Morgunblaðið - 01.08.2006, Page 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
RÍKISSTJÓRN Íslands hefur sent
utanríkisráðherra Ísraels bréf þar
sem Ísraelsstjórn er hvött til að „leita
leiða“ til að láta af árásum í Líbanon
þegar í stað. Í mörgum
fjölmiðlum hefur verið
vísað í bréfið á þann
hátt að það sé mjög
harðort og í fréttum
Sjónvarps sl. föstudag
sagði Valgerður Sverr-
isdóttir utanrík-
isráðherra að ef til vill
væri nokkuð „langt
gengið“ með þessu
bréfi. Ekki veit ég í
hvaða heimi ríkisstjórn
Íslands lifir og þar með
talinn utanrík-
isráðherrann. Ísr-
aelsstjórn hefur stundað stórfelld
mannréttindabrot um áratugaskeið,
haldið heilli þjóð hernuminni og um-
lukið hana kynþáttamúrum, brotið
gegn ákvæðum og samþykktum Sam-
einuðu þjóðanna, margoft ráðist inn í
grannríkin, nú síðast í Líbanon með
þeim afleiðingum að ein milljón
manna er komin á vergang, mörg
hundruð manns, flestir óbreyttir
borgarar drepnir, sjúkrahús, sam-
göngumannvirki, vatnsveitur og skól-
ar jafnaðir við jörðu, samdóma álit að
með þessu séu framdir stórfelldir
stríðsglæpir; allt þetta og ríkisstjórn
Íslands vill að Ísraelar „leiti leiða“ til
að stöðva stríðsglæpina og telur að
þar með gangi hún hugsanlega of
langt!
Í bréfi Valgerðar Sverrisdóttur ut-
anríkisráðherra er uppi sama fram-
setningin og Bandaríkjastjórn og sú
ísraelska leggja mest upp úr: „Rétt-
ur“ Ísraels til að verja sig. Þessi „rétt-
ur“ er rækilega tíundaður í hinu
„harðorða“ bréfi. Hvergi er minnst á
„rétt“ Palestínumanna, hvorki til að
verja sig né hafa sjálfsforræði yfir
eigin málum. Nýkjörin stjórn Palest-
ínu hefur þannig ekki fengið leyfi til
að starfa, þingmenn og
ráðherrar verið fangels-
aðir af ísraelska her-
námsliðinu, skatttekjum
haldið frá lýðræðislega
kjörinni stjórn þannig
að hún hefur ekki getað
rekið velferðarþjónustu
og aðra samfélagsþjón-
ustu. Allt þetta og utan-
ríkisráðherra Íslands á
varla nógu sterk orð til
að lýsa vináttu Íslands í
garð Ísraelsríkis og
leyfir sér þar í ofanálag
að segja í þessu sam-
hengi að „aldrei (sé) einum að kenna
þegar tveir deila“, eins og Valgerður
Sverrisdóttir gerði í viðtali við Sjón-
varpið þegar bréfið „harðorða“ var til
umfjöllunar í fréttum.
Nei, utanríkisráðherrann þarf ekki
að hafa áhyggjur af því að hafa gengið
of langt með bréfi sínu til ísraelskra
stjórnvalda. Ríkisstjórnin mætti hins
vegar ganga lengra og sýna í verki
vilja Íslands til að koma þegar í stað á
vopnahléi. Í nýlegri samþykkt þing-
flokks VG er hvatt til þess, að með
hliðsjón af ályktun Sameinuðu þjóð-
anna númer 377, verði óskað eftir því
að Allsherjarþing SÞ verði kvatt sam-
an til að setja fram kröfu um taf-
arlaust vopnahlé. Ályktun 377 á rúm-
lega hálfrar aldar sögu og er
upphaflega runnin undan rifjum
Bandaríkjamanna um miðja síðustu
öld, til þess að komast fram hjá neit-
unarvaldi Sovétmanna í Öryggisráði
SÞ. Ákvæðinu hefur verið beitt
nokkrum sinnum, en frægast varð
þegar Bandaríkjastjórn hafði for-
göngu um að kalla Allsherjarþingið
saman árið 1956 eftir að Bretar og
Frakkar höfðu beitt neitunarvaldi í
Suez-stríðinu. Þá samþykkti Alls-
herjarþingið kröfu á hendur innrás-
arherjum Breta, Frakka og Ísraela
um tafarlausan brottflutning innrás-
arherja þeirra frá Egyptalandi. Þessi
samþykkt myndaði svo mikinn þrýst-
ing alþjóðlega og heima fyrir að inn-
rásarherirnir höfðu sig á brott.
