluttu tón-
list eftir Martinu. Sunnudagur 16. júlí.
Kammertónleikar