Morgunblaðið - 04.12.2006, Blaðsíða 20

fjármál heimilanna
20 MÁNUDAGUR 4. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Fyrstu helgina í aðventu birtir jafnanyfir borg og bý þegar háir og lágirsetja upp jólaseríur innandyra ogutan. Við þetta taka mælarnir í
höfuðstöðvum Orkuveitu Reykjavíkur nokk-
urn kipp en þess skjálfta verður sennilega
ekki vart í heimilisbókhaldi meðalfjölskyld-
unnar, nema hún sé þeim mun ljósaglaðari.
„Þeir sem eru með 120 ljósa útiseríu með 21
vatts perum borga 4,05 kr. á dag fyrir að
keyra hana allan sólarhringinn,“ segir Brynj-
ar Stefánsson, sviðsstjóri hjá Orkuveitu
Reykjavíkur. „Rafmagnskostnaðurinn við
hana er því rétt tæplega 150 krónur sé miðað
við að kveikt sé á henni 1. desember og hún
látin loga þar til á þrettándanum. Þetta eru
því ekki mjög stórar tölur.“
Hann bætir því við að töluverðu muni á
tegundum sería og fjölda ljósapera. Þannig
sé kostnaðurinn við að lýsa tíu metra ljósa-
slöngu, sem er með 20 vatta perum, 38,59
krónur á dag sem gerir 1.428 krónur fyrir
sama tímabil.
„Reyndar eru alltaf að koma fram nýj-
ungar í jólaljósaseríum sem miða að því að
spara rafmagnið,“ segir kollegi Brynjars,
Guðjón Magnússon sem stýrir almanna-
tengslum hjá Orkuveitunni. „Dæmi um það
eru svokallaðir ljóskvistar og díóður þar sem
einn ljósgjafi eða ljósapera lýsir upp fjöldann
allan af litlum ljósþráðum. Slíkar seríur
þurfa mjög litla orku.“
Mesta álagið í kringum
12. desember
Þó að pyngja landsmanna léttist engin
ósköp við ljósanotkunina í desember sjást
hennar greinileg merki í höfuðstöðvum Orku-
veitunnar. Á línuritum sem sýna rafmagns-
notkun annars vegar í lok nóvember í fyrra
og hins vegar tveimur vikum síðar má sjá að
hún eykst verulega á þessu tímabili. „Reynd-
ar eru þetta ekki bara jólaljósin,“ útskýrir
Brynjar. „Þetta kemur líka til af því að versl-
anir eru opnar lengur, fólk stendur í bakstri
og öll framleiðsla í fyrirtækjum og verk-
smiðjum er á fullu fyrir jólin, s.s. í konfekti,
sælgæti og kexi. Allt þetta hefur áhrif til
aukningar á rafmagnsnotkun í desember.“
„Reyndar kemur veðurfar inn í þetta líka,“
bætir Guðjón við. „Orkuveitan er sjálf einn
af stærstu notendum rafmagns hjá fyrirtæk-
inu því við keyrum heita- og kaldavatnsdæl-
urnar með rafmagni. Og eftir því sem kólnar
í veðri eykst heitavatnsnotkunin eins og
menn vita.“
Margir muna þá tíma þegar rafmagnið átti
til að bregðast á örlagastundu, yfirleitt rétt
eftir að steikin var komin í ofninn á að-
fangadagskvöld enda var álagið aldrei meira
á raforkukerfið en einmitt þá. „Áður fyrr
settum við auglýsingar í blöðin fyrir jól þar
sem húsmæður og húsbændur voru hvött til
að elda jólamatinn fyrr um daginn til að
jafna álagið á kerfinu,“ segir Guðjón sem
fagnar því að þetta sé liðin tíð. „Undanfarin
ár hefur mesta álagið á kerfið verið í kring-
um 12. desember þó að vissulega sé álagið á
aðfangadagskvöld líka mikið. Reyndar fer
það svolítið eftir því hvaða vikudag að-
fangadag ber upp á, hvort hann er um helgi
eða ekki og hvort iðnaður og önnur atvinnu-