Það er á valdi allra aðildarríkja
Sameinuðu þjóðanna að óska eftir því
að Allsherjarþingið komi saman á
grundvelli ályktunar 377. Ríkisstjórn
Íslands á að gera þetta. Þá mun eng-
inn velkjast í vafa um að alvara er á
bak við kröfuna um tafarlaust vopna-
hlé og stöðvun stríðsglæpanna í Líb-
anon og Palestínu.
Ríkisstjórnin og Líbanon:
Betur má ef duga skal
Ögmundur Jónasson veit ekki
í hvaða heimi ríkisstjórn
Íslands lifir ’Ísraelsstjórn hefurstundað stórfelld mann-
réttindabrot um áratuga-
skeið, haldið heilli þjóð
hernuminni og umlukið
hana kynþáttamúrum,
brotið gegn ákvæðum og
samþykktum Sameinuðu
þjóðanna, margoft ráðist
inn í grannríkin, nú síðast
í Líbanon …‘
Ögmundur Jónasson
Höfundur er formaður
þingflokks VG.
UPP er komið undarlegt brengl á
nafngiftum í Reykjavík. Á korti á
hinni vafalaust mjög nytsamlegu
borgarvefsjá á netinu þar sem
Reykjavík er skipt niður í nokkra
aðalhluta er einn þeirra nefndur
„Laugardals- og Háaleitishverfi“.
Þessi nafngift á
sér mjög skamma
sögu og önnur
nöfn eiga hér
fremur heima.
Hér er um að
ræða þann hluta
Reykjavíkur sem
liggur milli Sund-
anna og Foss-
vogs annars veg-
ar en hins vegar
Rauðarár og Ell-
iðaáa og Elliðavogs. Á þessu svæði
voru frá fornu fari og langt fram
eftir 20. öld þrjú býli: Laugarnes,
sem náði yfir stærstan hluta þess,
Bústaðir og Kleppur. Ef nota á eitt
nafn um þetta svæði hæfir Laug-
arnes best ef þau mega vera tvö er
vel við hæfi að hafa það Laugarnes-
og Kleppshverfi.
Háaleiti þekktist ekki sem ör-
nefni fyrr en á sjöunda áratugnum,
eftir að farið var að reisa íbúð-
arblokkir og lögð gata sem nefnd
var Háaleitisbraut. Það er því alls-
endis ófært að taka það nafn fram
yfir nöfn sem hafa verið notuð um
þessar slóðir því sem næst frá land-
námi.
Laugardalur var hins vegar nafn
á húsi sem Eiríkur Hjartarson raf-
magnsverkfræðingur og Valgerður
Halldórsdóttir, kona hans, reistu í
Þvottalaugamýri og fluttu í árið
1929. Húsið fékk nafn af æskuheim-
ili Valgerðar, Laugardal í Árnes-
sýslu, en þarna voru auk þess
þvottalaugarnar í næsta nágrenni.
Þau hjón lögðu grunn að skrúð-
garði, sem Reykjavíkurborg á nú og
sér um og kallast grasagarðurinn í
Laugardal, hinn fegursti garður.
Laugardalsnafnið trúi ég að hafi
ekki tekið að festast í sessi sem nafn
á þessu svæði fyrr en eftir miðja 20.
öld, eftir að íþróttahöllin Laug-
ardalshöll var reist. Nafnið á sér
ekki dýpri rætur í sögu Reykjavíkur
en þetta.
Til fróðleiks læt ég það fylgja að
landamerki Laugarness lágu frá
Hangandkletti í Fossvogi, sem enn
sést að því er ég best veit, sjónhend-
ing norður um Kringlumýri að Fúla-
læk og fylgdu honum til sjávar við
Kirkjusand þar sem athafnasvæði
strætisvagnanna er nú. Austari
mörkin lágu upp eftir Fossvogslæk,
um Bústaðamela, þar sem enn sést
landamerkjasteinn sem nefndur var
söðulsteinn og varðveittist fyrir til-
verknað árvökulla bæjarstarfs-
manna, norður yfir Sogin svo eftir
há Laugarholti, sem heitir nú Laug-
arás, til sjávar fyrir sunnan Vatna-
garða, við Gunnarshóla.
Örnefni þessi eru nú flest týnd og
með þeim horfin tengsl við alda-
gamla sögu frá þeim tíma þegar sér-
stök kirkjusókn var í þessari sveit,
með kirkju sem reist var fyrir árið
1200 og stóð í Laugarnesi. Það bæj-
arstæði er nú óðum að týnast úr vit-
und borgarbúa, fáir vita hvar gamli
Laugarnesbærinn og kirkjan stóðu.
Þó eru bæjarhóllinn og kirkjugarð-
urinn friðaðar borgarminjar en
þessar vikurnar er verið að leggja
mikla götu fast við þennan forna
stað og stórhætta virðist vera á að
hann verði að eins konar umferð-
areyju.
