Morgunblaðið - 14.10.2006, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
RITMENNT, tíunda hefti árs-
rits Landsbókasafns Íslands, er
komið út. Ritið nú er fjölbreytt
að efni, en þar er helst að nefna
grein um viðhorf Hannesar
Hafstein til jafnréttismála eftir
Auði Styrkársdóttur, einnig til-
raun til að greina myndmálið í
afmæliskveðjum Halldórs Lax-
ness til tveggja pólitískra sam-
herja eftir Gunnar Harðarson,
og grein um Sneglu-Halla þátt, íslenska 13. aldar
frásögn, þar sem fjallað er um ýmis hlutverk
munnsins eftir Ármann Jakobsson. Margt fleira
fróðlegt er að finna í Ritmennt 10, en þar er einnig
efnisyfirlit tímaritsins frá upphafi.
Tímarit
Myndmál í afmælis-
kveðjum Laxness
Halldór Laxness
Í DAG frá kl. 11–13 verður mál-
þing í Listasafni Íslands, þar
sem fjallað verður um stöðu og
þróun íslenskrar myndlistar
með hliðsjón af yfirstandandi
sýningu, Málverkið eftir 1980. Í
pallborði verða Halldór Björn
Runólfsson, listfræðingur og
aðstoðarsýningarstjóri, Gunnar
J. Árnason listheimspekingur
og myndlistarmennirnir Guð-
rún Einarsdóttir og Helgi Þor-
gils Friðjónsson. Á morgun kl. 14 fjalla málararnir
Erla Þórarinsdóttir og Vignir Jóhannsson um sýn-
inguna og tímabilið út frá persónulegri reynslu og
sýn á söguna.
Málþing og sýningarspjall
Púlsinn tekinn
á málverkinu
Erla
Þórarinsdóttir
JÓHANN G. Jóhannsson, tón-
listarmaður og málari, er í
sviðsljósinu um þessar mundir,
því hljómsveitin Sixties hefur
gefið út plötu með lögum hans.
Af því tilefni heldur hljóm-
sveitin tónleika á Ránni í
Keflavík kl. 23 í kvöld. Tólf lög
eru á plötunni, og þar af eru
þrjú ný. Eitt þeirra, Viltu
mann eins og mig, komst í úr-
slit Ljósalagakeppninnar fyrr í
haust. Meðal eldri laganna eru Hvers vegna var-
st́ekki kyrr, Við eigum samleið, Glaumbær og Víx-
illinn. Jóhann G. er höfundur lagsins sígilda Don’t
Try to Fool me, og var söngvari Óðmanna.
Tónleikar
Flytja lög Jóhanns
G. Jóhannssonar
Jóhann G.
Jóhannsson
FYRRVERANDI varaforseti og
frambjóðandi til forseta Bandaríkj-
anna, Al Gore, hlaut á dögunum hin
virtu Quill-bókmenntaverðlaun fyrir
bók sína An Inconvenient Truth.
Hlaut hún
verðlaun í þrem-
ur flokkum; á
sviðum sagn-
fræði, samtíma-
atburða og
stjórnmála.
Það var hins
vegar Tyler
Perry sem hlaut
aðalverðlaun
Quill að þessu
sinni, fyrir bókina Don’t make a
Black Women Take Off her Earr-
ings.
Al Gore hefur sagt að með bók
sinni vilji hann vekja almenning til
vitundar um loftslagsbreytingar og
hinn hræðilega veruleika sem að
heiminum steðjar vegna þeirra og
láta þau krefja stjórnmálaleiðtoga
sína um breytingar í þeim efnum.
Hefur hún nú verið gerð að heim-
ildarmynd sem hefur vakið mikla at-
hygli hérlendis sem erlendis.
Óskars-bókaverðlaun eða
verðugur keppinautur?
Quill-verðlaunin segja sumir að
séu tilraun til að gefa bókaiðn-
aðinum glæst yfirbragð og minna á
Óskarsverðlaunin á margan hátt en
aðrir telja þau verðugan keppinaut
við hin eldri og formfastari Pulizer-
verðlaun og National Book Awards í
Bandaríkjunum. Yfirlýst markmið
þeirra er að hefja bækur til vegs og
virðingar og veita rithöfundum auk-
ið rúm í sviðsljósinu.