starfsemi hafi verið í gangi sama dag.“
Sennilega þarf enginn þó að hafa áhyggjur af
því að rafmagnið fari því eins og Brynjar út-
skýrir eru rafmagnsbilanir ákaflega fátíðar
núorðið enda búi Orkuveitan við einna mesta
rekstraröryggi í heiminum í dag. „Svo er
ekki síður gaman að skoða vatnslínuritin
okkar til að sjá hvað þjóðin aðhefst á hvaða
tíma,“ heldur Guðjón áfram. „Til dæmis er
hægt að sjá á hvaða tíma flestir fara í sturtu
og eftir matinn hvenær uppvaskið stendur
yfir.“
85 þúsund ljósaperur
Þeir segja erfitt að gera sér grein fyrir
hvað þeir, sem ganga lengst í ljósaskreyting-
unum fyrir jólin, eyði í rafmagn vegna þeirra
enda erfitt að áætla um hversu margar ljósa-
perur er að ræða. „Undanfarin ár höfum við
haft augun opin og veitt viðurkenningar fyrir
falleg jólaljós,“ segir Guðjón og Brynjar
kinkar kolli. „Við lítum á þetta sem krydd í
tilveruna enda myrkasti tími ársins og ég
hugsa að öllum finnist þessi ljósadýrð nota-
leg. Heima hjá mér er ég beittur þrýstingi til
að tryggja að seríurnar séu komnar upp fyrir
fyrsta í aðventu enda mikilvægt að vera ekki
síðastur upp með ljósin.“
Það er þó ekki bara á Íslandi sem fólk nýt-
ur ljósadýrðar yfir jólahátíðina. Eins og kom
fram í jólablaði Morgunblaðsins er mikið um
ljósaskreytingar í Kólumbíu á aðventu og
jafnvel veittur afsláttur af rafmagni fyrir jól
til að hvetja fólk til að lýsa enn meira upp
hjá sér á þessum tíma. Þetta hefur ekki
komið til tals hér. „Hins vegar stendur Orku-
veitan á bak við aðra hluti,“ segir Brynjar og
Guðjón útskýrir þetta betur. „Orkuveitan
greiðir fyrir skrautlýsingar í miðbænum að
helmingi á móti borginni. Sömuleiðis leggur
Orkuveitan til jólaseríur í öll jólatré á vegum
borgarinnar, uppsetningu ljósanna og rekst-
ur. Alls setjum við upp um 85 þúsund ljósa-
perur á aðventunni, ekki bara í Reykjavík
heldur einnig nágrannasveitarfélögunum, eða
á okkar helsta dreifingarsvæði. Árlega eyð-
um við 12–14 milljónum í jólaljós á höf-
uðborgarsvæðinu. Sá siður á sér langa sögu,
allt frá því í kringum 1950 þegar byrjað var
að skreyta Austurstræti en allar götur síðan
hefur Orkuveitan annast þessar ljósaskreyt-
ingar.“
ben@mbl.is
Morgunblaðið/Jim Smart
Ekki dýrt Rafmagnskostnaðurinn við 120 ljósa útiseríu með 21 vatts perum er tæplega 150 krónur sé miðað við að kveikt sé á henni 1. desember og hún látin loga þar til á þrettándanum.
Rafmagnsnotkun í hámarki
 
 ! !  !" #$%&!'
(%
 " #'
)%
 "#'
)%
 " #'
" #$ %
%
 %
  %
 %
& #$ %
%
 %
 %
& 
'  (  
')* ') +, '- .#  ! #
 !" #$%&!'
(%
 " #'
)%
 "#'
)%
 " #'
" #$ %
 %
 %
%
 %
& #$  %
%
 %
 %
& 
'  (  
,- ')/ - ' .#
' 
 #
*+$$,% - ".'/ 0#
1+$$,% - ".'/0#
2+34 ".'/ 0#
0# "0  #
 # 1 5%
%
%36%% / 34. -!7%. -!7 
'*
'
')
'
'
*

)


2%
  )  * ' ' ') ' '*   )
'  )  ' #3 Desember er tími ljóssins þrátt
fyrir að sól sé lágt á lofti en lítið
yrði um ljósadýrð án rafork-
unnar sem drífur áfram ljós-
gjafa nútímans. Bergþóra Njála
Guðmundsdóttir komst að því
að kostnaður heimilanna við
aukna rafmagnsnotkun veltir
sjaldnast stórum steinum.