Morgunblaðið - 31.08.2006, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
viðskipti/athafnalíf
Á
tímabili óttuðust menn
að í kjölfar gagnrýn-
innar umfjöllunar er-
lendra greiningardeilda
og fjölmiðla um íslensku
bankana og íslenskt efnahagslíf í vor
kynni það að reynast bönkunum erf-
itt að sækja sér nauðsynlegt fjár-
magn á erlendum fjármálamörk-
uðum. Þær svartsýnisspár hafa
engan veginn gengið eftir. Og allir
skiluðu bankarnir methagnaði á fyrri
helmingi ársins sem væntanlega hef-
ur aukið tiltrú erlendra fjárfesta.
„Fyrstu viðbrögðin eru þau að
markaðurinn trúir því að fjármögnun
Glitnis og Landsbanka sé tryggð en
tæplega hjá Kaupþingi sem enn á
nokkra vinnu fyrir höndum við fjár-
mögnun,“ voru viðbrögð erlends
greinanda við fréttum af skulda-
bréfaútgáfu Landsbanka og Íslands-
banka í Bandaríkjunum. „Lands-
bankinn náði í mikið fé með
skuldabréfaútgáfunni í Bandaríkj-
unum en við háum kostnaði eða 0,70-
0,85% [yfir millibankavöxtum]. Mað-
ur spyr sig hvað áhrif þetta hefur á
útlánastarfsemi íslensku bankanna.
Það er ljóst að ef menn fjármagna sig
á 0,70+ yfir LIBOR og vaxtamunur
þeirra er kannski 2,5% - þá mun það
hafa mikil áhrif á hann. Þetta myndi
að óbreyttu tákna dýrari lán til ís-
lenskra fyrirtækja, þ.e.a.s. ef þeir
færa kostnaðinn yfir á viðskiptavin-
ina.“
Umræddur greinandi bendir á að
samkeppnishæfi bankanna erlendis
hljóti að skerðast talsvert. Að-
spurður um fjármögnunarkostnað
þeirra banka, sem íslensku bank-
arnir keppi við, segir hann að þeir
fjármagni sig á sléttum LIBOR-
vöxtum eða í mesta lagi 0,1%-0,2%
yfir þeim.
Lakari lánskjör
Lánskjörin sem íslensku bankarnir
fá nú eru umtalsvert lakari en fyrir
rétt um ári síðan og raunar það mikið
lakari að allt bendir til þess að umsvif
þeirra muni vaxa miklu minna en
verið hefur á liðnum misserum.
Rétt er að leggja sérstaka áherslu
á að íslensku bankarnir eru auðvitað
ekki bara að vinna með það fé sem
þeir hafa nýlega tekið að láni á lakari
kjörum heldur einnig fé sem tekið
var að láni við mun hagstæðari kjör-
um.
Ýmsar spurningar hljóta þó óhjá-
kvæmilega að vakna vegna aukins
vaxtakostnaðar sem íslensku bank-
arnir þurfa nú að bera. Lendir þessi
hækkun að miklu eða öllu leyti á ein-
staklingum og fyrirtækjum á heima-
markaði þeirra á Íslandi? Og síðast
en ekki síst: táknar þetta ekki ein-
faldlega að það hilli undir lok hinnar
miklu útrásar íslensku bankanna?
Í raun hefur greining Landsbank-
ans þegar svarað þeirri spurningu
því hún gerir ráð fyrir margfalt
minni og mjög hóflegum vexti í út-
lánastarfsemi bæði Glitnis og Kaup-
þings banka eða á bilinu 5-7% á
næsta ári. Það bendir auðvitað ein-
dregið til þess að þar á bæ reikni
menn ekki með stórum yfirtökum
eða uppkaupum íslensku bankanna á
erlendri grundu.
Þarf að afla 340 milljarða
Glitnir og Landsbankinn hafa að
langmestu leyti tryggt endur-
fjármögnun til loka ársins 2007 en
Kaupþing banki á enn nokkuð í land
en hefur þó lýst því yfir að endur-
fjármögnun vegna næsta árs verði
lokið á þessu ári.
En þar er ekki verið að tala um
neina smáaura því til þess þarf hann
að afla um 3,8 milljarða evra, jafn-
gildi um 340 milljarða íslenskra
króna. Það gerir hvorki meira né
minna en um það bil 34% af lands-
famleiðslu Íslands í fyrra.
Þetta leiðir okkur í raun kannski
að kjarna þess vanda sem íslensku
bankarnir standa nú frammi fyrir:
þeir eru einfaldlega orðnir óþægilega
stórir miðað við stærð íslenska hag-
kerfisins; þeir eru beinlíns farnir að
reka sig á ákveðið þak í þeim efnum.
„Hluti fjármögnunarvandamála
sem innlendir bankar hafa verið að
glíma við eru þeir að erlendir fjár-
festar eru komnir upp í þak með
áhættu á Íslandi, t.d. útlán til ís-
lenskra banka sem hlutfall af lands-
famleiðslu. Segja má að „Íslands-
kvótinn sé fullur“ og að erfitt sé að
lána meira til landsins, þar sem fjár-
festar horfa gjarnan á lánveitingar til
Fréttaskýring | Rekstrarumhverfi íslensku bankanna þriggja, Kaupþings banka, Landsbanka og Glitnis hefur breyst verulega
á skömmum tíma. Arnór Gísli Ólafsson komst að því að allt bendir til þess að þeir eigi vart annarra kosta völ en að rifa seglin
hressilega í framsókn sinni á næstu misserum. Eins má reikna með að samkeppnisstaða þeirra erlendis hafi versnað.
Dagar víns og rósa
að baki hjá bönkunum