Það er almenningur sem kýs um
úrslita verðlaunanna á Netinu, en
tilnefningar eru í höndum 6.000 bók-
sala og bókasafnsstarfsmanna í
Bandaríkjunum.
Al Gore
hlýtur Quill-
verðlaunin
An Inconvenient Truth
vekur enn athygli
Al Gore
JAZZKVARTETT Jóels Pálssonar
og Sigurðar Flosasonar heldur
tvenna tónleika á áttundu al-
þjóðlegu listahátíðinni í Sjanghæ
20. og 21. október. Á efnisskránni
eru verk eftir Jóel og Sigurð auk
kínverskra alþýðulaga í útsetn-
ingum hljómsveitarinnar.
Auk saxófónleikaranna Jóels og
Sigurðar skipa kvartettinn Valdi-
mar Kolbeinn Sigurjónsson
kontrabassaleikari og Einar
Scheving trommuleikari.
Hljómsveitin mun ennfremur
bregða sér í hljóðver í Sjanghæ og
taka upp tónleikadagskrána til út-
gáfu í Kína.
Á heimasíðu hátíðarinnar,
http://www.culture.sh.cn, segir að
Sigurður og Jóel séu þekktir sem
Tvíburarnir goðsagnakenndu (the
Legendary Twins) í djassheim-
inum í Evrópu. Eftir því sem næst
verður komist er Jazzkvartett Jó-
els Pálssonar og Sigurðar Flosa-
sonar eina djassatriðið á listahá-
tíðinni að undanskilinni hollensku
stórsveitinni The Lighttown Big
Band.
Íslenskur djass
fluttur í Kína
Morgunblaðið/Eyþór
Djass Jóel Pálsson spilar í Kína
ásamt Sigurði Flosasyni.
Eftir Guðjón Guðmundsson
gugu@mbl.is
EINKASÝNING á verkum Val-
gerðar Hauksdóttur stendur yfir í
öllum sýningarsölum Hafnarborgar
fram til 30. október nk. Á efri hæð
sýnir Valgerður ný verk unnin á
tímabilinu 2003 – 2006 og á neðri
hæð gefur að líta kynningu á hug-
myndum og aðferðum sem liggja að-
baki myndsköpun Valgerðar.
Þegar gengið er inn á fyrstu hæð
blasir við útskriftarverkefni Val-
gerðar frá Bandaríkjunum árið 1983
sem er steinþrykk.
Sýninguna kallar hún Vendi-
punkta sem hún heimfærir á mynd-
listarferil sinn sem spannar nærri
aldarfjórðung. Vendipunktarnir eru
níu talsins og við hvern þeirra hefur
orðið breyting á myndlist Valgerðar,
hvort sem er í tækni eða hug-
myndum. Jón Proppé skrifar texta
með sýningunni og er sýningin sjálf
hluti af öðru ferli því Valgerður og
Jón hyggjast gera prentgrip um
sýninguna.
Textarnir veita innsýn í vinnuferl-
ið og tæknina á bak við listsköpun
Valgerðar. Jarðhljóð eru stálæt-
ingar þar sem hún tekst á við frum-
elementin en jafnframt setur Val-
gerður ákveðin verk upp á
sýningunni sem veita innsýn í hvern-
ig hún nýtir plöturnar upp aftur sem
er hennar leið í myndsköpuninni.
Þegar lengra er gengið inn í sal-
inn á fyrstu hæð kemur áhorfandi að
einum vendipunktinum en þá er Val-
gerður farinn að þrykkja í lit.
„Hugmyndir og aðferðir hafa allt-
af verið mjög nátengdar hjá mér.
Hjá mér hefur þetta verið glíma við
að ná tökum á efni til þess að skila af
mér einhverri hugmynd,“ segir Val-
gerður.
Kontrapunktur í bókverki
Þarna er m.a. að finna tvö per-
sónuleg verk sem kallast Lífsþræðir
I og II. Valgerður var valin 2003 af
félagsskapnum Íslenskri grafík til
þess að gera grafíkverk í upplagi
fyrir stuðningsaðila félagsins, Graf-
íkvini. Hún sýnir afraksturinn á sýn-
ingunni og aðferðina sem sýnir hve
mörg skref þarf að taka áður en
ákveðið er hvað skuli þrykkja í upp-
lagi.
