Morgunblaðið - 05.12.2006, Side 41

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 2006 41
menning
Það munu teljast tíðindi að tvöstærstu myndlistarsöfn NewYork-borgar, sem jafnframt
eru einhver virtustu söfn heims,
opnuðu á haustmánuðum yfirlits-
sýningar hvort á sínum núlifandi
abstraktmálaranum. Í september
síðastliðnum var opnuð sýning á
verkum eftir Sean Scully undir yf-
irskriftinni „Walls of light“ (Veggir
ljóssins) í Metropolitan-safninu og í
október var opnuð sýningin „A
retrospective of paintings and
drawings“ (Yfirlitssýning á mál-
verkum og teikningum) í MoMa
sem spannar feril Bandaríkja-
mannsins Brices Mardens.
  
Sean Scully fæddist í Dublin á Ír-landi árið 1945 en ólst upp í
Lundúnum og er nú búsettur í New
York auk þess sem hann eyðir dá-
góðum tíma í Þýskalandi þar sem
hann er prófessor við Listaakadem-
íuna í München. Scully er einn allra
besti abstraktmálari samtímans og
tekur málverkið heldur engum
vettlingatökum. Sækir í efnistök og
yfirstærðir abstrakt-expressjón-
isma eftirstríðsáranna en í stað
þess að opna myndflötinn með litaf-
læmi líkt og var algengt í þá daga
hleður hann flötinn líkt og vegg
þannig að maður rekst á hann af
afli og er umsvifalaust kýldur til
baka, langt inn í algleymi.
  
Brice Marden fæddist í NewYork árið 1938. Hann vakti
fyrst athygli á sjöunda áratug síð-
ustu aldar fyrir vaxkennd mónók-
róm-málverk sem hann raðaði sam-
an í litafleti. Á tíunda áratugnum
skipti hann svo um gír og hóf að
einblína á form og hreyfingu þar
sem maður er leiddur eftir laus-
dregnum línum sem skerast þvers
og kruss – einna líkast því að maður
sé fastur í abstrakt rússíbana.
Báðir eru þessir málarar þekktir
fyrir áþreifanleg og efnismikil mál-
verk og þegar þetta áþekkar
áherslur eru hjá tveimur áhrifa-
miklum söfnum í senn hljóta ein-
hver galleríin að bregðast við þeim.
Við þekkjum það í litlum mæli hér á
landi að þegar einn af frumherj-
unum er sýndur í einu safnanna má
vænta þess að sjá mynd eftir þann
sama á trönum í glugga Gallerís
Foldar. Einnig má oft sjá sam-
svörun á milli þess sem er sýnt í
Safni við Laugaveg og í Galleríi i8.
  