Við þetta má bæta að nafninu
Kleppsvegur var í raun útrýmt með
Sæbraut þegar hann var gerður að
húsagötu með fram blokkunum sem
þar eru.
Þegar þetta allt er lagt saman og
svo sem ýmislegt fleira verður úr
því menningarlegt slys. En hafi
menn áhuga á að kynna sér þetta
landsvæði og sögu þess get ég ekki
annað gert en að benda á bók mína
Mannlíf við Sund, sem kom út 1998,
og er byggð á áralöngum rann-
sóknum mínum, eina fræðiritið sem
tekið hefur verið saman um hina
fornu jörð Laugarnes.
ÞORGRÍMUR GESTSSON,
blaðamaður og rithöfundur.
Slysalegt nafnabrengl
Frá Þorgrími Gestssyni:
Þorgrímur
Gestsson
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
SIGUR Rós og harðsnúið lið tón-
leikahaldara sýndi okkur nýja vídd
í mannlífinu á sunnudagskvöldið
með einstæðum tónleikum á
Miklatúni. Og túnið lifnaði við,
reyndist hafa til að bera nátt-
úrulegan halla niður að vel stað-
settu sviði þannig að þúsundir
voru í heiðursstúku í hágrænu
grasinu. Umferðin gekk eins og í
sögu. Fólk faðmaðist frekar en
slóst. Reykjavík og Ísland geta
varla fengið betri kynningu en
væntanlega tónleikamynd Sigur
Rósar.
Augljóst er að tónleikahald á
Miklatúni er komið til að vera.
Auk snilldar okkar þekktasta tón-
listarfólks á sviði rokks, popps og
raftónlistar þarf ekki mikið hug-
myndaflug til að sjá fyrir sér sum-
aróperur, kammertónleika og ár-
lega stórtónleika Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands undir berum himni.
Túnið mun fyllast, viti menn.
Sáralítið þarf til. Rafmagns-
köplum og öðrum nauðsynlegum
innviðum hefur þegar verið komið
í varanlegt horf á túninu, þökk sé
Sigur Rós og röskum starfs-
mönnum Reykjavíkurborgar.
Næst verður gerð tilraun til að
nýta túnið fyrir stórviðburð á
Menningarnótt. Sumarsvið í lík-
ingu við það sem borgarbúar
börðu augum á sunnudag er það
eina sem þarf að fjárfesta í til að
slá upp tónleikum með litlum til-
kostnaði og fyrirhöfn. Á næsta
fundi borgarráðs Reykjavíkur mun
Samfylkingin flytja tillögu um að
leiðir til samstarfs um kaup eða
leigu á slíku sviði verði kannaðar
til að gera sumartónleika á Mikla-
túni að föstum lið í borgarlífinu.
DAGUR B. EGGERTSSON,
oddviti Samfylkingarinnar
Sumartón-
leikar á
Miklatúni
Frá Degi B. Eggertssyni:
Morgunblaðið/ÞÖK
Þúsundir gesta hlustuðu á Sig-
urRós á Klambratúni í fyrrakvöld.
NÚ líður að því að bandaríski her-
inn hverfi af landi brott og augljóst
að lítið verður hér um hermenn eftir
þann tíma í haust.
Engin innlend stofn-
un er í stakk búin til
þess að taka við því
hlutverki sem banda-
ríski herinn hefur
gegnt hér með ærnum
tilkostnaði og augljóst
að stjórn George W.
Bush er tilneydd að
spara, þar eða dag-
legur kostnaður í Írak
er nú 5.400.000.000
bandaríkjadollarar.
Það skyldi því enginn
lá ríkisstjórn Banda-
ríkjanna, þótt hún vilji
draga saman seglin,
þar sem sýnilegar ógn-
ir eru ekki til staðar.
Bandaríkjamenn
geta vel reiknað út að
Íslendingar hafa vel
efni á 500-1000 manna
landher og sjóher, þó
þeir hafi ekki á að
skipa orrustuþotum af
nýjustu gerð. Ef litið
er til kostnaðar ís-
lenskra fyrirtækja
vegna útrásarinnar, þá
eru þar slíkar stjarn-
fræðilegar tölur á lofti
að kostnaður við smá-her væri lít-
ilfjörlegur miðað við þær upphæðir.
Spurningin er því sú hvort til séu
ógnir í dag, sem íslensku þjóðinni
gæti hugsanlega stafað hætta af.