Nokkur verkanna á sýningunni
eru í eigu listasafna, þar á meðal tvö
einþrykk, Heimsþræðir og Óraver-
öld, sem eru í eigu Hafnarborgar.
Equilibrium er bókverk sem
byggist á 19 verkum sem Valgerður
segir að sé í raun kontrapunktur.
„Minn bakgrunnur er náttúrufræði
og tónlist og hérna er ég í rauninni
að vinna myndrænt eins og ég væri
að semja tónverk. Í kontrapunkti er
nóta á móti nótu en í þessu verki er
form á móti formi og verið er að
spila með formið fram og til baka.“
Verkið er unnið á mótaðan indversk-
an pappír.
Annar stór vendipunktur á ferli
Valgerðar birtist í stórum skúlptúr-
ískum myndverkum. „Plöturnar
fékk ég hjá norskum pottasmið og
pældi oft í því hvernig ég gæti notað
þær. Niðurstaðan varð sú að þær
yrðu að hafa sitt form og ég ákvað að
láta mitt myndefni hafa form á móti
plötunni. Þannig myndast spenna á
milli forms plötunnar og myndefn-
isins sjálfs.“
Stórir upphengdir renningar úr
svokölluðum Japan-pappír eru hluti
af verki sem kallast Gegnsæi. Mis-
munandi form eru sitt hvorum meg-
in á renningunum og birtan hleypir
þeim í gegn.
Valgerður segir að verkið sé
þunnir skúlptúrar og hægt er að
ganga inn í þá og bróðir Valgerðar,
Þorsteinn Hauksson tónskáld, hefur
sett saman hljóðaskúlptúr sem
fylgir áhorfanda eftir þegar hann
gengur á milli hinna þunnu skúlp-
túra. Hljóðin höfða til forma á
myndverkunum, eins og t.a.m. hljóð
sem verður til þegar hnífur er
brýndur.
Á efri hæð Hafnarborgar er fram-
hald af renningunum en tæknin orð-
in önnur og þar notar hún m.a. ljós-
myndir ásamt þrykki og collage á
renningana. Þar er einnig að finna
nýjustu verk Valgerðar sem unnin
eru á árunum 2003 – 2006. Hún sæk-
ir mikinn innblástur í sín verk í
ferðalögum og þaðan kemur einmitt
myndaröðin Fimm dagar sem eru
100x150 cm stafrænar, svarhvítar
ljósmyndir af haffleti sem teknar
voru um borð í skipi á leið úr karab-
íska hafinu til Miðjarðarhafsins.
Þær ganga síðan aftur inn í mynd-
röðina Vendipunkta sem eru blönd-
uð tækni á pappír í stærðinni 220x93
cm. Þetta eru einkar tilkomumikil
verk þar sem Valgerður blandar
saman ólíkri tækni og gælir um leið
við svarthvíta formið sem henni er
svo hugleikið.
Einnig sýnir Valgerður ljós-
myndir á kaffistofu Hafnarborgar,
sem teknar eru víða um heim. Sýn-
ingin stendur sem fyrr segir til 30.
október.
Myndlist | Grafíklist Valgerðar Hauksdóttur
Vendipunktar Valgerðar
Morgunblaðið/ÞÖK
Grafík Verk Valgerðar í Hafnarborg spanna allan listferil hennar.
Einkasýning Valgerður Hauksdóttir við eitt verka sinna.
»Valgerður er fædd á Íslandi1955.
»MFA við Háskólann í Illinois,BA í myndlist og tónlist við
Háskólann í New Mexico.
»Kenndi við Listaháskóla Ís-lands og var skorarstjóri í
grafík við Myndlista- og hand-
íðaskóla Íslands. Aðstoð-
arskólastjóri MHÍ 1984–2003.
»Gestakennari við listaaka-demíurnar í Helsinki, Stokk-
hólmi, Peking, Caen, Barcelona,
Boston, Colorado, Florida, New
York, Utah og Texas.
Í HNOTSKURN
Aðferðir að baki
listsköpuninni