Í eins stórri galleríflóru og NewYork er auðvitað allt að gerast í
einu en sveiflur fylgja samt árstíð-
um líkt og hjá tískuvöruverslunum.
Hvað varðar uppgang þessa efnis-
kennda abstraktmálverks þá gaf
Gallery Peter Blum okkur smjör-
þefinn með alveg magnaðri sýningu
á nýjum verkum eftir Joseph Mar-
ioni; risastórir flekar með lag-
skiptri lekandi málningu sem
gleypa mann um leið og maður
sviptir af hverri efnishulunni á eftir
annarri og hverfur inn í óravíddir.
Og nú síðast var það Belginn Raoul
de Keyser sem opnaði í Gallery
David Zwirner. En de Keyser, sem
er 76 ára gamall, er alveg fantagóð-
ur málari og með þeim ferskari sem
fyrirfinnast í abstraktmálverki í
dag.
Er því ráð fyrir áhugasama að
halda vestur um haf, eigi síðar en
fyrir áramót, því ég sé ekki í hendi
mér að íslensk myndlistarsena fylgi
þessari haustsveiflu heimsborg-
arinnar með því að leggja sérstaka
áherslu á miðaldra og aldraða ab-
straktmálara á næstu misserum.
Abstrakt í uppsveiflu
Án titils Belginn Raoul de Keyser sem opnaði í Gallery David Zwirner er alveg fantagóður málari.
Uriel Scully er einn allra besti abstraktmálari samtímans og tekur málverkið engum vettlingatökum.
AF LISTUM
Jón B.K. Ransu
» Í eins stórri gall-eríflóru og New York
er auðvitað allt að ger-
ast í einu en sveiflur
fylgja samt árstíðum
líkt og hjá tískuvöru-
verslunum.
ransu@mbl.is
SÍMI 545 2500 ::: WWW.SINFONIA.ISFyrsti konsert er frír
í boði FL Group og Sinfóníuhljómsveitarinnar
21. aldarinnar
FIMMTUDAGINN 7. DESEMBER KL. 19.30 – UPPSELT
LAUGARDAGINN 9. DESEMBER KL. 17.00 – LAUS SÆTI
Hljómsveitarstjóri ::: Jonas Alber
Einsöngvari ::: Denyce Graves
hátíðartónleikar í háskólabíói
Denyce Graves, mezzosópran, er ein mest spennandi
söngstjarna heims um þessar mundir og því mikið
fagnaðarefni að hún skuli koma fram á tvennum tón-
leikum með Sinfóníuhljómsveit Íslands. Efnisskrá
tónleikanna í Háskólabíói er víðfeðm og spennandi,
enda Graves fjölhæfur og frábær flytjandi.
Söngstjarna
ÓLAFUR Kjartan Sigurðarson barítónsöngvari nýtur
mikillar velgengni á Englandi um þessar mundir og síð-
asta vika var sérstaklega viðburðarík.
Í vikubyrjun var hann útnefndur Best performer 2006,
eða besti flytjandi ársins, hjá Opera Holland Park þar
sem hann vann stórsigra í sumar.
Þá gerðist það að Ólafur fékk boð með stuttum fyr-
irvara um að hlaupa í skarðið fyrir heimsþekktan barí-
tón, Alan Opie, í hlutverki Rigolettos við Opera North í
Newcastle.
Sýningin var mikill sigur fyrir Ólaf Kjartan.
Í dómi í Theatre Revew, sem birtist fyrir helgi, segir
gagnrýnandinn, Peter Lathan meðal annars:
„Okkur hafði verið lofað að Alan Opie syngi Rigoletto
en þegar tilkynnt var rétt áður en tjöldin voru dregin
upp að hann hefði veikst og að Ólafur Sigurðarson, vara-
maður hans í hlutverkið, ætti að syngja voru það mikil
vonbrigði. Við lok fyrsta þáttar voru vonbrigðin löngu
fokin út í veður og vind og við lok sýningarinnar varð
maður ekki var við annað en gríðarlegan fögnuð og gleði
andspænis kraftmiklum og aldeilis frábærum perform-
ans hjá þessum íslenska barítónsöngvara.
Söngur hans og leikur voru sterk heild í túlkun hans
og hann náði að skapa – ef ekki hinn fullkomna Rigoletto,
þá næstum fullkomna.
Þarna upplifðu gestir augnablik þar sem hnakkahárin
bókstaflega risu. Dauðdagi Gildu í lok sýningarinnar var
nánast óbærilegur.“
Boðin fleiri stór hlutverk
Þess má geta að Rigoletto er faðir Gildu og í lok verks-
ins tekst hann á við þann harm að hafa sjálfur verið vald-
ur að dauða hennar í átakamikilli senu föður og dóttur.
Lathan lofar sýninguna í heild sinni og segir að þar
hafi tónlistin, söngur og leikur skapað hrífandi upp-
færslu sem snart djúpt. Opera North hefur boðið Ólafi
Kjartani fleiri stór hlutverk í vetur og næsta haust eftir
frammistöðuna í Rigoletto en hann mun einnig syngja í
Þýskalandi í vor.
Þess má til gaman geta að Rigoletto var eitt stærsta
hlutverk Guðmundar Jónssonar sem var kennari Ólafs
Kjartans á Íslandi.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Bariton Ólafur Kjartan Sigurðarson gerir það gott um
þessar mundir í óperuheiminum.
Stórsigur Ólafs Kjartans
Tónlist | Slær í gegn í London sem Rigoletto