  
 
  



 




  
  

 

!  
 " 


 
 

 
# $
&'()


'*
+
Í FYRRA sóttu íslensku bankarnir sér fyrst og fremst fé á
markaðinn í Evrópu og framboðið af skuldabréfum þeirra var
gríðarmikið. Nú er liðið um ár frá því að íslenskur banki gaf
síðast út skuldabréf í Evrópu þótt þeir hafi raunar sótt sér fé
þangað með öðrum hætti, s.s. með sambankalánum. Íslensku
bankarnir hafa á þessu ári tekið að róa á önnur og fjarlægari
fjármálamið, fyrst og fremst á miðin í Bandaríkjunum en einnig
í Asíu og Ástralíu.
Stórar skuldabréfaútgáfur
Landsbankinn gaf út á dögunum skuldabréf fyrir hátt í 160
milljarða vestra og Glitnir gaf út skuldabréf þar fyrir um 31
milljarð en áður hafði bankinn gefið út skuldabréf fyrir um 63
milljarða til ýmissa fjárfesta, þ.á m. til bandarískra fjárfesta.
Íslensku bankarnir hafa lagt í mjög mikla vinnu í að kynna
sig í Bandaríkjunum en sú spurning hlýtur auðvitað að vakna
hvort einhver takmörk séu fyrir því hversu mikið fé þeir geta
sótt á skuldabréfamarkaðinn þar, ekki síst í ljósi þess að fram-
boð á skuldabréfum er almennt mikið.
Þessi spurning brennur vitaskuld heitast á Kaupþingi banka
sem enn á eftir, eftir því sem næst verður komist, að afla sér
hátt í 340 milljarða íslenskra króna til að ljúka endur-
fjármögnun til loka næsta árs. Og þá er raunar fjármögnun
vegna vaxtar bankans alveg undanskilin. Eru Landsbankinn og
Glitnir, sem urðu fyrri til en Kaupþing banki, ef til vill búnir að
taka kúfinn af markaðinum vestra?
Umframeftirspurn
Í tilkynningu Landsbankans vegna skuldabréfaútgáfunnar í
Bandaríkjunum kom fram að ákveðið hefði verið að hækka lán-
tökufjárhæðina úr eitt þúsund milljónum dala í 2.250 milljónir
vegna mikillar eftirspurnar. Heildarspurnin eftir skuldabréf-
unum var meiri eða sem nam 3.600 milljónum dala. Afar vara-
samt er þó að túlka þetta sem svo að enn sé gríðarmikil ásókn í
skuldabréf íslensku bankanna vestra því það mun vera alvana-
legt í útboðum af þessu tagi að tæma ekki eftirspurnina.
„Þeir [Landsbanki] seldu bréf fyrir 2,25 milljarða dala. Það
er mikið af skuldabréfum. Eftirspurnin losaði þrjá milljarða
þannig að henni var að miklu leyti fullnægt, nær allir sem vildu
skuldabréf fengu einhver bréf. Það má að vissu leyti halda því