Ytri hættur: Mengun á hafi úti og
á sjó, víkingaárásir hraðbáta á skip í
landhelgi Íslands og jafnvel upp á
land. Slíkt gerðist 1627 þótt ótrúlegt
sé, og hugarfarið og hugmynda-
heimurinn, sem stóð að baki þeim
árásum, lifir enn góðu lífi meðal
vissra þjóða. Þessar þjóðir eru í
krafti olíugróðans að koma sér upp
kafbátaflotum. Vissar trúargreinar
og öfgahópar í þessum löndum eru
taldar hafa staðið fyrir ránum á risa-
olíuskipum og undirbúa árásir á önn-
ur lönd í kyrrþey. Á vissum svæðum
í heiminum gera hraðbátar árásir inn
á baðstrendur og ræna
fólki og krefjast lausn-
argjalds. Annars er
höfuðið skorið af við-
komandi. Í Miðjarð-
arhafi er talið að árásir
hraðbáta muni hefjast
á skemmtisnekkjur,
eftir 5-15 ár, sér-
staklega ef vissum nýj-
um hópum innan Evr-
ópu tekst að veikja svo
stoðir samfélaganna
þar að ekki verði hægt
að halda úti eðlilegum
vörnum og löggæslu.
Innri hættur: Á Ís-
landi eru nú um 20.000
aðfluttir einstaklingar,
sem flestir eru duglegt
og vinnusamt fólk,
sumt þess er jafnvel
frábær vinnukraftur,
og mikil búbót fyrir
land og þjóð að hafa
það fólk innanborðs.
Það þyrfti þó að leggja
ríkari áherslu á að
kenna öllu þessu fólki
íslensku, íslenskar bók-
menntir, menningu og
hefðir, ef það hyggst í-
lendast. Það ættu því að vera ein-
hverjar hömlur á innflutningi fólks
til landsins, þannig að öruggt sé að
tekið sé sómasamlega á móti því.
T.d. að skólakerfið geti uppfyllt al-
þjóðlegar skyldur um skólaskyldu
barna.
Samt eru hópar meðal þeirra sem
hafa allt aðrar hugmyndir um rétt-
arkerfi og stjórnarfar heldur en Ís-
lenska lýðveldið byggist á, þótt ótrú-
legt sé, því að flestu skynsömu fólki
sýnist hið íslenska kerfi sanngjarnt.
Þar vakna því spurningar um holl-
ustu, við hinn íslenska fána, stjórn-
arskrá og lög. Það væri ekkert óeðli-
legt við það að útlendingar sem vilja
setjast hér að undirriti yfirlýsingu
um hollustu við land, stjórnarskrá og
þjóð. Það ætti varla að standa í þeim
flestum ef þeir vilja setjast hér að og
njóta samfélags við hið menning-
arríka íslenska samfélag og auðuga.
Það verður að segjast eins og er að
hérlendis eru nú allt of miklar eignir
saman komnar til þess að almennt
óvopnað lögreglulið geti skapað ör-
yggi fyrir íbúana, jafnvel þó að smá
léttvopnuð sérsveit sé til staðar. Hún
hefur engan kraft til að eiga við stór
verkefni, eins og t.d. hryðjuverka-
ógnina. Vel vopnum búin innlend
hersveit, vel þjálfuð, er það eina sem
getur komið að gagni við slík verk-
efni. Og skapað kjölfestu í örygg-
isgæslu landsins. Lagaheimildir til
þessa verkefnis skortir algerlega,
svo og almenna umræðu. Vopnlaus
auðug þjóð mun vera of mikil freist-
ing fyrir ýmsa glæpahópa og það eru
orðnar fljótfarnar vegalengdirnar
milli landa í dag.
Hugsið ykkur eftirfarandi at-
burðarás:
Meðal ferðamanna sem koma til
landsins koma 200 vel vopnfærir
ferðamenn og dreifa sér á helstu hót-
el bæjarins.
Daginn eftir kemur togari til að
sækja birgðir samkvæmt tilkynn-
ingu til hafnaryfirvalda. Um borð
eru nýjustu gerðir af hríðskota-
byssum, sprengjuvörpum, sprengi-
efni, miðunartækjum og svo til ótak-
markaðar skotfærabirgðir.
Þeirra fyrsta verk væri að taka yf-
ir stjórnarráðið, allar stjórn-
sýslubyggingar, samskiptakerfið og
samgöngukerfið.
Spurning: Hvað mundi fámennt
lögreglulið höfuðstaðarins og sér-
sveit hafa að gera í þessa menn?
Ég mundi leggja til að við leit-
uðum hjálpar og aðstoðar Banda-
ríkjamanna við að byggja upp ný-
tískulegan her og það sem fyrst.
Varnarlaust Ísland?
Skúli Skúlason vill byggja upp
nýtískulegan her
’Vopnlaus auðugþjóð mun vera of
mikil freisting
fyrir ýmsa
glæpahópa og
það eru orðnar
fljótfarnar vega-
lengdirnar milli
landa í dag.‘
Skúli Skúlason
Höfundur er verslunarmaður og
áhugamaður um varnarmál landsins.