fram að þeir hafi tæmt eða nær því tæmt eftirspurnina í Banda-
ríkjunum a.m.k. í bili,“ sagði erlendur greinandi við Morg-
unblaðið um skuldabréfaútgáfu Landsbankans.
Erfitt að spá
Auðvitað veltur mikið á því hversu mikið Kaupþing banki væri
reiðubúinn að greiða fyrir fjármögnun á Bandaríkjamarkaði;
en líklega er nokkuð öruggt að ætla að bankinn muni a.m.k.
ekki mæta meiri áhuga en Landsbankinn og að öllum líkindum
nokkruminni. Þá verður einnig að hafa í huga að Kaupþing
banki hefur þegar gefið út töluvert magn af svokölluðum víkj-
andi skuldabréfum vestra.
Um þetta er þó ákaflega erfitt að spá. Bandaríkin eru stórt
land og ólíklegt að menn hafi velt þar við hverjum einasta fjár-
festingarsteini. Flestum ber þó saman um að Kaupþing muni
þurfa að sækja sér lánsfé á mun fleiri stöðum en í Bandaríkj-
unum einum.
Eru fjármálamiðin vestra þurrausin?
TRYGGINGARÁLAG, sem endurspeglar ávöxtunarkröfuna og þar með
verðmæti skuldabréfa íslensku bankanna á eftirmarkaði, hefur haldist hátt.
Daginn eftir að Landsbankinn greindi frá hinni stóru skuldabréfaútgáfu
sinni í Bandaríkjunum hækkaði álagið lítillega eða um einn til tvo punkta
eins og bankamenn segja. Álagið á skuldabréfum Landsbankans, bæði í döl-
um og evrum, var á bilinu 65–72, allt eftir lengd bréfanna og í hvaða mynt
þau voru. Álag á bréfum Glitnis banka var frá 45 og upp í 62 punkta og álag-
ið á skuldabréfum Kaupþings banka var á bilinu 71 til 87 punktar.
Tryggingarálagið enn hátt
»Lánskjör bankanna hafa versn-að umtalsvert.
»Þeir sækja nú langmest á mark-aðinn í Bandaríkjunum þar sem
þeir hafa verið að greiða 0,7–0,85%
ofan á millibankavexti í skulda-
bréfaútgáfum sínum.
»Bankar sem þeir keppa við fjár-magna sig á millibankavöxtum
eða í mesta lagi á 0,1–0,2% yfir
millibankavöxtum.
»Vöxtur íslensku bankanna verð-ur mun minni en verið hefur.
»Líklega er útrás íslensku bank-anna að baki í bili.
»Glitnir og Landsbanki hafa aðmestu endurfjármagnað sig til
loka ársins 2007.
»Kaupþing banki á eftir að aflaa.m.k. 340 milljarða. Það er um
34% af landsframleiðslu Íslands í
fyrra.
»Margt bendir til þess að ís-lensku bankarnir séu að verða
óþægilega stórir í hlutfalli við ís-
lenska hagkerfið.
Í HNOTSKURN